حسن روحانی: ثبتنام کردم تا به وظیفه خود در قبال مردم عمل کنم
1-محمدرضا عارف 2-سیدعبدالواحد موسویلاری 3-مجید انصاری 4-سیدحسین مرعشی 5-علی شکوریراد 6-محسن هاشمی 7-صادق خرازی 8-مرتضی حاجی 9-حسین کمالی 10-زهرا شجاعی 11-سیدصفدر حسینی 12-محمدجواد اطاعت 13-ابراهیم اصغرزاده 14-زهرا صدراعظم نوری 15-مصطفی کواکبیان 16-حمیدرضا جلاییپور 17-محمدجواد حقشناس 18-آذر منصوری 19-محمد نعیمیپور 20-محمدجواد فتحی 21-داوود محمدی 22-علی ربیعی 23-محمد قوچانی در کنار مجید تختروانچی و محمود واعظی و شخص رئیسجمهور حاضرین این جلسه بودند و غایبان جلسه (که در فهرست مدعوین قرار داشتند و حضور نیافتند) 1-عبدالله نوری 2-غلامحسین کرباسچی 3-مصطفی معین 4-عباس عبدی 5-علیرضا علویتبار 6-سیدهادی خامنهای 7-عبدالله رمضانزاده 8-محمدرضا تابش 9-شهربانو امانی 10-اسماعیل دوستی بودند که به علت زمان کوتاه دعوت تا برگزاری جلسه امکان حضور آنان در نشست فراهم نشد. معیار دعوت نمایندگی احزاب و افکار اصلاحطلبان در طیف گستردهی جبههی اصلاحات بود. در واقع اعضای جلسه به هویت حقوقی خود در رهبری احزاب اصلاحطلب مانند مجمع روحانیون مبارز، حزب کارگزاران سازندگی ایران، حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، حزب اعتماد ملی، مجمع روحانیون مبارز، حزب اسلامی کار، حزب ندای ایرانیان و... نیز فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی و شورای شهر تهران دعوت و انتخاب شده بودند و برخی از مدعوین به صفت حقیقی در جلسه حضور داشتند.
پیش از این نیز دکتر روحانی از اصلاحطلبان برای دیدار، مشورت و گفتوگو دعوت کرده بود: بلافاصله پس از پیروزی در انتخابات سال 1392 سران اصلاحات در یک جلسهی محدود با رئیسجمهور در مرکز تحقیقات استراتژیک دیدار کرده بودند و چندی بعد در 25 اردیبهشتماه 1393 در سعدآباد 37 اصلاحطلب با دکتر روحانی دیدار کردند و پس از آن در قالب افطارهای رئیسجمهور در ماه رمضان جلساتی جداگانه و مشترک میان اصلاحطلبان و اصولگرایان در محل اجلاس سران سازمان همکاریهای اسلامی برگزار شده بود. اما امسال برخلاف سالهای قبل این میهمانی برگزار نشد تا آنکه پس از بازگشت رئیسجمهور از سفر موفق به سازمان ملل متحد با پیگیری دفتر رئیسجمهور دعوتها ظرف 48 ساعت صورت گرفت و جلسه منعقد شد.
برخلاف جلسهی سعدآباد (که مدیریت جلسه با محمدعلی نجفی بود) ادارهی جلسهی پاستور بر عهدهی دکتر محمدرضا عارف بود. عارف در آغاز جلسه ضمن تشکر از رئیسجمهور اعلام کرد یک نفر از اصلاحطلبان ابتدا سخن خواهد گفت و آنگاه حرفهای آقای رئیسجمهور را خواهند شنید و با موافقت رئیسجمهور از موسوی لاری خواست که آغازگر جلسه باشد. موسویلاری اما گفت که بهتر است رئیسجمهور به عنوان میزبان و دعوتکننده جمع اول سخن بگوید تا شأن تشکیل جلسه و فلسفهی آن را بیان کند و آنگاه میهمانان متناسب با آن طرح بحث کنند.
دکتر روحانی با لبخندی گفت حالا هم دیر نشده و من آمادگی دارم که سخنران آغازین باشم و جلسه را شروع کرد:
روحانی : اصلاحات شریک دولت است و نه فقط متحد آن
رئیسجمهور سخن خود را با یک جملهی طلایی شروع کرد: «اصلاحطلبان متحد دولت من نیستند، شریک دولتاند.» و بدینترتیب استراتژی اصلی جلسه را توضیح داد که: «اتحاد ما رمز پیروزی ماست و گسست آغاز شکست ما.» روحانی تاکید کرد که هیچکس چه در جبهه اصلاحات و چه در نهاد دولت نباید فکر کند که مردم حساب این دو را از هم جدا میکنند. تمام نظرسنجیها نشان میدهند که این دو با هم بالا میروند و با هم به پایین سقوط میکنند.
روحانی آنگاه گامی به عقب نهاد و تاریخچهی روابط خود و اصلاحطلبان را توضیح داد و گفت: اساس حضور من در انتخابات گفتمان اعتدال بود که فکر میکنم نقش مرحوم آیتالله هاشمیرفسنجانی در طرح این گفتمان بیشتر از همه بود و برادر عزیزم حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی هم اینگونه فکر میکنند و من البته اصلاح و اعتدال را در یک جهت و یک جبهه میدانم و آنان را نه در تقابل با یکدیگر که در تعامل با هم ارزیابی میکنم.
براساس همین گفتمان بود که چه در انتخابات سال 92 و چه در انتخابات سال 96 در صحنه حاضر شدم والا ما به قول مرحوم آیتالله منتظری جیبی برای این مقام ندوخته بودیم! در سال 92 اصلاحطلبان بهخصوص دکتر عارف کمک زیادی کردند اما کمکهای اصلاحطلبان در سال 96 بسیار مهم بود. البته اساس حضور من در سال 96 توصیه و در واقع آخرین توصیه مرحوم هاشمیرفسنجانی بود. آن مرحوم به خوبی همهی مسیر را برای من پیشبینی کرد؛ اینکه چه کسانی میآیند، در برابر من چه میکنند و چه کار میکنند تا من رئیسجمهور نشوم و چرا حتما من باید نامزد ریاستجمهوری بشوم.
رئیسجمهور در ادامه سال گذشته را سالی سخت توصیف کرد که همهی تلاش او بر این بوده که مبادا کشور وارد جنگ شود. او به دو کار مهم دولت در این باره اشاره کرد: اول تصویب برجام در دولت یازدهم و دوم ماندن در برجام در دولت دوازدهم که حتی مهمتر از اقدام اول بود.
روحانی به جملهای اشاره کرد که رئیسجمهور آمریکا به یکی از روسای دولتهای اروپایی گفته بود که شما سه ماه با ما راه بیایید و از ایران حمایت کنید تا بعد از سه ماه درباره حکومت آیندهی ایران با هم توافق کنیم! (این جمله را روز پنجشنبه 12 مهرماه 97 مقام معظم رهبری هم در اجتماع بسیجیان تایید کردند و گفتند شتر در خواب بیند پنبهدانه!) هدف روحانی از ذکر جملهی ترامپ یادآوری خطر بزرگی بود که از جانب آمریکا حیات سیاسی ایران را تهدید میکند: «من البته جواب ترامپ را دادم. به آن رئیس دولت اروپایی گفتم ثبات نظام سیاسی ایران از ثبات دولت آقای ترامپ بیشتر است! اما میخواهم بگویم الان نه مساله دولت یا اصلاحات یا حتی نظام که مساله ایران مطرح است و همه ما باید متحد شویم.»
رئیسجمهور البته به تلاشهای دیپلماتیک دولت اشاره کرد و نطق و سفر به نیویورک را از جمله موفقترین تحرکات دیپلماتیک ایران در سی سال گذشته خواند و گفت به امید خدا ما بر همه این تهدیدات غالب میشویم و از این ماجرا عبور میکنیم. اما ما هم از اصلاحطلبان انتظار داریم. همین امروز مجلس به لایحه تفکیک سه وزارتخانه (صنعت و معدن و تجارت، راه و شهرسازی و کار و تامین اجتماعی) رای نداد. مجلسی که با شعار حمایت از دولت رای آورده است. روحانی سپس به ماجرای FATF اشاره کرد و آن را یکی از مهمترین تصمیمات مجلس و اثرگذار در روابط اقتصادی و سیاسی ایران معرفی کرد و خواستار همکاری مجلس با دولت در این زمینه شد. روحانی در همین جا به رای دادگاه لاهه اشاره کرد و گفت همیشه از مرحوم دکتر مصدق به خاطر طرح دادگاه لاهه به نیکی یاد میشود. در آن ماجرا شاکی انگلیس بود و دادگاه رای به عدم صلاحیت رسیدگی خود داد که این به سود ایران بود اما در این ماجرا شاکی ایران بود و دادگاه رای به صلاحیت خود داد و به سود ایران دستور موقت داد اما چرا کسی از این موفقیت استقبال نمیکند؟!
روحانی در ادامهی این سخن و سخن آغازین خویش سطح انتظارات از جبهه اصلاحات را فراتر برد و از آنان خواست چه به صورت طرح و لایحه و نظر کارشناسی و چه به لحاظ نیروی انسانی به شریکان خود در دولت کمک کنند و یاری را منحصر به دوره مبارزات انتخاباتی نکنند.
موسوی لاری : سرمایه اجتماعی اصلاحطلبان را از یاد نبرید: دانشگاهها و شوراها
مقدمهی رئیسجمهور سبب شد سیدعبدالواحد موسویلاری عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز و از یاران سیدمحمد خاتمی با آرامش خاطر و اعتماد به نفس بیشتری سخن بگوید. او به عنوان ناطق اول اصلاحطلبان در جلسه ضمن تاکید بر همدلی دولت و اصلاحات گفت: «سرنوشت ما به هم گره خورده است» اما این سرنوشت را در گرو حفظ سرمایه اجتماعی اصلاحات – دولت یعنی اعتماد عمومی مردم دانست. موسوی لاری به عنوان یک مصداق به سرمایه دولت – اصلاحات در دانشگاهها اشاره کرد و گفت این سرمایه در معرض خطر است جدا از مسالهی دانشجویان ستارهدار، احضارها ادامه دارد و جالب اینجاست که تمرکز در احضارها بر روی دانشجویان انجمنهای اسلامی حامی دولت و اصلاحات است. نمونهی دیگری که لاری به آن اشاره کرد مساله برخورد با شوراهای شهر در سراسر کشور بود. وزیر کشور دولت اصلاحات با اشاره به پرونده مهدی حاجتی عضو شورای شهر شیراز گفت: این نوع واکنش نشان دادن به یک مطلب درست و غلط و انعکاس گسترده آن در رسانهها به سود نظام نیست و میشد واکنشهای بهتری را نشان داد.
اصغرزاده : شورای عالی امنیت ملی را تقویت کنید: مسالهی آمریکا
عارف در مقام مدیر جلسه سعی میکرد از همهی حاضرین بخواهد بین 5 تا 7 دقیقه بیشتر حرف نزنند تا فرصت در اختیار همه قرار گیرد. اما کمتر ناطقی رعایت میکرد. سخنور بعدی ابراهیم اصغرزاده دبیرکل انجمن اسلامی مهندسان بود که در تاریخ جمهوری اسلامی به عنوان سخنگوی دانشجویان پیرو خط امام (تسخیرکنندگان سفارت آمریکا در تهران – 1358) شناخته میشود.
اصغرزاده اما سخن خود را با دیدگاهی متفاوت نسبت به آمریکا آغاز کرد. او با اشاره به این جملهی دونالد ترامپ که ایران زودتر از آمریکا از برجام خارج شد خواست به صورت نمادین بر ضرورت حفظ برجام از سوی ایران تاکید کند. اصغرزاده برجام را دارای یک روح دانست که باید از آن پاسداری شود و روح برجام را مسائل منطقه خاورمیانه دانست.
در اینجا بود که سیدحسین مرعشی به شوخی به ابراهیم اصغرزاده گفت البته ما در 13 آبان 58 از برجام خارج شدیم که اصغرزاده هم در پاسخ گفت آن موقع هم ما پشت سر شما حرکت میکردیم! اصغرزاده پس از این رد و بدل شدن شوخیها به مساله مهمی اشاره کرد و آن ریاست روحانی به عنوان رئیسجمهور بر شورای عالی امنیت ملی بود که او را دارای مسئولیت و قدرت میسازد و نباید از این موقعیت غفلت کند. اصغرزاده در خاتمه حرفهای خود ضمن تاکید بر موضع مستقل اصلاحطلبان در رابطه با آمریکا و رد آمریکازدگی ایشان گفت: «همه دنیا، آمریکا نیست اما نباید در مواجهه و برخورد آمریکا را نادیده گرفت و دیپلماسی ایران باید فراتر از برجام در همه منطقه و جهان فعال باشد.»
حسین کمالی : با این فرمان همه بازندهایم
حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار حرفهای خود را صریحتر و بیپردهتر بیان کرد. از روحانی خواست یک بار دیگر نطقهای انتخاباتی خود را مرور کند و ببیند که به چند وعده عمل کرده است؟! او نیز ضمن تاکید بر ضرورت همراهی دولت و اصلاحات گفت: اگر با این دستفرمان حرکت کنیم؛ همه ما در انتخابات بعد بازندهایم. کمالی اعتمادسوزی و قطع رابطهی دولت و ملت و دشواری رابطهی میان دولتمردان و شهروندان را ضعف اصلی دولت دانست و آنگاه به ضرورت اصلاح ساختار اقتصادی کشور اشاره کرد.
زهرا شجاعی: مساله زنان فقط قدرت نیست
زهرا شجاعی دبیرکل حزب زنان اصلاحطلب به عنوان نخستین ناطق زن جلسه ترجیح داد سخن خود را از ضعف احزاب در دموکراسی ایران شروع کند. او تعدد احزاب را یکی از نقاط ضعف اصلاحطلبان دانست که احتمالا به فعالیت حداقل 3 حزب اصلاحطلب زنان در ایران امروز اشاره داشت. شجاعی که همواره به عنوان یک فعال متعادل و معتدل زنان شناخته میشود مساله زنان در جمهوری اسلامی را فقط منحصر در دسترسی به پست و مقام ندانست و مسائلی مانند بیمه زنان، خشونت علیه زنان، حقوق زنان و... را فراتر از مشارکت زنان در قدرت معرفی کرد. معاون زنان در دولت خاتمی از دخالت نهادهای موازی و تحدید اختیارات رئیسجمهور انتقاد کرد و از روحانی خواست به نفوذ افرادی که به دولت و برنامههای آن باوری ندارند در بدنهی دولت توجه کند. شجاعی ارتباط رئیسجمهور با بدنه جامعه را ضعیف دانست و از او خواست با مردم بیشتر و صمیمانهتر و حتی عامیانهتر حرف بزند.
مرتضی حاجی : دولت منفعل است
مرتضی حاجی وزیر دولت اصلاحات در این جلسه نه به صفت مدیرعامل موسسهی همشهری که به عنوان دبیر «حزب پیشروی اصلاحات» دعوت شده بود. او ابتدا به نامه بیش از 300 استاد دانشگاه اصلاحطلب اشاره کرد و از رئیسجمهور خواست این نامه را که در آن به بحرانها و راههای عبور از بحرانها اشاره شده بخواند. سعید حجاریان، علیرضا علویتبار، حمیدرضا جلاییپور و... از جمله امضاکنندگان این نامه بودند. حاجی در ادامه به اختیارات رهبری به سران سه قوه در برخورد با بحرانهای اقتصادی اشاره کرد و گفت: نه فقط قوه مجریه که قوای دیگر هم باید این مسئولیت را در خود احساس کنند. متاسفانه برخی فکر میکنند تنها راه برخورد با بحران اقتصادی تهدید و اعدام و... است که در مساله کامیونداران باید با تدبیر بهتری با این مساله مواجه شد یا قوه مقننه فکر میکند که فقط با استیضاح مشکل مدیریت اقتصادی حل میشود.
حاجی از دولت هم انتقاد کرد که فرمان را رها کرده است؛ وزرای کلیدی مثل اقتصاد و کار را منصوب نمیکند؛ از پشت صحنه ماجرای ارز غافل است و دچار انفعال و بیعملی است.
فتحی: خطر گسست اجتماعی
محمدجواد فتحی نماینده تهران از فراکسیون امید هم مانند ابراهیم اصغرزاده کلید حل مسائل کشور را در سیاست خارجی معرفی کرد. او گفت روحانی باید روابط با دنیا را اصلاح کند و از مسائلی مانند دستور موقت دیوان بینالمللی دادگستری در لاهه بیشتر بهره ببرد.
در حوزه سیاست داخلی، فتحی، خطر گسست اجتماعی را یادآور شد و تنها راهحل آن را بازسازی اعتماد عمومی دانست. فتحی به عنوان یک حقوقدان گوشهچشمی هم به اصلاح قانون اساسی داشت.
محمدی: امید به دولت رای میدهد
همکار فتحی، داوود محمدی، نماینده مردم تهران از فراکسیون امید در آغاز از نقش رئیسجمهور در انعقاد و حفظ برجام تشکر کرد و ضمن تاکید بر اهمیت سیاست خارجی از ضرورت اتحاد در سیاست داخلی گفت و با اشاره به رئیس اسبق جمهور محدودیتها برای فردی که به نظام و امام و رهبری تعهد دارد را غیرضروری دانست؛ تیم رسانهای دولت را ضعیف خواند و از روحانی خواست احزاب را جدی بگیرد. محمدی با اشاره به سخنان رئیسجمهور درباره انتظار از مجلس به دکتر روحانی اطمینان داد که فراکسیون امید همواره به دولت رای میدهد و پشت دولت را خالی نمیکند.
شکوری راد: بریدی و نبریدم...
انتقادیترین سخنان از آن علی شکوریراد دبیرکل حزب اتحاد ملت ایران اسلامی بود. شکوریراد از رئیسجمهور خواست حرفها را بشنود و حتما در پایان جلسه به آنها جواب دهد و مانند جلسات قبل حرفهای اصلاحطلبان را بدون پاسخ نگذارد. شکوریراد از روحانی پرسید که آیا اصولا حرفهای ما به شما میرسد؟ و صریحا گفت: رابطه ما با دولت قطع است! شکوریراد به نقد حرفهای چندی پیش روحانی پرداخت که گفته بود «احزاب به مرخصی بروند تا کشور آرام شود.» و افزود: ظاهرا شما به احزاب اعتقاد ندارید. در حالی که احزاب بدون پول و سرمایه برای شما فکر تولید میکنند. آیا حتما باید با دریافت پول به دولت شما کمک کرد؟
دبیرکل اتحاد ملت به انتخابات 96 اشاره کرد و گفت: ما بلاشرط از شما حمایت کردیم چون فکر میکردیم شرط گذاشتن به اختلاف منتهی میشود اما پس از انتخابات شما، ما وجوانان حامی خود را رها کردید. ما به علت حمایت از شما فحش میخوریم اما هنوز معتقدیم که درست عمل کردیم و درست رفتار کردیم که از شما حمایت کردیم. ما نسل انقلابیم. نسل دههی 70 صبورتر بود اما نسل جدید سرخوردگیهای بسیاری دارد. این نسل را دریابید. علی شکوریراد همهی این انتقادات را با لحنی صریح اما صمیمی بیان میکرد که با استقبال حضار مواجه بود اما اوج جلسه در جایی بود که شکوریراد، شعری از مهرداد اوستا خطاب به رئیسجمهور خواند:
وفا نکردی و کردم، خطا ندیدی و دیدم/ شکستی و نشکستم، بریدی و نبریدم...
شعر شکوری با لبخند و خنده رئیسجمهور مواجه شد اما عارف رئیسجلسه با تذکر وقت مانع از ادامه قرائت شعر شد.
حسین مرعشی: مردم را در آغوش بگیرید
سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی ایران که در کنار علی شکوریراد نشسته بود حرفهایش را مطابق معمول با یک شوخی شروع کرد: ببینید کار کشور به کجا رسیده که مشارکتیها شعر میخوانند! سیدحسین مرعشی خطاب به روحانی گفت: ما نگران ایرانیم و فکر میکنیم شما در پیوند با رهبری و اصلاحطلبان تنها کسی هستید که میتوانید در این شرایط کشور را نجات دهید. مرعشی به دو تجربه اشاره کرد: تجربهی جدایی هاشمی و جناح چپ کشور که سبب شد کشور در اختیار احمدینژاد قرار گیرد و تجربهی اتحاد هاشمی و جناح چپ کشور که سبب شد دوم خرداد 1376 و نیز انتخابات سالهای 1392 و 1396 رقم بخورد و در واقع اهمیت اتحاد روحانی و اصلاحات را نشان داد. مرعشی به روحانی گفت، خروجی دولت شما در سیاست خارجی باید این باشد که کشور در اختیار جریانهای تند و افراطی مانند احمدینژاد نیفتد و چه اصلاحطلبان و چه رقبای نجیب اصولگرای آنان قدرت را به تندروها واگذار نکنند. اما با این وضعیت و عملکرد این خطر جدی هست که در انتخابات آینده، مجلس در اختیار جبهه پایداری قرار بگیرد و چالهی احمدینژاد تکرار شود. سخنگوی کارگزاران رو به رئیسجمهور گفت: شما قبل از انتخابات 96 مقبولیت داشتید اما با این انتخابات به محبوبیت هم رسیدید. چه شد که ظرف 6 ماه همهی دستاوردهای دولت از دست رفت؟ مرعشی گفت این خیلی بد است که در دورهی حکومت منفورترین رئیسجمهور آمریکا، کمتجربهترین حاکمیت در عربستان و مشکلدارترین رئیس دولت در اسرائیل ما نتوانیم یک اجماع ملی در کشور ایجاد کنیم و با آنها مقابله کنیم. مرعشی از روحانی خواست سیستم خود را باز کند؛ با همه بنشیند، مردم را تحویل بگیرد و آنان را در آغوش بفشارد تا از بحران عبور کنیم.
جواد اطاعت : تجربهی اسنپ!
ساعت جلو میرفت و وقت جلسه رو به پایان بود. عارف از دیگر اعضای جلسه خواست به جای 5 تا 7 دقیقه حداکثر 3 دقیقه حرف بزنند تا فرصتی هم به رئیسجمهور برسد که تا ساعت 6 عصر بیشتر فرصت ندارد. محمدجواد اطاعت استاد دانشگاه شهید بهشتی عصارهی سخن خود را در یک کلام خلاصه کرد: «ضرورت بازسازی اساسی در ساختار نظام اجرایی و سیاسی کشور». او به تجربه شرکتهای زنجیرهای اشاره کرد که اکنون ناگزیرند جای خود را به دیجیکالا بدهند یا به تاکسیرانی سنتی اشاره کرد که اکنون اسنپ جای آن را گرفته است. دولت هم – فارغ از مصداقش – نیازمند بازسازی اساسی است.
کواکبیان : جمهوریت سوم
مصطفی کواکبیان نماینده تهران و دبیرکل حزب مردمسالاری حرف محمدجواد اطاعت را تکمیل کرد. او به رئیسجمهور گفت ظرفیت جمهوری دوم با این قانون اساسی تمام شده است و باید به فکر جمهوری سوم با اصلاح قانون اساسی بود. کواکبیان به حرف رئیسجمهور هم جواب داد و گفت علت رای نیاوردن طرح تفکیک وزارتخانهها روز نامناسب طرح موضوع در مجلس بوده است و اینکه رابطهی رئیسجمهور با فراکسیون امید قطع است و آنگاه در کنایهای گفت: ظاهرا شما فقط با علی آقای لاریجانی در تماس هستید! به دکتر عارف هم زنگ بزنید...
کواکبیان به جز علی لاریجانی از وزارت کشور و قانون انتخابات هم انتقاد کرد و گفت با این شرایط در مجلس آینده جایی برای افراد دور این میز وجود ندارد!
سیدصفدر حسینی : سه شرط تیم اقتصادی
سیدصفدر حسینی وزیر اسبق اقتصاد و مدیر سابق صندوق توسعه ملی مثل رئیسجمهور انعقاد برجام و ماندن در برجام را ستود. اما حرف مهم او این بود که: «طبق قانون اساسی همه اقتصاد کشور در اختیار دولت است و هرگونه کار موازی باید با واکنش دولت مواجه شود.» صفدر حسینی سپس به مختصات تیم اقتصادی دولت پرداخت و سه شرط را لازمه یک کار تیمی موفق دانست: «اول باور همهی تیم به شخص رئیسجمهور، دوم باور به برنامههای رئیسجمهور و سوم هماهنگی با یکدیگر.» صفدر حسینی این سه عنصر را در تیم اقتصادی دولت مفقود دانست.
آذر منصوری : شرط جوانمردی نیست
قائم مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت سخن خود را با این تعریض به مردان جلسه آغاز کرد که: «شرط جوانمردی نیست که دولت را رها کنیم. آقای روحانی ما تا 1400 با شما هستیم.» خانم منصوری با اشاره به فرصت خوب اجلاس نیویورک و رای لاهه به ناکارآمدی دولت به خصوص در بخش اقتصادی اشاره کرد و ابهام درباره آینده، ضعف ارتباط دولت با جامعه و ناهماهنگی سازمان سیاسی دولت با حامیان دولت را سه ضعف اساسی دولت معرفی کرد.
نعیمیپور : فقط کمپینر؟
محمد نعیمیپور عضو حزب اتحاد ملت پرده دیگری از حرفهای دبیرکل را بیان کرد. او با اشاره به حرفهای به قول خودش «برانگیزاننده» روحانی در انتخابات 96 گفت اما بعد از انتخابات روش عوض شد. شما اصلاحطلبان را فراموش کردید به سوی علی لاریجانی حرکت کردید و فراکسیون امید را رها کردید. این حرکت شما سبب شد که ما فکر کنیم فقط کمپینرهای خوبی هستیم و شما ما را به عنوان اصلاحطلبان هوشمند قبول ندارید. نعیمیپور از رئیسجمهور خواست تکلیف اصلاحطلبان را روشن کند که فقط در انتخابات به درد میخورند یا نه؟ و گفت ما به عنوان نسل امام(ره) فقط با جلب اعتماد مردم میتوانیم از این بحرانها عبور کنیم.
صادق خرازی : ضعفهای استراتژیک و دیپلماتیک
صادق خرازی که به جز سوابق در سیاست خارجی، در سیاست داخلی دبیرکل حزب ندای ایرانیان هم هست جلسه با رئیسجمهور را به جلسات سالهای 65 و 66 دوران جنگ تشبیه کرد. اما گفت آن جلسات فرمانده داشت و اکنون هم باید شما جلسات را فرماندهی کنید. خرازی دولت را دارای ضعفهای استراتژیک دانست؛ از عملکرد سفارتخانههای جمهوری اسلامی انتقاد کرد و به خصوص خواستار دیپلماسی فعال ایران در چین و هند شد.
جلاییپور : رای آگاهانه مردم
حمیدرضا جلاییپور دیگر عضو حزب اتحاد ملت هم به نامه 300 نفره اشاره کرد و این اجماع نخبگان را در شرایط کنونی تاریخی خواند و از رئیسجمهور خواست خلأ ارتباطی دولت با نخبگان را پر کند و با این طبقهی میانی ارتباط بگیرد تا پیامش به جامعه برسد. جلاییپور ضمن تاکید بر نقش اصلاحطلبان در انتخابات 92 و 96 گفت: «اما کار اصلی را مردم کردند که با آگاهی رای دادند.» او 4 حادثه را عامل اصلی اخلال در رابطه دولت با جامعه دانست: 1-ظهور ترامپ 2-کارشکنی رقیبان و رسانههای آنان 3-ضعف تیم اقتصادی و 4-قطع رابطه دولت با جامعه. جلاییپور البته این بحران را محدود به قوه مجریه ندانست و همه قوا و نهادهای عمومی کشور را در آن شریک دانست.
ژاله فرامرزیان: بخشنامههای مخل اجرا
دبیرکل انجمن روزنامهنگاران زن ایران (رزا) از آخرین سخنرانانی بود که به دولت نقش نهادهای مدنی در اصلاح امور را یادآوری کرد و از بخشنامههای مکرر و موازی دولت در اداره امور کشور انتقاد کرد و آن را مخل سرعت تصمیمگیری دانست.
مجید انصاری: رخوت در تصمیمگیری
و آخرین سخنران از اصلاحطلبان مانند اولین آنان از مجمع روحانیون مبارز بود: مجید انصاری، معاون پارلمانی و حقوقی سابق دولت روحانی که دو نقد را مطرح کرد: اول؛ عدم توجه به مسائل امنیتی کشور که فجایعی مانند عملیات داعش در حرم امام، مجلس و اهواز را به وجود آورد و دوم؛ کندی دولت در تصمیمگیری که باعث رخوت در ادارهی کشور شده است.
پاسخ های روحانی :
رئیسجمهور روحانی به خواست اصلاحطلبان و در حالی که آنان از وقت مقرر تا ساعت 6 عصر جز یک ربع برای روحانی باقی نگذاشته بودند، از در پاسخ درآمد و روشن و صریح به همه جواب داد:
اول گفت، حرفهایش بدین معنا نیست که هیچ نقدی به دولت صحیح نیست. دولت و رئیسجمهور آماده پذیرش همه نقدهای درست هست و در همین جلسه نکات قابل استفاده بسیار است. هدف از حرفهای آغازین من هم برخلاف استنباط برخی دوستان این نبود که بگویم آنقدر مشکل هست که به این حرفها و نقدها نمیرسیم. من احزاب را قبول دارم و اگر گفتم مدتی تعطیل کنید منظورم تعطیلی نزاعهای حزبی بود تا در آرامش و با وفاق مشکلات را حل کنیم.
روحانی آنگاه به مقایسه دولت یازدهم و دوازدهم پرداخت و گفت: در دولت قبل همه شاخصها نسبتا خوب بود. نه اینکه مشکلی نباشد اما راه رو به جلو بود. تا جایی که خانم لاگارد رئیس صندوق بینالمللی پول اصلاح شاخصهای اصلی کشور مانند تورم، رشد و بیکاری را در دولت یازدهم معجزه خواند. برای اولین بار در کشور شاخص مشارکت و اشتغال زنان بیشتر از مردان شد و این یک تحول بود. اما چه شد که در دولت دوازدهم این اتفاقات رخ داد؟
اولین اتفاق در مشهد رخ داد. هنوز هیچ موج گرانی در کار نبود. اما قرار گذاشته بودند در چند شهر کشور علیه دولت راهپیمایی کنند. بعدا هم ترامپ از این فرصت استفاده کرد. ترامپ روی این بستر کار کرد و از برجام خارج شد.
از سوی دیگر کارهای داخلی ما هم پیش نرفت. من به دنبال انتخاب سه وزیر زن بودم. من میخواستم وزیران دیگری را انتخاب کنم. اما به هر حال شرایط حکمرانی در کشور ما به صورتی است که باید با اتحاد و اجماع قوا کار کنیم. هدف نهایی همه ما اداره کشور است ما که نمیخواهیم در کشور نزاع درست کنیم. همه ما باید بر طبق قانون عمل کنیم. قانون اساسی میگوید شورای عالی امنیت ملی کشور در نهایت یک نهاد مشورتی است نه اجرایی. برجام در همین شورا تصویب شد. 7 جلسه 3 تا 4 ساعته در همین اتاق درباره برجام گذاشتیم تا پس از 3 ماه برجام به تصویب رسید.
به مسائلی مانند حصر اشاره میکنید. حل حصر سه ضلع دارد. اول: اراده در کل حاکمیت و قوای کشور، دوم: تلاش مسئولان دولت و سوم: اراده حصرشوندگان که هر سه باید همسو شود تا مساله حصر حل شود. هر ضلعی که ناقص باشد نمیشود. من چقدر تلاش کردم که ماموران از خانه محصوران خارج شوند یا به آنها روزنامه داده شود نه فقط دو روزنامه خاص...
روحانی با اشاره به سقوط قیمت نفت از 110 دلار به 30 دلار گفت: اما ما همواره و در هر شرایطی کشور را اداره کردیم. تورم تکرقمی که مطرح شد همه اقتصاددانان مخالفت کردند اما ما در سال 94 این کار را محقق کردیم. با برجامه همه شرکتها به ایران آمدند یک نفر به ما نگفت چه خوب! اما وقتی که شرکتها رفتند همه گفتند چه بد! علت این برخورد دوگانه چیست؟
رئیسجمهور تاکید کرد من هیچ عهدی را فروگذار نکردم. حاضرم در جلسهی دیگری بنشینم و روشن کنیم که کدام عهد و چرا و چگونه فروگذار شد. اما من قبول دارم باید سرمایه اجتماعی مردم را بازگرداند. سال 92 زمانی که من انتخاب شدم نرخ ارز پایین آمد. چرا؟ من که کاری نکرده بودم فقط امید را در مردم زنده کرده بودم. حالا هم باید همه به مردم امید بدهیم. مجلس باید امید بدهد. فرض کنید همکاران من در تفکیک وزارتخانهها بد عمل کردند اگر مجلس این کار را مفید میداند چرا کمک نمیکند؟
ما که به دنبال رابطه عاطفی نیستیم. ما میخواهیم به مردم خدمت کنیم. مهم نیست که من با که تماس میگیرم. مهم این است که کار مردم انجام شود.
روحانی در پایان یک حرف استراتژیک زد. حرفی کنایهای اما مهربانانه: «این دولت یک دولت فراجناحی است. دولت فراجناحی خوبیهایی دارد، بدیهایی هم دارد، خوبیاش سلیقههای متنوع است اما بدی... همه در موفقیتها شریکند، اما کسی در شکستها شریک نیست! چه اصلاحطلب، چه اصولگرا و چه اعتدالگرا.»
ساعت مدتها از 6 عصر گذشته بود. رئیسجمهور جلسه بعدی خود را از دست داده بود. اما نتیجه جلسه با اصلاحطلبان برای هر دو طرف راضیکننده به نظر میرسید. روحانی پیشنهاد کرد کارگروهی برای تنظیم رابطه دولت و جبهه اصلاحات تشکیل شود و مسئولیت آن را برعهده محمدرضا عارف گذاشت. عارف نیز خواستار اختیارات محمود واعظی برای هماهنگی چنین جلسهای شد. جلسه با فرجام خوش پایان یافت. نقدها گفته شد و پاسخها شنیده شد. گرچه این فقط یک گام کوچک برای حل مشکلات بود. فعلا فقط سیم ارتباط دوباره وصل شد. تا جایی که علی شکوریراد بیت پایانی شعر مهرداد اوستا را برای رئیسجمهور خواند:
وفا نکردی و کردم، بسر نبردی و بردم
ثبات عهد مرا دیدهای فروغ امیدم؟
روحانی خندهای کرد و با همه اصلاحطلبان احوالپرسی کرد. به سیدحسین مرعشی گفت خیلی انقلابی شدی؟! و مرعشی هم با خاطرهای از مجلس پنجم پاسخ داد که جز برای بهبود اوضاع کشور کاری نمیکند. جای خیلیها در پاستور خالی بود اما کمتر صدای اصلاحطلبانهای بود که به گوش رئیسجمهور نرسیده باشد. حالا دیگر نوبت اصلاحطلبان و نیز دولتمردان است که ارادهی خود را برای اصلاح نشان دهند.