ایران خبر - عوامل تاثیر گذار در پیدایی مد و مدگرایی

با بررسى در زمینه مختلف زندگی اجتماعى انسان، مشخص مى شود که پدیده مد همواره در زندگی انسان ها نمود داشته است و منحصر به دوره خاصی نیست. مد در هر دوره‏اى از زندگی اگر آگاهانه و با انتخاب و با توجه به فرهنگ و رفتارهای فکرى و اعتقادى جامعه صورت بگیرد نه تنها موجب پیدایش نارسایى‏هاى فرهنگى و اجتماعى نشده است بلکه به عنوان یک پدیده اجتماعى، به رشد فرهنگ جوامع کمک نموده و زمینه آراسته بودن مناسب ظاهرى زندگى مردم و افراد را فراهم کرده است.

پیشینه مدگرایى:
ایران خبر - با بررسى در زمینه مختلف زندگی اجتماعى انسان، مشخص مى شود که پدیده مد همواره در زندگی انسان ها نمود داشته است و منحصر به دوره خاصی نیست. مد در هر دوره‏اى از زندگی اگر آگاهانه و با انتخاب و با توجه به فرهنگ و رفتارهای فکرى و اعتقادى جامعه صورت بگیرد نه تنها موجب پیدایش نارسایى‏هاى فرهنگى و اجتماعى نشده است بلکه به عنوان یک پدیده اجتماعى، به رشد فرهنگ جوامع کمک نموده و زمینه آراسته بودن مناسب ظاهرى زندگى مردم و افراد را فراهم کرده است. اگر افراد آگاهانه به دنبال مدگرایى مثبت باشند می توانند از پیشرفت‏هاى اجتماعى دیگران و به کار بردن ایده ها و افکار مثبت تمدنى دیگران، ضمن برطرف ساختن کمبودها و کاستی های زندگی اجتماعى، از روزمرگی زندگى انسان‏ها پیشگیرى کرده و روز به روز بر تداوم پایه‏ها و اصول زندگى کمک نموده ، می توان از بروز رفتارها و اخلاق ناخوشایندى که باعث دورى و یا نفرت افراد از یکدیگر مى‏گردد، جلوگیرى کرد.

علل و عوامل پيدايش مد
مدگرايي در بين جوانان از اصول تاریخی، اجتماعی و روان شناسی پیروی می کند که این عوامل با انگیزه ها و نیازهای آنها در ارتباط است.
انسانها ذات طالب تنوع و زیبایی هستند. در اين بین جوان که وارد زندگي و جهان پرشور و رنگارنگ شده است برای غرايز طبيعي و شكل‌دهي آن، نقش اصلي را بر عهده دارند. تنوّع دوستي و نوگرايي در دوره جواني به اوج خود مي‌رسد. تنوع‌طلبي در جنبه‌هاي زيبا شناختي زندگي بیشتر خود را نشان می دهد به همین جهت است که تنوع‌طلبي از علل و منشاء‌هاي اصلي مد به حساب مي‌آيد.
در زندگی فرد جوان می خواهد که ويژگي‌ها، نگرش‌ها و الگوهاي رفتاري فرد ديگري را براي خود سرمشق قرار دهد و با تقليد از رفتارها و الگوهای اجتماعی احساس ‌كند كه کمی از قدرت و لیاقت آن فرد را نصیب خود کرده است. والدين عامل اصلي همانند سازي در دوران كودكي هستند؛ زيرا كودك، اولين و بيشترين برخورد را در زندگي با والدين خود دارد؛ اما در دوران نوجواني كه فرد از پدر و مادر خود فاصله مي‌گيرد، الگوهايي را كه خود را به شکل آنها در آورده است از الگوهاي ديگر، يعني از طريق همانند سازي هاي جديد با ديگري، پر شود.

خلأها و کاستی در زندگی جوانان و احساس ناامني باعث مي‌شود كه نوجوان در مسير خود به راه روش های دیگری رجوع کند که كه اين روش ها از طريق همانند سازي با شخصيت‌هايي است كه الگوي نوجوان قرار مي‌گيرند. اين شخصيت‌ها مي‌توانند شخصيت‌هاي معروف گذشته، هنر پيشه‌هاي سينما، نوازندگان و خوانندگان،فوتبالیست و يا گروه‌هاي مختلفي مانند "هيپي"ها باشند و فرد، خود را از نظر ظاهري شبيه آنها می سازد، در نحوه لباس پوشيدن و رفتار خود را شبیه آنها می سازد. به محض پوشش جدید يك هنرمند يا ورزشكار در برنامه ای جوانان می خواهند که ظاهر خود را به شکل و شمایل او در بیاورد و سعی می کند به عنوان مد، آن را در جامعه طرح كنند.

یکی دیگر از عواملی که در تقلید از مد، بین جوانان رواج دارد،‏ رقابت و چشم و همچشمي با ديگران، است. اين رقابت بین همه افراد وجود دارد اما با انواع مختلف ظاهر می شود اگر رقابت ها بین افراد جهت مثبت باشد، پيشرفت و رشد را برای فرد به همراه خواهد داشت؛ اما اگر جهت‌گيري آن به سوي امور منفی و مدپرستي باشد و فرد، سعي كند از لحاظ ظاهري (و مثلاً در سبك و شيوه‏ى لباس پوشيدن) از ديگران عقب نماند، سرانجام خوبي نخواهد داشت.

از عوامل دیگر تقلید از مد در بين جوانان و نوجوانان، ترس و نگرانی است خصوصاً که ازطرف دوستان باشد. هراس داشتن جوانان از تحقير و تمسخر، پوزخند زدن و متلك گفتن اطرافيان و باعث مي‌شود كه آنها از مدهاي رايج پيروي كنند.

در جامعه افرادی هستند كه با ایجاد تغيير هر روزه‏ در لباس، پیرایش و آرايش خود و خريدن لباس‌هاي گران قيمت و مد روز، می خواهند به نوعی دیگران را به خود جلب کنند. استفاده از لباس‌هاي تنگ و کوتاه، برّاق و رنگارنگ، كفش‌هايي با پاشنه‌هاي خيلي بلند، آرايش تند با رنگ‌هاي غير طبيعي، رنگ و مدل موهای عجیب و غیر عرف و ... باعث جلب توجه ديگران شده، و نگاه‌هايي را معطوف خود می کنند.

حس برتری و ایجاد شخصیت کاذب هم از ديگر عوامل پيدايش مد در بين جوانان است. این افراد سعی دارند با تغییر در بیان حرف زدن، پوشش طاهری، سبک آرایش و پیراش و استفاده از زیوآلات مختلف، برتری خود را به دیگران اثبات کنند. آنها خود را جدا از دیگر افراد می دانند و تصور می کنند نسبت به دیگران خاص تر و مرفه تر هستند و از این طریق مد و طرح های جدید را به وجود می آورند.

تورشتاين وبلن (Veblen Thorstein) مد را وسيله‌اي براي اين كه افراد، نشان دهند ثروتمند و با شخصيت و يا داراي انديشه‌اي خاص هستند، مي‌داند؛ لذا به محض اين كه مدي در جامعه گسترده شد، اشراف‌زادگان و ثروتمندان به سراغ اين مد جديد مي‌روند؛ زيرا مد قديمي ديگر آنها را از طبقات ديگر جامعه متمايز نمي‌كند.
از طرف ديگر در پديده مدگرايي گاهي افراد سعي مي‌كنند ظاهر خود را همانند طبقات بالاي جامعه جلوه دهند و متعاقب اين قضيه قشر بالا براي حفظ موقعيت و فاصله قبلي به سرعت معيارها و ارزش‌هاي خود را تغيير مي‌دهد تا برتري‌اش از بين نرود. تداوم اين جريان، چرخه‌اي دائمي را سبب مي‌شود كه قشر پايين و متوسط همواره در حال تبعيت از قشر بالا و قشر بالا در حال تغيير معيارهاي خود است،يعني طبقه بالا پديد آورنده مد و طبقات متوسط و پايين مصرف كننده آن هستند.

کسانی که ترویج مد می کنند
شركت‌هاي توليدي بسیاری هستند که از روش های گوناگون و شناخت روحيات افراد جامعه و با توجه به علاقه مردم به نوگرايي و امروزي شدن، هر روز، يك فرم شلوار، پيراهن، كفش، كلاه، عينك، گوشي تلفن و... را روانه بازار مي كنند و کی تغییر در تولیدات آنها، يك مد جديد مي شود. برخی از شرکت های تولیدی برای رسیدن سریع تر کالای خود در جامعه از يك فرد مشهور (مثل يك هنرمند سينما يا ورزشكار)، به عنوان تبلیغ کالای خود استفاده می کنند و اینگونه جلب و جذب مخاطب و مشتری می کنند.

يكي از دلايل اساسی كه توليد كنندگان و طرّاحان خارجي توانسته اند در سطح جهاني براي خود، جايي باز كنند و مد آفريني داشته باشند، آشنايي آنها با مباني روان شناختي "تأثيرگذاري" و به كارگيري روش ها و اصول فنّي مناسب در كار است، به طوریکه با تبلیغات موثر مشتریان خود را به خوبی جدب کردند، در حالي كه برخی توليد كنندگان داخلي و محدود، معمولاً به الگوبرداري و تقليد از آنها مي پردازند و به طوری که مدهاي غربي را در جامعه ترويج مي كنند.

نقش رسانه ها و ترويج مد
با تولید و پخش فيلم‌ها و سريال‌ها از شبكه‌هاي تلويزيوني داخلي که در خانه‌هاي اعياني و اشرافي و با بازنمايي سبك و مدهاي رايج اين قبيل طبقات ساخته مي‌شود، شبكه‌هاي‌ ماهواره، مجلات و شبکه های اجتماعی، انواع مدهاي جديد را تبليغ مي‌كنند و این روش ها، زمينه را براي گرايش خانواده‌‌ها خصوصا جوانان به سوي مدهاي نو مهيا مي‌سازند.

گزارش مه جبین محمدی - ایران خبر