علایم یائسگی در 70 درصد زنانی که به سن یائسگی نزدیک می شوند، گزارش می شود؛ علایمی مانند گرگرفتگی یا عرق شبانه که بر اثر تغییرات هورمونی در زنان ایجاد می شود. تقریبا همه خانم ها در زمان قاعدگی، علایم اولیه یائسگی را تجربه می کنند. این مرحله که ترشح هورمون در آن بسیار متغیر است، «پری منوپوز» نام دارد و در بیشتر زنان در اوایل 40 سالگی رخ می دهد و تا اواسط دهه 50 سن شان ادامه دارد.

اما برخی خانم ها تا پایان عمر این علایم را خواهند داشت. شایع ترین علامت ها شامل گرگرفتگی، عرق شبانه، نامنظم بودن قاعدگی، از دست دادن میل جنسی و... است. در این مطلب به شایع ترین علایم یائسگی و درمان آن اشاره شده است که امیدواری مفید واقع شود.

گرگرفتی و قرمز شدن صورت: تقریبا 75 تا 85 درصد زنان در دوران یائسگی، گرگرفتگی را تجربه می کنند. در این حالت حرارت بدن زیاد می شود و صورت و بالاتنه قرمز می شود. گرگرفتگی واکنش بدن به کاهش ترشح هورمون استروژن است که با نزدیک شدن به سن یائسگی، امری طبیعی است. البته برخی زنان این علایم را تجربه نمی کنند. گاهی میزان تولید استروژن به طور تدریجی کاهش پیدا می کند و در نتیجه میزان گرگرفتگی کمتر است. اما گاهی نیز تخمدان ها به یک باره تولید استروژن را متوقف می کند و گرگرفتگی به یک مشکل بزرگ تبدیل می شود.

تعریق شبانه: تعریف شبانه نسبت به گرگرفتگی شدیدتر است و نوع اختلال تعریق به حساب می آید که هنگام خواب رخ می دهد.

بی نظم شدن قاعدگی: بیشتر زنان طی دوران زندگی خود دچار قطع ناگهانی یا بی نظمی قاعدگی می شوند. این عارضه علل زیادی دارد؛ اما شایع ترین آن به هم ریختن تعادل هورمون هاست. ممکن است دفعات قاعدگی زیاد شود و به جای هر 28 روز، 24 روزه باشد. بی نظمی قاعدگی در اواسط دهه 40 سالگی عادی تر است. علت اصلی نیز به هم ریختن تعادل هورمونی یا کاهش تولید استروژن است.

تغییر در خلق و خو: خلق و خو در زنان یائسه تغییر می کند. در چنین شرایطی فرد خلقیات ناگهانی و غیرقابل کنترلی دارد. نکته این جاست که این تغییرات خلقی، همانند یک مشکل جسمی قابل درمان است.

خستگی مفرط: پس از درد قاعدگی، دومین و شایع ترین علامت یائسگی، خستگی مفرط گزارش شده است. خستگی مفرط در زنانی که در سنین یائسگی قرار دارند شایع است و گاه روی زندگی روزمره، روابط فردی و اجتماعی آن ها تاثیر می گذارد. در خستگی مفرط، فرد به طور بی وقفه احساس ضعف، خستگی و کمبود انرژی می کند.

نازک شدن یا ریزش مو و افزایش موهای صورت: از آن جا که این عارضه به کمبود استروژن مربوط است و پیاز مو به استروژن نیاز دارد، برخی زنان زودتر متوجه این علایم که آشکارتر است، می شوند. ریزش مو ممکن است به صورت ناگهانی یا تدریجی همراه با نازک شدن موها رخ دهد. گاهی موها خشک تر و شکننده تر می شود.

اختلال خواب: بی خوابی در برخی موارد با یائسگی ارتباط دارد. در این دوران، خواب آرام کمتر می شود. این بی خوابی 5 تا 7 سال قبل از یائسگی تجربه می شود. این مشکل نیز به علت تغییر در ترشح هورمون هاست.

مشکل در تمرکز، سردرگمی و اختلال ذهنی: در اوایل یائسگی، بسیاری از خانم ها در به یاد آوردن مسائل دچار مشکل و به شدت نگران می شوند. همچنین برای بعضی از زنان از دست رفتن حافظه نگران کننده است. در بیشتر مواقع این مشکل موقعی است و جای نگرانی ندارد. اما اگر این مشکل استمرار پیدا کرد، بهتر است به پزشک مراجعه شود. نداشتن تمرکز، کم کردن کلیدها، فراموش کردن اتفاقات یا فراموش کردن تاریخ تولد از علایم یائسگی است و به پایین بودن میزان استروژن و بالا بودن استرس ارتباط دارد.

سرگیجه و نبود تعادل: این علایم ممکن است با بسیاری از بیماری ها مرتبط باشد و در صورتی که فکر می کنید به یائسگی ارتباط ندارد، به پزشک مراجعه کنید.

افزایش وزن: زیاد شدن دور کمر علامت دیگری از تغییرات هورمونی در بدن است. با بالا رفتن سن، کندشدن سوخت و ساز بدن و افت ترشح هورمون ها، فرد دچار اضافه وزن می شود و تجمع چربی در پهلوها افزایش می یابد.

بی اختیاری ادرار: بی اختیاری با خندیدن، سرفه کردن یا عطسه زدن به طور تصادفی رخ می دهد. گاهی مثانه هر بار که پُر می شود، خود به خود منقبض و تخلیه می شود.

نفخ ناگهانی: نفخ ناگهانی در نتیجه احتباس مایعات در بدن و ورم شکم بروز می کند. تجمع گاز و درد عده ای که پس از مصرف لبنیات به وجود می آید، به علت حساسیت به لاکتوز است؛ زیرا معده قادر به هضم لاکتوز یا قند شیر لبنیات نیست. متاسفانه بیشتر بزرگسالان با این مشکل مواجهند. گاهی با بالارفتن سن، این مشکل به وجود می آید؛ زیرا آنزیم هضم لاکتوز کمتر تولید می شود. بدون این آنزیم، هضم لاکتوز کمتر تولید می شود. بدون این آنزیم، قند شیر تخمیر و به گاز تبدیل می شود و ایجاد گاز در معده باعث نفخ می شود. اگر نفخ یا معده درد بدون دلیل بیش از 3 روز به طول انجامد، باید با مشورت پزشک آن را برطرف کرد.

افزایش حساسیت: اصولا موارد زیادی از ابتلا به انواع حساسیت ها در نتیجه واکنش های هورمونی به ویژه در زنانی که بیشتر در اواخر دهه 20 یا دوران پس از زایمان هستند و دچار تغییرات هورمونی می شوند، گزارش می شود. درواقع ناهنجاری های هورمونی، نوعی واکنش حساسیت زا است که بعضی از زنان قبل از سن بلوغ تا دوران پیری آن را تجربه می کنند.

شکنندگی ناخن ها: گاهی ناخن های دست، نرم و شکننده می شود و حتی ترک بر می دارد.

تغییر در بوی بدن: بدن انسان 2 نوع عرق تولید می کند؛ عرق «آکرین» که بی بو است و در تمامی بدن وجود دارد و در کنترل دمای کل بدن نقش دارد و عرق «ایپوکرین» که از طریق غده های زیربغل تولید می شود. این ماده تا زمان فعال شدن باکتری ها بی بو می ماند و در افرادی که بهداشت را رعایت نمی کنند، بیشتر است. در این مورد، استفاده از صابون ضدباکتریایی مفید است.

تپش قلب: تپش قلب، یکی از شایع ترین علایم قبل از یائسگی است. این حالت که ناگهان به وجود می آید، باعث وحشت بسیاری از زنان می شود. از آن جا که تپش قلب ممکن است علل دیگری هم داشته باشد، توصیه می شود به پزشک مراجعه کنید. بهتر است به هنگام تپش قلب شدید، آرامش خود را حفظ کنید؛ چند نفس عمیق بکشید و به سمت دیگر جا به جا شوید.

افسردگی: احساس ناراحتی یا افسردگی کوتاه مدت در این دوران طبیعی است. اما اگر این وضعیت ادامه یابد و زندگی را مختل کند، افسردگی رخ داده است. افسردگی یعنی تغییر چشمگیر و طولانی مدت در حالات و روحیات فردی که با بی میلی به انجام فعالیت های معمولی می پردازد.

درد در ناحیه سینه: بسیاری از زنان قبل یا در زمان قاعدگی، زمان بارداری، شیردهی و یائسگی دچار درد در ناحیه سینه می شوند. در صورتی که درد شدید باشد و به مدت 2 ماه یا بیشتر ادامه پیدا کند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سردرد: اگرچه سردرد عوامل مختلفی دارد، اما در مراحل اولیه یائسگی، سردردها بیشتر و شدیدتر است و علت اصلی آن کاهش استروژن است.

درد مفاصل، عضلات و تاندون ها: نیمی از زنان یائسه، درجات متفاوتی از درد مفاصل را تجربه می کنند که گاه به علت تغییر میزان ترشح هورمون هاست. برای پیشگیری از این دردها، استراحت کافی، مصرف داروهای گیاهی، مصرف مواد غذایی مغذی و میوه و صیفی جات موثر است.

سوزش زبان و کام، طعم بد در دهان و تغییر بوی دهان: سندروم سوزش دهان یک اختلال پیچیده و آزاردهنده است که باعث سوزش در زبان، لب یا تمامی قسمت های دهان می شود و بدون هیچ علامت آشکاری با یائسگی ارتباط دارد و اغلب پس از 60 سالگی رخ می دهد؛ اما در سنین پایین تر نیز دیده می شود. درد مزمن در دهان نیاز به معاینه پزشک دارد.

احساس شوک الکتریکی زیر پوست و سر: این حس عجیب شبیه رها شدن کش در لایه های بین پوست و عضله است که به علت نوسان میزان استروژن رخ می دهد.

افزایش خون ریزی لثه: شایع ترین مشکل لثه، خون ریزی و التهاب است که گاهی ممکن است به مشکلات جدی تبدیل شود. این علائم همانند علایم دیگر، در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است. برای جلوگیری از خون ریزی لثه، مسواک زدن و استفاده درست از نخ دندان را فراموش نکنید. بروز زخم، ورم، پف کردن یا درد در لثه هایی که خون ریزی می کند، جای نگرانی دارد.

افزایش گرفتگی در عضله: زنانی که از سلامت کافی برخوردارند، نسبت به بقیه افراد گرفتگی عضله ای کمتری دارند. برای به حداقل رساندن علایم این ناراحتی به ورزش بپردازید. ورزش میزان «آندورفین» را افزایش داده، حالت روحی فرد را بهبود می بخشد و به طور چشمگیری علایم سندروم قبل از قاعدگی را کاهش می دهد.

خارش و مورمور شدن پوست: با افت میزان استروژن، تولید «کلاژن» نیز کند می شود. کلاژن در انعطاف پذیر بودن پوست نقش مهمی دارد.

احساس سوزن سوزن شدن اندام ها: در اغلب موارد، این احساس خطرناک نیست و اغلب بر اثر وارد شدن ضربه یا فشار روی رگ رخ می دهد و به کاهش جریان خون در دست و پا و در نتیجه به خواب رفتن این اندام ها منجر می شود. با تغییر دادن وضعیت بدن، فشار کم می شود و این حس سوزن سوزن شدن از بین می رود. سوزن سوزن شدن در برخی موارد به علت وجود مشکلات دیگری از جمله اضطراب، دیسک، گردش خون ضعیف، دیابت، بیماری قلبی، سکته، آرتریت، ام اس، تومور یا «سندورم توتل کارپل» ایجاد می شود.

پوکی استخوان: پوکی استخوان یک اختلال استخوانی است که باعث نازک و ضعیف شدن و کاهش توده و تراکم استخوان می شود. پوکی استخوان فرد را نسبت به شکستگی استخوان و ترک خوردگی، مستعدتر می کند. یائسگی روی استخوان ها تاثیر می گذارد.

به طور معمول، طی روندی بافت های قدیم استخوان جای خود را به بافت های جدید می دهد. در جوانی بافت های استخوانی بیشتری ساخته می شود. توانایی بدن برای تحمل این روند با بالا رفتن سن تحلیل می رود. بنابراین در 35 سالگی میزان ساخت استخوان کمتر می شود. در دوران یائسگی، میزان استروژن افت پیدا می کند و روند کاهش تراکم استخوان، سرعت پیدا می کند.

درمان

برای درمان علایم یائسگی سه راهکار را می توان در نظر گرفت؛ ایجاد تغییر در شیوه زندگی، مصرف دارو و جراحی.

تغییر در شیوه زندگی: بسیاری از تغییرات به ظاهر کوچک در زندگی در مقابله با علایم یائسگی مفید است. روش های کاهش استرس مانند انجام یوگا، ورزش منظم و رژیم غذایی در بسیاری از موارد درمان طبیعی و موثر یائسگی به حساب می آید.

نتایج بررسی ها نشان می دهد، برنامه غذایی غنی از سویا، سیب، یونجه، گیلاس، سیب زمینی، برنج و گندم برای درمان یائسگی بسیار مفید است. باید از مصرف نوشیدنی های کافئین دار و مشروبات الکلی پرهیز کرد. خواب به مدت 7 تا 8 ساعت در شب، مصرف ویتامین های B، C، D، E و داشتن تنفس عمیق، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و مصرف آب توصیه می شود.

مصرف مکمل های گیاهی: این روش هیچ خطری در پی ندارد و در بیشتر موارد برای درمان تمامی علائم مذکور، موثر است. برای رفع علایم یائسگی به درمان های مختلفی نیاز است و رایج ترین آن استفاده از مکمل های گیاهی است.

استروژن گیاهی از جمله مکمل هایی است که با مصرف آن، ترشح هورمون ها تا حدودی تنظیم و کنترل می شود. گیاهان غیراستروژنی با این که فاقد استروژن هستند، اما تولید این هورمون را تحریک می کند. مصرف گیاهان غیراستروژنی یکی از بهترین روش های درمانی علایم یائسگی است؛ زیرا بدن هورمون ها را خود می سازد و نیاز به کم خارجی ندارد.

داروی شیمیایی و جراحی: می توان گفت این روش پرخطرترین و هزینه برترین درمان است. شایع ترین نوع درمان برای رفع علایم یائسگی، «HRT» یا درمان جلوگیری هورمون است که سریع و قوی است. اما متاسفانه، این نوع درمان عوارضی دارد و خطر بروز انواع مختلف سرطان را در زنان افزایش می دهد.

ایران خبر