جمع‌آوری "پلاسما" از دستور کار سازمان انتقال خون خارج شد

 

به گزارش ایران خبر، دکتر پیمان عشقی در نشستی خبری که در سازمان انتقال خون برگزار شد در پاسخ به سوال ایسنا درباره خروج جمع‌آوری پلاسما از دستور کار سازمان انتقال خون، گفت: اینکه سیاست سازمان انتقال خون بعد از چند سال تجربه تغییر کند، موضوع عجیبی نیست؛ چراکه یک سیستم زنده بر اساس تجربیات و نتایج، شرایط را تغییر می‌دهد. این تصمیم مهم به دلیل نتایج اقداماتی بود که طی سال‌های گذشته انجام شده بود.

وی افزود: باید توجه کرد که برای گرفتن پلاسما دو راه وجود دارد؛ یک راه این است که وقتی فردی خون اهدا می‌کند از خون اهدایی او گلبول قرمز، پلاکت و پلاسما جدا شده که این نوع پلاسماگیری را پلاسمای بازیافتی می‌گوییم. این پلاسما فریز شده و نگهداری می‌شود. بخشی از آن در اختیار بیماران نیازمند قرار می‌گیرد و بخش اضافه آن برای تولید داروهای مشتق از پلاسما به کمپانی‌های تولید داروهای پلاسما ارسال می‌شود.

عشقی ادامه داد: حال باید توجه کرد که یکی از پیشرفت‌های سازمان انتقال خون این است که پلاسما با کیفیت در اختیار کمپانی‌های تولید کننده داروهای مشتق از پلاسما قرار می‌دهد؛ به طوری که سازمان بهداشت جهانی، ایران و برزیل را به عنوان الگوهای جمع آوری و ارسال پلاسما در دنیا معرفی کرده است. بنابراین ما آن قدر طبق استاندارد و با کیفیت پلاسما را جمع‌آوری می‌کنیم که می‌توان از آنها به عنوان مواد اولیه تولید پلاسما استفاده کرد. بر همین اساس از سال ۸۳ تاکنون سیاست سازمان انتقال خون، افزایش میزان پلاسمای بازیافتی بوده است تا بتوانیم بخش اضافه آن را برای تبدیل به داروهای مشتق از پلاسما به پالایشگاه‌های بین‌المللی ارسال کنیم. سیاست سازمان در این حوزه تغییری نکرده است. به همین دلیل است که هر زمان با کاهش اهدای خون مواجه می‌شویم، نگرانیم؛ چرا که میزان پلاسمای ما هم به تبع اهدای خون کاهش می یابد.

عشقی ادامه داد: روش دوم گرفتن پلاسما، روش پلاسما فرزیس است که فرد به مدت یک ساعت زیر دستگاهی می‌نشیند و سپس خون او وارد دستگاه شده پلاسمای خون جدا می‌شود و مجددا خون به بدن فرد باز می‌گردد. در این روش از هر فرد می‌توان نیم لیتر پلاسما دریافت کرد. حال سازمان انتقال خون طی چند سال اخیر به سمت افزایش پلاسما فرزیس رفته بود، اما این اقدام الزاماتی مانند تامین نیرو، تامین دستگاه، تامین فضا و تجهیزات و در عین‌حال تبلیغات داشت. انجام این اقدام با یکی دو بار مراجعه صرفه اقتصادی ندارد. در حال حاضر بخش خصوصی در این حوزه بسیار فعال‌تر است.

وی تاکید کرد: فعالیت بخش خصوصی در این زمینه نه غیرقانونی بوده و نه غیر عادی، بلکه با مجوزهای وزارت بهداشت انجام می‌شود. البته موسسات خصوصی دریافت پلاسما باید استانداردها را رعایت کرده و تحت نظارت های سرسختانه قرار گیرند. این اقدامی است که در دنیا هم انجام می‌شود. در دنیا عمده پلاسما را بخش خصوصی تولید می‌کند، اما نظارت‌های بسیار سختگیرانه‌ای بر آنها اعمال می‌شود.

 مدیرعامل سازمان انتقال خون همچنین گفت: حال در کشور ما بعد از سه سال این اقدام را ارزیابی کردیم و دیدیم به دلایلی مانند نیرو، تجهیزات و... به صرفه نیست. باید توجه کرد که در برخی مراکزمان پزشک نداریم و پیام تلخی است که اعلام کنم در برخی استان‌ها فقط پزشک طرحی داریم و با توجه به مسائل فرهنگی در کشور که مردم تمایل به اهدای خون دارند، انجام این کار توجیه ندارد؛ به طوری که برخی وقتی متوجه می‌شوند که این پلاسما برای تولید دارو ارسال می‌شود می‌گویند سازمان انتقال خون وارد تجارت شده است. حال کسی نیست که بگوید ما وارد تجارت نشده‌ایم و فقط می‌خواهیم مواد اولیه داروها را تامین کنیم اما  باز هم می‌گویند این مقدمه‌ای برای ورود به تجارت است.

عشقی ادامه داد: بخش خصوصی برای دریافت پلاسما هزینه‌ کمی را به عنوان هزینه‌ رفت و آمد به مردم پرداخت می‌کند، اما سازمان انتقال خون، با توجه به رسالتش که اهدای خون بدون چشم داشت است، نمی‌تواند این اقدام را انجام دهد.

وی ادامه داد: در عین حال سازمان انتقال خون تصور می‌کرد که می‌تواند از طریق روش‌ پلاسما فریزیس سالانه ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما داشته باشد، اما علی رغم تمام تلاش‌های صادقانه در این سازمان، سال گذشته فقط توانستیم ۱۴ هزار لیتر پلاسما از طریق پلاسما فریزیس تولید کنیم. حال سازمانی که ۴۰۰ میلیارد تومان کمبود اعتبار دارد و در عین حال با مشکل جذب و اهدا و غیره روبرو است، چگونه می‌تواند وارد این حیطه شود.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: در عین حال ورود سازمان به این عرصه طی دو سال گذشته باعث شد که شاخص‌های اهدا از ۲۷ واحد در هر ۱۰۰۰ نفر به ۲۵.۵ واحد در هر هزار نفر کاهش یابد. از طرفی هم تولید پلاسمای بازیافتی‌مان سالانه حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار لیتر کاهش یافت. از طرفی از طریق پلاسما فریزیس ۱۰ تا ۲۰ هزار لیتر پلاسما تولید کردیم که در واقع افزایشی وجود نداشت. این در حالی است که اعتماد مردم هم کمتر شد و با خود می گفتند حداقل بخش خصوصی مبلغی را برای این کار به ما پرداخت می‌کند اما انتقال خون این کار را انجام نمی‌دهد.

عشقی تاکید کرد: البته ما به صورت صد در صد در موسسات بخش خصوصی در حوزه‌ تولید پلاسما نظارت می‌کنیم و تاکنون هم مشکلی با آنها نداشته‌ایم. فعلا همین موسسات خصوصی می‌توانند در این حوزه اقدام کنند. اما اگر ما خودمان نتوانیم میزان مورد نیاز پلاسمایمان را از طریق پلاسمافریزیس تولید کنیم و در عین حال جلوی کار موسسات خصوصی را هم بگیریم، چگونه می‌خواهیم نیاز کشور به پلاسما را برطرف کنیم. کشور برای داروهای مشتق از پلاسما به یک میلیون لیتر پلاسما نیاز دارد. حال ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما را از طریق پلاسمای بازیافتی تامین می‌کنیم و ۲۰۰ هزار لیتر هم بخش خصوصی تامین می‌کند.

وی افزود: بنابراین مجبوریم ۵۰۰ هزار لیتر دیگر را از پلاسمای خارجی‌ها تامین کنیم. در حال حاضر طبق سیاست گذاری که انجام شده و بر روی این سیاست در وزارت بهداشت در میان سازمان غذا و دارو، سازمان انتقال خون، معاونت‌های مرتبط و شخص وزیر انسجام وجود دارد، بنا شده تا مراکز پلاسماگیری در راستای راه اندازی پالایشگاه خون اقدام کنند و این مشوقی برایشان باشد. اگر برای وزارت بهداشت ثابت شود که پالایشگاه در حال راه‌اندازی است، به شرکت‌های پلاسماگیری بیش از این مجوز می‌دهیم. در غیر این صورت باید پرسید که ۵۰۰ هزار لیتر پلاسمای مورد نیازمان را چه کنیم. بهتر است بخش خصوصی ایران آن را تولید کند یا بخش خصوصی خارج از کشور و یا این که آنقدر بودجه به سازمان انتقال خون بدهیم که با هزینه فایده پایین خودش این اقدام را انجام دهد. البته تاکید می‌کنم که مدیر عامل سابق این سیاست را بر اساس مبانی علمی راه انداخت و مشکلی در این حوزه وجود نداشت، اما نتیجه‌ آن طی سال‌های گذشته مناسب نبود.

وی تاکید کرد: نظارت ما بر موسسات خصوصی که در این حوزه مجوز دارند سختگیرانه بوده و در حال حاضر ۱۱ شرکت تحت نظارت ما و با مجوز قانونی در این زمینه کار می‌کنند. در عین حال با کوچکترین خطایی با آنها برخورد می‌کنیم، اما  مردم بدانند که این موسسات وابسته به انتقال خون نیستند و نباید لوگوی انتقال خون را نصب کنند. بنابراین پلاسما فریزیس سازمان انتقال تعطیل نشده بلکه از سیاست کاری ما خارج شده است. در عین حال ارسال پلاسما از سوی موسسات خصوصی هم فرایندی دارد؛ به طوری که پلاسما را گرفته آن را ذخیره می‌کنند، سلامت آن تایید می‌شود و سپس نماینده پالایشگر خارجی نظارت‌هایش را که بسیار سختگیرانه است انجام می‌دهد و سپس پلاسما ارسال می‌شود.

ادامه دارد