داخلی صفحه اقتصاد آرشيو خبر

مردم چقدر پول دارند؟

مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران در خردادماه امسال چنین از بهمن نقدینگی صحبت کرده بود: «نقدینگی ممکن است حتی خطرناک‌تر از بحث ارز باشد، بهمنی هست که به هرجا سقوط کند آن بخش را نابود می‌کند و هر روز دیرتر پرداختن به حل این بحث، آفات زیادی را برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت. این نقدینگی هر روز به سمت یک کالا از قبیل ارز، سکه، خودرو و مسکن می‌رود به‌طوری که بر اساس برآوردها روزانه هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می‌شود.» در ماه‌های گذشته، تقاضای شدید و کاذب برای خرید دلار، سکه، خودرو و کالاهای مصرفی اثبات کننده همین هشدار کارشناسان مختلف بود که البته عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز به آن اشاره کرده و از عزم دولت برای مهار رشد افسارگسیخته نقدینگی خبر داده بود. حالا اگرچه بررسی‌ها نشان می‌دهد که سرعت رشد نقدینگی، یعنی مجموعه پول‌ها و سکه‌های دست مردم و حساب‌های بانکی آنها، کاهش پیدا کرده است، بخش بزرگی از بحران چند ماه گذشته ریشه در افزایش و سرعت رشد نقدینگی سرگردان در سال های اخیر دارد. در حالیکه اگر این نقدینگی ها به سمت کارهای مولد هدایت می شد، احتمالا اوضاع تولید و اقتصاد به نحو دیگری پیش می رفت.

بر اساس گزارش بانک مرکزی اسکناس و سکه‌های در دست مردم در سه ماهه اول امسال هر ماه بیشتر شده و رشد قابل توجهی داشته است. در فروردین ماه امسال بیش از 40 هزار و 100 میلیارد تومان اسکناس و سکه در دست مردم بوده که 16.9 درصد بیشتر از فروردین سال گذشته بوده است. در اردیبهشت ماه کمی از این میزان کاسته می‌شود و به 39 هزار و 393 میلیارد تومان می‌رسد اما باز هم 15.5 درصد نسبت به اردیبهشت سال پیش، بیشتر بوده ست. در خرداد ماه نیز روند افزایشی مجدد طی می‌شود و میزان سکه و اسکناس در دست مردم به 40 هزار و 600 میلیارد تومان می‌رسد که آن هم نسبت به خرداد ماه سال گذشته، افزایش 19.4 درصدی داشته است. از طرف دیگر سپرده‌های دیداری در دست مردم نیز که شامل سپرده‌های قابل برداشت در بانک‌ها می‌شود، رشد زیادی داشته است. در سه ماهه اول امسال، این سپرده‌های مردم در بانک‌ها 1653 هزار میلیارد تومان بوده است که نسبت به بهار سال گذشته، 10 درصد رشد کرده است. 

در نهایت در خرداد ماه امسال، میزان کل نقدینگی به بیش از هزار و 582 هزار میلیارد تومان رسید که 20.4 درصد بیشتر از بهار سال گذشته بود اما سرعت رشد آن، 3.4 درصد بود. در سال 94، نقدینگی در مرز هزار هزار میلیارد تومان قرار داشت و همان زمان کارشناسان اقتصادی نسبت به بالا رفتن پول‌های سرگردان در دست مردم، هشدار داده بودند. اما میزان نقدینگی با رشد 30 درصدی در همین سال، به 1253 هزار میلیارد تومان رسید که البته از سال 94 به بعد، جلوی سرعت رشد آن تا حدودی گرفته شد. بر اساس آمار وزارت اقتصاد، سرعت رشد نقدینگی در سال 95، 23.2 درصد بوده است. در آخرین بررسی سال 96 به 22.1 رسیده است. در تیرماه امسال نیز سرعت رشد نقدینگی، 20.1 درصد بوده است. میزان نقدینگی حتی از میزان کل تولید ناخالص داخلی کشور نیز بیشتر است. در سال 96، میزان کل تولید ناخالص داخلی 1480 هزار و 710 میلیارد تومان بود اما نقدینگی در انتهای سال گذشته، در محدوده 1530 میلیارد تومانی قرار داشت که نسبت آن به تولید ناخالص داخلی، 103.3 درصد بود. در نهایت مجموع این میزان نقدینگی و رشد فزاینده تقاضا در کنار عوامل عینی و ذهنی ناشی از کمبود در بازار، باعث شد نرخ تورم در 12 ماه منتهی به انتهای بهار به 9.4 درصد برسد و در خرداد 97 نسبت به 96 نیز 13.7 درصد باشد.