طلاق عوامل مختلفی دارد که برخی از آن‌ها به‌طورکلی در تمام کشور هستند مانند مشکلات اقتصادی اما برخی دیگر از عوامل هستند که می‌توانند ریشه در یک استان و یک شهر و یک بخش داشته باشند مانند مسائل قومی، قبیله‌ای، فرهنگی و ...
این روزها اما قطار لجام‌گسیخته طلاق در ایستگاه‌های استان سمنان مدام در حال سوار کردن مسافران متعدد است اما برای جلوگیری از آن و یا حداقل کاهش آن باید چه اقداماتی کرد؟ به نظر می‌رسد مشاوره و آموزش در کنار فرهنگ‌سازی می‌تواند یکی از ده‌ها راه‌حل باشد.
عدم درک و تفاهم متقابل
کارشناس ارشد حقوق در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان اینکه شاخص‌های اصلی علت طلاق بیشتر مسائل اقتصادی و فرهنگی است، ابراز داشت: در بحث مراجعه به مشاوره برای طلاق علت‌های مختلف وجود دارد که قسمت اعظم آن به عدم تفاهم و درک متقابل برمی‌گردد که دراین‌بین عدم شناخت زوجین نسبت به هم و عدم شناخت وظایف ازجمله عواملی هستند که بسیار زیاد در این موضوع دخیل است.
عدم شناخت زوجین نسبت به هم و عدم شناخت وظایف ازجمله عواملی هستند که بسیار زیاد در بحث طلاق دخیل است داریوش بلبل حقیقی عوامل محیطی و جامعه را نیز در طلاق بی‌تأثیر نمی‌داند و در ادامه می‌گوید: از علت‌های طلاق می‌توان به استفاده نا به‌جا از گوشی‌های همراه اشاره داشت برخی افراد فرهنگ استفاده از این فنّاوری که وارد خانواده‌ها شده را ندارند و در این موارد با دگرگونی فرهنگی مواجه هستیم زیرا یک‌دفعه فرد از دنیای محدود وارد دنیای بی‌حدومرز می‌شوند و ناخواسته تنوع‌پذیری، مدگرایی، آرمان‌گرایی کاذب و غیره وارد زندگی شده و باعث می‌شود فرهنگ شخص تغییر یابد.
وی بابیان اینکه ارزش‌های اصیل گرفته و موارد ضد ارزش در حال جایگزینی است، افزود: از هر ۱۰ طلاق سه مورد ریشه در این علت‌ها دارد برای جلوگیری از این فاجعه‌ها می‌بایست ابتدا استفاده صحیح از این ابزار آموزش داده شود لذا مقابله با طلاق راهکاری جز با آموزش، مشاوره و فرهنگ‌سازی ندارد.
لزوم ارائه یارانه برای آموزش خانواده
مدرس خانواده در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه ازدواج موقت زمان صدر اسلام بیشتر جنبه سرپرستی و حمایتی را در برمی‌گرفت، ابراز داشت: متأسفانه در طول تاریخ دگرگونی‌های بسیاری پدید آمد معضلات بیشتر و عده‌ای نیز از آن‌سو استفاده کردند و با توجه به اینکه کنترل و نظارت هم در آن صورت نمی‌گیرد با مشکلات پزشکی و اخلاقی مواجه هستیم که اگر این ازدواج‌های موقت ثبت و ساماندهی شود می‌توان جلوی طلاق را گرفت.
بلبل حقیقی ضمن بیان اینکه با مشاوره جلوی ۶۰ درصد طلاق‌ها گرفته می‌شود، تصریح کرد: اکثر این طلاق‌ها از نوع سوء تفاهم‌های فرهنگی است که با صحبت طرفین حل‌شده است و می‌بایست همان‌طور که آزمایش خون الزامی است و عاقد تا آن را نبیند عقد را جاری نمی‌کند پنج جلسه توسط مشاوران حاذق، دارای تعهد و باتجربه کاری باید آموزش‌های اولیه همسر داری را یاد بگیرند و خواهیم دید که بعد از گذراندن دوره ۳۰ الی ۴۰ درصد طلاق‌ها کاهش پیدا خواهد کرد.
متأسفانه بیشتر طلاق‌ها ناشی از دخالت‌های بی‌مورد اطرافیان است که هیچ‌گونه تخصصی هم در این زمینه ندارند وی بابیان اینکه باید به مسئله فرهنگ بین زوجین ورود پیداکرده و جزو واحدهای درسی باشد، افزود: به‌عنوان پیشنهاد حتی می‌تواند وزارت جدید به نام خانه و خانواده تشکیل شود لذا با توجه به اهمیت خانواده در دین اسلام و اینکه کوچک‌ترین نهاد اجتماعی به شمار می‌رود جای این وزارت خالی است و از سویی دولت باید یارانه دهد تا آموزش و خانواده الزامی شود
کارشناس ارشد حقوق با تأکید بر اینکه مشاوره خانوادگی در زندگی الزامی است، اضافه کرد: هر خانواده مشاوره جدا باید داشته باشند تا افراد به‌محض مواجه با هرگونه مشکلی آن را با مشاور خود در میان قرار دهند متأسفانه بیشتر طلاق‌ها ناشی از دخالت‌های بی‌مورد اطرافیان است که هیچ‌گونه تخصصی هم در این زمینه ندارند.
با سازش خانواده رها نمی‌شود
مسئول دفتر آسیب‌های اجتماعی بهزیستی استان سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه درزمینهٔ کاهش طلاق از سال گذشته سامانه‌ای درزمینهٔ کنترل و کاهش طلاق راه‌اندازی شده است، ابراز داشت: در این سامانه خانواده‌هایی که متقاضی طلاق توافقی یا یک‌طرفه هستند ثبت‌نام می‌کنند و بهزیستی زمان را مشخص و در آن مهلت تعیین‌شده خانواده‌ها برای مشاوره مراجعه خواهند داشت.
غریبی ضمن بیان اینکه از توان مراکز مشاوره خصوصی در این زمینه استفاده‌شده است، تصریح کرد: غربال‌گری توسط مرکز دولتی انجام و سپس به مراکز مشاوره بهزیستی ارجاع داده می‌شود و اگر به سازش منجر نشد مشاوره‌های پس از طلاق به خانواده‌ها ارائه خواهد شد.
وی بابیان اینکه مواردی که به سازش منتهی می‌شود تا شش ماه مورد پیگیری قرار خواهند گرفت، افزود: در این زمینه خانواده‌هایی که نیاز به کمک مددکاری دارند و درزمینهٔ معیشت با مشکلاتی که منجر به تقاضای طلاق شده باشد مواجه هستند کمک خواهد شد تا مشکل آن‌ها رفع شود.
مشکل عمده طلاق عدم فن حل مسئله
مسئول دفتر آسیب‌های اجتماعی بهزیستی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان اینکه یکی از مهم‌ترین علت‌های طلاق عدم فن حل مسئله است، ابراز داشت: افراد مهارت‌های مقابله‌ای باخشم را بلد نیستند و این‌یکی از علت‌های اساسی طلاق است با توجه به اینکه سن طلاق پایین آمده این موضوع پیامدهای بدی ازجمله کودک‌آزاری دارد زیرا این کودکان مجبور به ورود ازدواج مجدد والدین خود می‌شوند و بسیار آسیب می‌بینند.
غریبی در ادامه تصریح کرد: با توجه به فشارهای اقتصادی، شاغل شدن والدین و کم شدن ارزش‌ها، عملکرد ضعیف نظام آموزشی از صدا سیما انتظار می‌رود با توجه به پرمخاطب بودن این رسانه درزمینهٔ کاهش آسیب‌های اجتماعی ورود پیدا کنند که متأسفانه کمترین تعامل و همکاری را در این زمینه دارد یک موشن درباره طلاق ایجاد شد که هزینه زیادی هم برد انتظار می‌رفت صدا سیما از آن استقبال کند اما بابت آن هزینه طلب کردند که اعتبارات ما جواب‌گو نیست و متأسفانه این موشن گرافی بایگانی‌شده است لذا مقابله با طلاق مربوط به یک دستگاه نیست و نیازمند هم‌افزایی سایر ارگان‌ها و نهادها است.
وی افزود: آگهی‌های بسیاری در گوشه و کنار شهرها به چشم می‌خورد اما درزمینهٔ آگاه‌سازی عمومی اطلاع‌رسانی که نقش بسیار بسزایی دارد اما کمتر مشاهده‌شده که قدمی برداشته شود و هیچ فعالیت مثبتی از صدا سیما در این زمینه تاکنون وجود نداشته و همکاری سایر دستگاه‌ها نیز در این زمینه ضعیف است.
بخش عمده پرونده‌ها اختلافات خانوادگی
بخش عمده پرونده‌های اختلافات خانوادگی و زناشویی از سردی روابط زوجین، کمبود مهر و عاطفه، عدم ابراز محبت عاشقانه از سوی زوجین ناشی می‌شود عضو هیئت اندیشه‌ورز فرمانداری شاهرود نیز بابیان اینکه آموزش همگانی یکی از بخش‌های فعال معاونت اجتماعی است، ابراز داشت: با توجه به آسیب‌های اجتماعی این نیاز آموزش همگانی در سطح جامعه احساس می‌شود لذا بر این اساس کارگروه بنیان خانواده با سمن‌های فعال تشکیل داده‌شده است و مشکلات و آسیب‌های اجتماعی توسط این کارگروه در سطح جامعه رصد و کار آموزش شروع می‌شود.
سید ابراهیم میری در ادامه تصریح کرد: آموزش نظیر کاشت یک نهال برای به ثمر رسیدن صبر، حوصله و زمان زیادی می‌خواهد لذا به‌منظور چیدن میوه این درخت پیگیری و نظارت مسئولان امر آموزش را می‌خواهد تا به نتیجه برسد اما متأسفانه اغلب آموزش‌ها مقطعی و کوتاه‌مدت و در زمان به فراموشی سپرده می‌شوند.
وی بابیان اینکه بخش عمده پرونده‌های اختلافات خانوادگی و زناشویی از سردی روابط زوجین، کمبود مهر و عاطفه، عدم ابراز محبت عاشقانه از سوی زوجین ناشی می‌شود، افزود: اکثریت خانواده‌ها دچار طلاق عاطفی شدند در کنار این مقوله موتور قوی فضای مجازی بیشترین کمک را به جدایی و خیانت زن و شوهر از هم می‌کند و شاهدیم که بخش عمده‌ای از پرونده‌ها ریشه خیانت دریکی از دوجین دارد که عامل کمبود مهر و محبت باعث شده شریکی دیگر انتخاب کنند.
سازش ۷۶ درصد پرونده‌ها در کلانتری
کارشناس آسیب‌های اجتماعی ناجا در شاهرود هم در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن بیان اینکه از کل پرونده‌های ارجاع به کلانتری‌ها بالغ‌بر ۷۶ درصد پرونده‌ها منتج به نتیجه سازش شده است، ابراز داشت: دراین‌بین ۲۴ درصد پرونده‌های باقیمانده به مراجع قضایی رفتند و این مهم می‌طلبد تا واحد مددکاری اجتماعی قوی در حوزه صیانت و پیشگیری تشکیل شود تا بتوانیم طلاق عاطفی اتفاق افتاده را به زندگی واقعی برگردانیم.
میری بابیان اینکه اکثر خانواده‌هایی که برای طلاق مراجعه می‌کنند جوان بدون فرزند یا دارای یک الی دو فرزند هستند، در ادامه تصریح کرد: معتقدیم اگر دوره‌های زوج‌درمانی گذاشته شود و قبل از ازدواج آموزش مهارت‌های همسر داری در دستور کار قرار گیرد می‌تواند به کاهش آسیب اجتماعی بسیار کمک کنند.
وی افزود: اینکه نسل جوان امروز چرا سراغ ازدواج نمی‌روند از چند منظر قابل‌بررسی خواهد بود عامل اول خانواده است فرزند زمانی در خانواده‌ای بزرگ‌شده که همواره شاهد مشکلات مالی، اختلاف، نزاع و دعواها، دادوفریادها، خواسته‌های مشروع و نامشروع والدین نسبت به هم و کتک‌کاری بوده است و قطعاً تمایلی به تشکیل خانواده ندارد.
لزوم تبلیغ سبک زندگی ایرانی_اسلامی
عضو هیئت اندیشه‌ورز فرمانداری شاهرود نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه عامل دوم تأثیرگذار مربیان جامعه است، ابراز داشت: در محیط آموزشی به دلیل سرزنش‌ها، چالش‌ها و برخورد منفعلانه که با این فرزند خانواده صورت می‌گیرد او ثمره‌ای نمی‌بیند و به سمت جرائم روی می‌آورد چون می‌داند که از راه عادی به نتیجه نمی‌رسد.
با پیش‌بینی اتاق فکر محتوایی بر اساس تبلیغ سبک زندگی اسلامی ایرانی می‌توان مهارت‌های زندگی را به جوان آموخت میری در ادامه تصریح کرد: سومین عامل تأثیرگذار محیط اجتماعی است که در آن خیلی راحت افراد با جنس مخالف ارتباط برقرار می‌کنند با تبلیغات گسترده‌ای که در فضای مجازی صورت می‌گیرد دسترسی به جنس مخالف راحت‌تر از انتخاب همسر به روش دین است لذا چون به خطا می رودند نسبت به ازدواج سرد می‌شوند.
وی از عوامل عمده طلاق به بعدی مادی‌گرایی اشاره کرد و افزود: در آموزش همگانی حوزه علمیه، سازمان تبلیغات اسلامی، ائمه جماعت مساجد، سپاه، نیروی انتظامی و آموزش‌وپرورش بهترین پتانسیل برای جذب جوان هستند که با پیش‌بینی اتاق فکر محتوایی بر اساس تبلیغ سبک زندگی اسلامی ایرانی می‌توان مهارت‌های زندگی را به جوان آموخت زمانی سبک زندگی جوان امروز الگوی غربی است به‌واسطه شبکه‌های اجتماعی و آرزو و خواسته‌اش متفاوت می‌شود.
کارشناس آسیب‌های اجتماعی ناجا شاهرود بابیان اینکه شکل جامعه به‌نحوی است که افراد نمی‌توانند به خواسته‌های خود دست رسی پیدا کنند، ابراز داشت: دراین‌بین افراد با نگاه کردن به سطح زندگی خانواده خود همیشه پیکان انتقاد را به سمت آن‌ها نشانه می‌رود همسران را وادار به تأمین خواسته‌های خانواده می‌کنند ماحصل این مدهای جدید غربی آه و حسرتی که باعث می‌شود نسل جوان فقط به سمت مادی‌گرایی سوق پیدا کند.
میری اضافه کرد: در هر کلانتری واحد مشاوره و مددکار اجتماعی فعالیت دارد و معمولاً این افراد خانم‌های پلیس با تحصیلات روان‌شناسی، حوزه مشاوره، علوم تربیتی و علوم اجتماعی هستند که در هر کلانتری یک نفر حضور دارد، لذا حتماً نباید دارای پرونده باشید در همه زمینه‌ها می‌توان رایگان از آن‌ها مشاوره گرفت.
راه اندازی شبکه ارتباطی زوجین
مدیرکل امور اجتماعی استانداری سمنان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه برای کاهش آسیب‌های اجتماعی مجموعه عوامل باید دست به دست هم دهند، ابراز داشت: به این منظور شبکه ارتباطی زوجین در استان راه‌اندازی و تعدادی از مشاوران حوزه خانواده به عنوان همیاران زندگی ساماندهی شدند تا موضوع ازدواج تسهیل شود.
میانگین سن ازدواج در زنان ۲۵ سال در مردان ۲۹ سال و سن طلاق در زنان ۳۲ سال و در مردان ۳۷ سال برای استان سمنان گزارش‌شده است امیر بینایی ضمن بیان اینکه توانمندسازی و آموزش زوجین قبل، حین و پس از ازدواج طی دوره پنج ساله برای ثبات، تحکیم خانواده، فرزند آوری و فرزند پروری از اهداف طرح است، تصریح کرد: مشاوران همیاران زندگی در فرجه یک، سه و پنج ساله زوجین را راهنمایی می‌کنند.
وی ضمن بیان اینکه استان سمنان در طلاق نسبت به استان‌های دیگر در رتبه ۲۱ قرار دارد، افزود: میانگین سن ازدواج در زنان ۲۵ سال در مردان ۲۹ سال و سن طلاق در زنان ۳۲ سال و در مردان ۳۷ سال برای استان سمنان گزارش‌شده است که متاسفانه بیشتر این طلاق‌ها نیز در پنج سال اول زندگی صورت می‌گیرد.
کاهش حس مسئولیت‌پذیری
مدیرکل امور اجتماعی استانداری سمنان همچنین ضمن بیان اینکه دخالت بزرگ‌ترها و نبود وابستگی عمیق زوجین نسبت به هم و کاهش مسئولیت‌پذیر ازجمله علت‌های طلاق برشمرد و اضافه کرد: در شبکه ارتباطی زوجین با آموزش و مشاوره این موارد برای خانواده‌ها به‌صورت کامل مطرح می‌شود که البته این نیز به‌تنهایی کافی نیست و می‌بایست کار گروهی با مشارکت همه دستگاه‌ها صورت گیرد.
به نظر می‌رسد مجموعه از فرهنگ‌سازی، مشاوره و آموزش و همچنین ارتقای سطح مهارت‌های فردی بتواند درزمینهٔ کاهش طلاق مؤثر باشد دراین‌بین همچنین رسالت دستگاه‌های فرهنگی و آموزشی از آموزش‌وپرورش تا آموزش عالی تا رسانه‌ها و انتشارات بسیار سنگین است لذا باید نقشه راه بهتر و دقیق‌تری برای این امر در نظر گرفته شود.
