ایران خبر - اخلاق جهاني اطلاعات

فيلسوفان جديد، هر چيزي را فرآيندي اطلاعاتي مي‌دانند و كل جهان را فضاي اطلاعاتي مي‌نامند. از آغاز پيدايش كامپيوتر، بحث‌هاي مهمي درباره گسترش ارزش‌هاي اساسي انساني مانند حيات، سلامتي، امنيت، سعادت، آزادي، دانش، منابع، دارايي‌ها، قدرت و فرصت‌ها مطرح شده است. شبكه‌هاي بين‌المللي مانند اينترنت، مردم را در سراسر جهان به يكديگر متصل كرده است؛ از اين رو يك تلاش جهاني صورت گرفته تا ضمن فراهم آوردن معيارهاي عملي همه‌پذير، ارزش‌هاي انساني ارتقا يابد و حفظ شود. اخلاق در فناوري اطلاعات، مسائل مربوط به مالكيت، دسترسي، حريم خصوصي، امنيت و اجتماع را بررسي مي‌كند. فناوري اطلاعات بر مسائل رايج مانند حفاظت از كپي‌رايت، آزادي فكري، مسئوليت، حريم خصوصي و امنيت اثر مي‌گذارد. حل كردن بسياري از اين مسائل، به دليل تنش‌هاي اساسي بين فلسفه‌ اخلاقي غرب و فرهنگ‌ سنتي شرق كاري سخت يا غيرممكن است.

با امكانات و گزينه‌هاي فراواني كه رسانه‌هاي جديد در عصر اطلاعات در اختيار افراد جامعه قرار مي‌دهند، كاربران دائم با محرك‌هاي جديد و انواع رفتارهاي اجتماعي و اخلاقي آشنا مي‌شوند. اين فضا، هويت نامشخص و پيوسته متحولي را مي‌آفريند و بيشترين تاثير آن بر نسلي است كه در مقايسه با نسل قبل، با محرك‌هاي فراواني مواجه شده است. در يك پژوهش اين نتيجه به دست آمد كه بيش از 85 درصد كاربران كامپيوتر، در معرض آسيب‌هاي اخلاقي و ناهنجاري‌هاي ناشي از فناوري اطلاعات قرار دارند كه سهم كودكان و نوجوانان از سايرين بيشتر است. اكنون شبكه‌هاي جهاني مانند گوگل، در تصميم‌گيري‌هاي كلان خود از يك فيلسوف اخلاق هم به عنوان مشاور بهره مي‌برند، تا درباره اصول اخلاقي اطلاعات، اطمينان حاصل كنند. نخستين مبحث اخلاق اطلاعات، مساله حريم خصوصي است.

سهولت و كارايي استفاده از كامپيوتر در جمع‌آوري، ذخيره‌سازي، جست‌وجو، مقايسه، بازيابي و اشتراك اطلاعات شخصي، فناوري كامپيوتري را براي كساني كه خواستار نگهداري انواع اطلاعات حساس مانند اطلاعات پزشكي هستند، دچار چالش كرده است. گاهي حفظ حريم خصوصي به گمنام بودن كاربر در اينترنت بستگي دارد؛ مثلاً اگر كسي مي‌خواهد از مشاوره‌هاي روان‌شناختي اينترنتي استفاده كند، به دنبال گمنامي و حفظ حريم خصوصي است كه اين امر باعث تحكيم ارزش‌هاي انساني نظير امنيت، سلامت رواني، خودشكوفايي و آرامش ذهني مي‌شود، اما متاسفانه گمنامي و حفظ حريم خصوصي، سبب‌ساز تسهيل فعاليت‌هاي نامطلوب اطلاعات مثل پولشويي، قاچاق مواد مخدر، تروريسم، به دام انداختن اشخاص ضعيف و اخاذي شده است. از ديگر سو، كامپيوتر به عنوان ابزاري جهاني كه قابليت‌هاي بسياري براي انجام امور كاري دارد، تهديدي براي مشاغل به حساب مي‌آيد. به‌جز مواقعي كه به تعمير نياز است، كامپيوترها نمي‌خوابند، خسته نمي‌شوند و به وقت بيماري خانه نمي‌روند و نيازمند استراحت هم نيستند. در حجم و سرعت انجام كار هم فاصله بسياري با انسان دارند. از اين رو انگيزه‌هاي فراواني براي جايگزيني انسان با ماشين‌هاي كامپيوتري وجود دارد.

منبع : آرمان