در زندگی می‌گویند: "همسرمان مناسب از آب در نیامد"، در هر کاری شکست خوردیم، "از شانس دانشگاه قبول شد و یا همسر و شغل خوبی نصیبش شد" – در فوتبال می گویند: "ما خوب بازی کردیم، اما شانس با ما یار نبود"، و یا می‌گویند: "از بدشانسی، باختیم، رفوزه شدیم، داشتیم می‌رفتیم سفر، از بدشانسی ماشین خراب شد و …این ها جملاتی است که شاید هر کدام از ما روزانه بارها آن را در زندگی شنیده و یا تکرار می کنیم، اما آیا واقعا شانس در زندگ وجود دارد؟
صفورا، متاهل و دارای مدرک فوق لیسانس، شانس را نوعی قانون جذب می داند و معتقد است که شانس برای انسان های خوش فکر و مثبت اندیشی است که زندگی را زیاد سخت نمی گیرند.
سحر، متاهل و کارمند به وجود شانس در زندگی اعتقاد دارد و می گوید: زندگی برخی افراد علی رغم کار و تلاش زیاد نتیجه مطلوبی ندارد و گاهی موارد زیادی بر عکس این قضیه را در جامعه می توان دید، این امر موجب می شود که گاهی انسان به خوش شانس بود افرادی بی لیاقت شک کند.
وریا، مجرد و دانشجو معتقد است که تا کنون داشتن شانس خوب در زندگی را تجربه نکرده است، با این که دارای پدر و مادر خوب و زندگی مناسبی است اما شانس را در قرعه کشی های ساده زندگی روزمره تعبیر می کند و می گوید: همیشه از بچگی آرزو داشتم که شانس را تجربه کنم و آن را همچون بازی های کودکانه با باز کردن جعبه های کوچک شانسی امتحان کنم.
مهدی، متاهل و دارای مدرک فوق لیسانس، شانس را برداشتی متفاوت از یک اتفاق می داند و معتقد است که خوش شانسی فاصله بین دو بدشانسی است.
فاطمه، دانشجو و مجرد، معتقد است که شانس اتفاقی است که بسته به مکان و زمان دارد، گاهی افرادی در یک موقعیت زمانی و مکانی موفقیتی را به دست می آورند که نتیجه تلاش و کوشش خاصی نیست و با یک تیر چند نشان را می زنند و گاهی یک شبه راه صد ساله را طی می کنند.
نگارنده، شانس را دارای مفهومی پر ایهام در زندگی می داند و معتقد است که شانس از دیدگاه عوام دارای تعاریف و نگرش های متفاوتی است که گاه آدمی را به شک وا می دارد، امری بدیهی است که تلاش و کوشش برای رسیدن به مقصد اولین قدم در راه موفقیت است و تاریخ این امر را به وفور به اثبات رسانده است، اما گاه نیز در لا به لای زندگی روزمره خوش شانسی و اقبال بلند برخی افراد را در اتفاق های ساده و پیچیده می توان دید.
به راستی آیا "شانس" در زندگی آدم وجود دارد؟ چرا برخی افراد خوش شانس تر هستند؟ چرا شانس در خانه بعض ها را می زند و به برخی دیگر اصلا سر نمی زند؟
شانس چیست؟
اکبر ولدبیگی جامعه شناس، "شانس" را امری مورد استقبال و عنایت عمومی جامعه می داند و می گوید: در کوتاهترین تعریف، شانس به معنای فرصت است و در واقع هر نوع فرصتی که در زندگی اجتماعی انسان رخ می دهد از آن به عنوان شانس یاد می شود.
وی به وجود دو نوع نگرش در رابطه با شانس در جامعه اشاره می کند و می افزاید: در این رابطه درکی نادرست و عامه پسندانه ای وجود دارد که هویت آن امری خارج از کنترل انسان است و شانس را حوادثی خارج از اراده انسان می داند که بدون در نظر گرفتن ظرفیت های انسان و بدون هیچ نوع ملاحظه فردی از زمین و آسمان به عنوان یک دست آورد در را می کوبد و وارد زندگی انسان می شود.
به عقیده این جامعه شناس، شاید همین موضوع باعث شده که به طور مثال فردی که در منطقه ای خوب دارای زمین کشاورزی و یا باغی خاص است بدون آنکه زحمتی بر روی آن بکشد، همچون زریابی زمین را خریداری کرده و در پی گنج است؛ این درک نادرستی از شانس است و مبتنی بر موهومات و احتمالاتی موهوم است که ظرفیت های انسان را در نظر نمی گیرد.
ولدبیگی به وجود درکی درست و بینشی واقعی از شانس در جامعه اشاره می کند و می گوید: شانس عبارت است از فرصت ها و ظرفیت های ناشناخته در زندگی؛ فقط کافی است که ما در زندگی برنامه ریزی داشته باشیم و از ظرفیت های هوشی، روانی و عاطفی خود استفاده کنیم و با مثبت اندیشی و خوش فکری دامنه ارتباطات خود را گسترش داده و با اعتماد به نفس اعتقاد داشته باشیم که زندگی محصول لیاقت، زحمت و تلاش و تجربه است.
به عقیده وی، کسانی که صاحب چنین فکری در زندگی هستند صدها پنجره بر ساختمان زندگی خود بنا کرده و همچون مورچه ای که هزار بار دانه از دهانش می افتد، برای رسیدن به مقصد تلاش می کنند.
به گفته این جامعه شناس، نا امیدی در وجود انسان های مثبت اندیش معنی ندارد، این انسان ها با تلاشی که در زندگی دارند و با ظرفیتی که ایجاد می کنند آیا واقعا مستحق موفقیت نیستند؟ آیا می توان گفت که موفقیت آن ها شانسی است؟ خیر، بلکه موفقیت آنها نسبی و نتیجه تلاش و زحمات است.
وی ادامه می دهد: لذا شانس همان فرصت است که از آن تعبیری عامیانه شده است اما چه کسی این تعبیر را از شانس دارد؟ علت گرایش عمومی به شانس چیست؟
ولدبیگی معتقد است که جهل و خرافات عامه گرایی و عامه پسندی، تنبلی تاریخی، مسئولیت گریزی، بی اعتقادی، بی ایمانی، بی توکلی و از همه مهم تر تضاد های اجتماعی است که به این مسایل دامن می دهد.
به گفته این جامعه شناس، افراد بدون مهارت، تنبل، دهن بین، بدون اراده و برنامه در زندگی بیشتر در دام جهل شانس و خرافات گیر می افتند و این خود مانع بزرگی برای موفقیت و پیشرفت زندگی انسان است.
آیا تاکتیک و راه هایی برای افزایش خوش شانسی وجود دارد؟
ولدبیگی می گوید: اگر ما معتقد باشیم که شانس امری نیست که هر چند سال یکبار از بام زندگی ما عبور کرده و به یکباره وارد زندگی ما می شود، بلکه شانس همیشه وجود دارد و کافیست که ما خود را بشناسیم، به طور قطع می توانیم خوش شانسی خود را افزایش دهیم.
وی مهمترین راه حل برای بهره بردن از عنصر شانس در جهت بهبود و توسعه کیفیت زندگی را "سخت کوشی" ذکر می کند و می افزاید: افزایش میزان مطالعه، افزایش ارتباطات، خلاقیت ها و ظرفیت های درونی نیز از جمله راه کارهای ساده برای افزایش شانس در زندگی است.
به گفته این جامعه شناس، هر انسانی دارای ظرفیت های هوشی و عاطفی ویژه خود است و کافیست که فقط با استفاده از مهارت خود آگاهی و مهیا کردن شرایط آن را پرورش دهد؛ تجربه شکست یکی از بهترین پل هایی است که ما را به موفقیت، شانس و مثبت اندیشی می رساند.
وی معتقد است، نباید فکر کنیم که حادثه فقط برای ما رخ می دهد و فقط ما در شطرنج زندگی کیش و مات می شویم، بلکه باید با دیدی مثبت به زندگی بنگریم که در این صورت حتما بازخوردی مثبت خواهیم داشت، باید به فرصت ها باور قلبی داشته باشیم و با شناسایی ظرفیت های زندگی، سخت کوشی، خلاقیت و اعتماد به نفس، روابط اجتماعی را گسترش داده و با اراده دایره شانس را در زندگی بزرگتر کنیم.
ولدبیگی تاکید می کند که دستاوردهای انسان های موفق در زندگی، نتیجه باورهای مثبت است؛ واقعیت این است که باید نورافکنی وارد جهل و تاریکی کنیم و نگرش ها و تفسیر عوام گرایانه را که محصول جهلی تاریخی هستند حذف کرده و با ریسک پذیری ارزش های زندگی را با مهارت و تلاش به فرصت در زندگی تبدیل کرده و شادکام باشیم.
وی یادآوری می کند که شانس در زندگی وجود دارد اما مخصوص افراد سخت کوش و مثبت اندیش، معتقد، اهل تجربه، خستگی ناپذیر و هنرمندان زندگی است.
