ایران خبر - ظاهربینی باعث نابودی صنعت مس شد

بازار مسگرها از بازارهای شیراز است که در محله درب شاهزاده قرار دارد.

توتونچی در شیراز به دنیا آمد و تا کنون در آنجا مشغول به زندگی است. وی از افرادی است که پدر و پدر بزرگش هم مسگر بودند و حرفه گذشتکان خود را دنبال کرده است.

به گزارش ایران خبر، این بازار بقایای بازار قیصریه است که توسط امام قلی خان در غرب مدرسه خان ساخته شده است.
بنای آن از آجر و گچ است، بازار مرغ و اردوبازار را به یکدیگر متصل می‌کند طوری که اردوبازار در جنوب بازار وکیل و در مقابل بازار مرغ قرار می‌گیرد و در امتداد شرق و غرب نیز بازار مسگرها قرار می‌گیرد.
گفته میشود این بازار در زمان قاجاریه بر اثر زلزله ویران شد و در سال 1299 هجری قمری مرمت شد.
این بازار اکنون مرکز فروش اسباب منزل است.
از نظر اجرایی این بازار شباهت زیادی با بازار وکیل دارد با این تفاوت که از هر ابعادی و مقیاسی، در مقیاس کوچکتری نسبت به بازار وکیل ساخته شده است. سقف این بازار مانند بازار وکیل دارای طاق تویزه است و در بالای عرقچین آن حورنورهایی دیده می‌شود در بالای دکانها نیز همان دریچه‌ها دیده می‌شود.
تفاوت دیگر این بازار با بازار وکیل این است که مغازه‌های این بازار اکثرا یا هم سطح زمین و یا پایین‌تر از سطح زمین ساخته شده اند. که البته این مسئله شاید به نوع کالایی که در این مغازه‌ها عرضه می‌شده بر می‌گردد.
همچنین سردر ورودی مغازه‌ها یک قوس کجاوه ای است که با یک پاکار پهن به زمین می‌رسد.
در گذشته ارتفاع مغازه‌ها را با توجه به جنسی که در آنجا فروخته می‌شده در نظر می‌گرفتند. به عنوان مثال مغازه‌های نانوایی همواره پایین‌تر از سطح زمین بوده اند و مغازه‌های عطاری بالاتر از سطح زمین
این بازار از سمت راست به بازار قیصریه متصل می‌شود که دارای ۱۲ زوج مغازه‌است که اکثراً بالاتر از سطح زمین ساخته شده‌اند.
مسگری یکی از صنایع دستی شیراز است. اشیا و ظروف مسی دست ساز از زمان‌های دور در این شهر مورد استفاده قرار می‌گرفته. هنر صنعت مسگری از گذشته تا به امروز از رونق و شکوفایی برخوردار بوده تا جایی که همواره در بازارهای مرکزی، صاحبان این هنر و صنعت، مکان اختصاصی داشته اند.
منبع:
http://fa.wikipedia.org

گفتگو با هاشم (نادر) توتونچی چهره ماندگار در مسگری شیراز و ایران

وی که معروف به نادر در سال 1330 در شیراز به دنیا آمد و تا کنون در آنجا مشغول به زندگی است. وی از افرادی است که پدر و پدر بزرگش هم مسگر بودند و حرفه گذشتکان خود را دنبال کرده است.

در بازار مسگرها با توتوچی از کودکی تا کنون
توتونچی می گوید: تحصیل نکرده و سوادش تا پنجم ابتدایی بیشتر نیست. از همان کودکی در مغازه مسگری پسرعموی پدرش مشغول به کار شد تا کنون که برای خودش استادی شده و سوار بر کار است.
وی در ادامه از سختی های کارش می گوید: در زمان قدیم حدود 40 سال قبل برای تهیه آب باید به آب انبار می رفتند. در شیراز سه آب انبار وجود داشت. یکی نزدیک بازار وکیل، دیگری در توپ خانه جنب بانک ملی مرکزی و سومین آب انبار سر دوزک بود. چون برای تابیدن مس (مس را برای تابیدن در حوضچه ی آب می گذاشتند) نیاز به مصرف آب به مقدار زیاد داشت و حوضچه باید همیشه پُر آب می بود. گاهی از آب انبارهای نزدیک برای تهیه آب می رفتند اما در زمانی شلوغی باید به آب انبارهای دورتر مراجعه می کردند. بعد از اینکه تابیدن مس تمام می شد آب های داخل حوضچه را روی گِل های جلوی مغازه می ریختند برای اینکه گِل ها برای کوبیدن سِن دون نرم بماند.

هر مسگر یک تخصص داشت
وی می گفت: در بازار مسگرهای قدیم هر دو سه مغازه مشغول یک نوع کار بودند. به عنوان مثال یک گروه فقط تخصص داشتند که دیگ های مسی را درست کنند، گروه دیگری دیگ و لگن، آفتابه، و سرویس کامل جهیزه و بادیه ( ظرفی که در آن آبگوشت می کوبیدند)، و گروهی هم به ساخت ظرفهای تاس و سنی که مخصوص استفاده خانواده ها بود مشغول بودند. یعنی گروهی که تخصص در درست کردن دیگ داشت دیگر آفتابه درست نمی کرد و در راستای تخصص خودش به کارش ادامه می داد.
توتونچی درباره تخصص های خودش در ادامه افزود: علاوه بر تمام ظروفی هایی که می سازد به ساخت گنبد و گل دسته های کوچک برای امام زاده ها و دیگ های بزرگ گلاب گیری مشغول است.

ظاهربینی باعث نابودی صنعت مس شد
وی با اشاره به عدم استقبال مردم از صنعت مس و مسگری گفت: از زمانیکه ملامین، استیل و تفلون وارد بازار ظرف و ظروف شد مردم به استقبال وسایل جدید رفتند و صنعت مس با نابودی روبرو شد و مسگرها یکی پس از دیگری مغازه هایشان را تعطیل کردند.
توتونچی در ادامه بیان داشت: در زمان قدیم حدود 40 سال قبل تمام شغل های موجود به مس نیاز داشتند. شغل هایی از قبیل: آشپزخانه ، کبابی و چلوکبابی، بقالی،ماست بندی، نبات ریزها و قند ریزها و عرقیات فروشی ها همه و همه به مس نیاز داشتند. هم اکنون هم شغل هایی هستند که نیاز به مس دارند اما استقبالی نمی کنند.
وی گفت: در زمان قدیم کاسبی مسگرها در شیراز سکه بود و استفاده از ظروف مسی بسیار رایج و باب بود. در کارخانه های مس آب کنی مس را با دستگاه به صورت وررق در می آوردند و روی آن ورق ها کار می کردند ولی اکنون هیچ کارخانه ی مس سازی در شیراز وجود ندارد و کارخانه های مس تبدیل به کارخانه روی سازی شده است.

آموزش رایگان مسگری با بی توجهی روبرو شد
توتونچی در خصوص جذب جوانان برای کار افزود: حدود 10 سال قبل به ارگانی (تمایلی برای عنوان نام آن را نداشت) برای آموزش دادن رایگان جوانان بیکار پیشنهاد دادم چون از نظر مالی در وضعیت مناسبی نبودم که خود کارگاه مسگری تاسیس کنم از آن ارگان درخواست کردم، در ابتدا با استقبال خوبی روبرو شدم اما این کار به مرحله اجرایی شدن نرسید و فقط در حد حرف باقی ماند و با چندین بار پیگیری هایم به متاسفانه به نتیجه ایی نرسیدم.
وی گفت: اگر از من و امثال من حمایت مالی می شد می توانستم با آموزش های زیادی جوان علاقمند به این کار را استاد مسگری کنم.

توتونچی: پول بدهید تا عکستان چاپ شود
توتونچی در سال 90 طی دعوت نامه ای مکتوب از سوی سازمانی به برنامه چهره های ماندگار در تهران دعوت شده بود وی حضور خود را برای مصاحبه در این برنامه اعلام کرد اما چون مبلغ 600 هزار تومان به آن سازمان پرداخت نکرده بود نه از وی مصاحبه شد و نه عکس وی چاپ شد، اما از افراد دیگری نظیر برادر اکبرعبدی و ایرج خواننده قدردانی شده بود، با توجه به اینکه این افراد هنرمند هستند نه صنعت گر. توتونچی که در آن مراسم فقط نقش تماشاگر را داشت با تعجب و ناراحتی به شیراز بازگشت.

توتونچی: بعد از 30 سال به استقلال کاری رسیدم
وی بعد از اینکه حدود سی سال با پدرش مشغول به کار بوده مستقل می شود و در بازار مسگرهای شیراز مغازه یا حجره ای را بنا می کند و مشغول به کار می شود.
توتونچی در کارش ابتکارهای زیادی به کار برده است. اما مدتی است دل به کار نمی دهد و می گوید: احساس می کنم دچار افسردگی شده ام و مشتریان قدیمی ام از این حال من راضی نیستند و دوست دارند که مثل قبل با انگیزه کارهایم را انجام دهم و سفارش بگیرم.

گزارش از مه جبین محمدی- ایران خبر