ایران خبر - صنعت خودرو به مزرعه رانت تبدیل شده است

علیرضا کلاهی با انتقاد از وضعیت فعلی صنعت خودرو در ایران گفت: بخش بزرگی از خودروسازان مونتاژکار فقط برای جذب رانت شکل گرفته‌اند و نه برای خلق ارزش. او معتقد است بدون نهاد رگولاتور قوی و باز کردن درهای واردات، خصوصی‌سازی واقعی در صنعت خودرو امکان‌پذیر نیست.

علیرضا کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با ایران‌خبر، با انتقاد از ساختار فشل صنعت خودرو، گفت:«صنعت خودرو در ایران به جای یک صنعت رقابتی، به بن‌بست انحصار دولتی رسیده است. از همان ابتدای انقلاب، این صنعت با تداخل منافع جدی بین دولت و خودروسازان شکل گرفت. وزارت صمت، که باید تنظیم‌گر بازار باشد، خودش در مدیریت شرکت‌های خودروسازی دخیل است. نتیجه آن هم، صنعتی عقب‌مانده و غیررقابتی شده است.»

خاطره‌ای از کارشکنی در برابر رنو
کلاهی با اشاره به تجربه ناموفق همکاری با شرکت رنو در دهه ۸۰ گفت:«در دوران دولت خاتمی، رنو می‌خواست ایران را به پایگاه منطقه‌ای خود تبدیل کند و حتی برنامه تولید مستقیم ال ۹۰ را داشت. اما با کارشکنی ایران‌خودرو و پارس‌خودرو، این پروژه مسیر دیگری گرفت و رنو عملاً به تأمین‌کننده قطعات تبدیل شد. با این حال، همین تعامل محدود باعث ارتقاء قطعه‌سازانی مثل کروز شد و فناوری را به کشور آورد.»

رشد قارچی مونتاژکاران؛ تهدیدی برای اقتصاد ملی
کلاهی درباره موج اخیر خودروهای مونتاژی هشدار داد و گفت:«بیشتر این شرکت‌ها چیزی جز کانال جذب رانت دولتی نیستند. ممنوعیت واردات، ارز دولتی و سیاست‌های حمایتی غلط باعث رشد خودروسازان قارچی شد که به‌جای تولید ارزش، فقط به اقتصاد آسیب زدند. این ساختار بیمار به شکل‌گیری یک نوع مافیا منجر شده است؛ جایی که برخی از نفوذ خود برای حفظ رانت بهره می‌برند.»

خصوصی‌سازی بدون نهاد ناظر قوی، فاجعه است
به گفته کلاهی:«خصوصی‌سازی واقعی صنعت خودرو نیازمند نهاد رگولاتور قدرتمند و بی‌طرف است. نهادی که جلوی ویژه‌خواری را بگیرد و اجازه ندهد منافع مردم در اختیار حلقه‌های بسته قرار گیرد. این ساختار فعلی فقط با ورود نهادهایی قوی و تسهیل واردات قابل اصلاح است. نه می‌توان در را به روی رقبا باز گذاشت، نه انحصار را ادامه داد. باید تعادلی ایجاد کرد.»

آینده صنعت خودرو در ایران؛ برقی یا بی‌ثمر؟
کلاهی در پایان گفت:«واقعیت این است که صنعت خودروی ایران توان رقابت در عرصه تکنولوژی را ندارد. ما باید از ابتدا تمرکز خود را بر قطعه‌سازی می‌گذاشتیم. اکنون هم اگر قرار است امیدی به آینده داشته باشیم، باید روی طراحی و سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های خودروهای برقی تمرکز کنیم. تولید انبوه خودروهایی با تیراژ پایین نه اقتصادی است و نه قابل دفاع.»