ایران خبر - امروز کعبه بناشد، ابراهیم و عیسی به دنیا آمدند و حجة الوداع آغاز شد

گزارش ایران خبر از روزي كه مدال افتخار نصيب زمين شد؛

امروز کعبه بناشد، ابراهیم و عیسی به دنیا آمدند و حجة الوداع آغاز شد

پس از آنکه تمام سطح کره زمین به مدت طولانی در زیر آب فرو رفته و خداوند خواست تا آن را از زیر آب بیرون آورد که صحنه زندگی موجودات مهیا گردد ، اولین نقطه ای که از زیر آب سر بیرون آورد همان مکان مقدس کعبه و بیت الحرام بود . این واقعه نشان دهنده اهمیت این نقطه و مرکزیت آن برای همه عالمیان است .
به گزارش ایران خبر،در واقع دحوالارض روز شروع حیات بخشی خداوند به جهان خاکی است كه توجه به آن در روایات و تعیین اعمال خاص همچون روزه ، عبادت ، دعا و غسل واهتمام به آن از سوی معصومین (ع) نشانگر عنایت حضرت حق به این روز با برکت است .
تعبیر به اینکه "در روز دحو الارض رحمت خدا منتشر گرديده و از براى عبادت و اجتماع به ذكر خدا در اين روز، اجر بسيار است" و مانند آن ، مومنین را بر انجام مستحبات مخصوص این روز ترغیب می نماید .

بیست و پنجم ذیقعده، هم زمان با دحوالارض یعنی گسترش یافتن زمین است. از امیرالمومنین ـ علیه السلام ـ روایت شده است که فرمودند:

«نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در بیست وپنج ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت صد سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است خواهد داشت.»

همچنین در برخی از روایات این روز به عنوان روز قیام امام زمان مهدی موعود(عج) معرفی شده و خاتم المحدثین، شیخ عباس قمی (ره) روز دحوالارض را از چهار روز معروفی ذکر کرده که روزه آن ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.

روز دحوالارض از روزهای پر برکت خدا برای بندگان سالک الی الله

در کتاب شریف «المراقبات» روایت است که امام رضا ـ علیه السلام ـ فرموده اند:

در شب بیست و پنجم ماه ذى القعده حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسى (ع) متولد شده اند.
در این روز، رسول خدا ـ صلى الله علیه و آله ـ به قصد حجة الوداع از مدینه با یكصد و چهار هزار یا یكصد و بیست و چهار هزار و حضرت فاطمه (ع) و تمامى اهل بیت خود از راه شجره به مکه عزیمت نمودند.

توبه، استغفار، عبادت و شب زنده داری از اعمالی است که در شب دحو الارض سفارش و تأکید بسیاری برای انجام دادن آنها شده است.

شب و روز دحوالارض نمازها و ادعیه مخصوصی دارد که کیفیت آنها در کتاب مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی (ره) آمده است.

* دحوالارض یعنی ....

«دَحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود. این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند.

از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها گستردند. اندک اندک زمین هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد. مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام گذاری می شود.

*برنامه های معنوی این روز

زمین، گاهواره زندگی انسان و همه موجوداتِ زنده است، که با تمام کوه ها، دریاها، درّه ها، جنگل ها، چشمه ها، رودخانه ها، معادن و منابع گرانبهایش، نشانه ای از نشانه های آفریدگار به شمار می آید که آن را گسترانیده است. روز دحوالارض ـ روز گسترش زمین ـ روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه ای دارد؛ از جمله:

1. روزه داشتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
2. احیا و شب زنده داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.
3. ذکر و دعا.
4. انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض و نماز مخصوص آن.

*دحوالارض در قرآن

در قرآن کریم به دحوالارض اشاره شده است. خداوند در آیه 30 سوره نازعات می فرماید: «و زمین را پس از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش داد». بر پایه نظر بیشتر مفسران، منظور از «دَحیها» در این آیه، همان دحوالارض است.

*دعای روز دحوالأرض

یکی از برنامه های پیشنهادی در روز مبارک گسترده شدن زمین، خواندن دعای ویژه این روز است. در بخشی از این دعا، به مسأله دحوالأرض چنین اشاره شده است: «ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی، از تو می خواهم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ نمودی، هر گرفتاری و مشکلی را برطرف سازی».

*ذیقعده؛ اولین ماه از ماههای حرام

ماه ذیقعده اولین ماه از ماه‌های حرام است. ماه‌های حرام زمان‌هایی هستند که جنگ در آنها ممنوع بوده و احکام ویژه‌ای نیز از جهت شرعی و فقهی دارند.

اما استفاده اخلاقی و تربیتی که از این حکم می توان كرد، این است که: «اگر جنگ و نزاع میان مردمان در این ماه حرام شده است» حتما منازعه و محاربه با خداوند باید بیشتر مورد نفرت قرار گیرد؛ بنابراین، شایسته است انسان مومن در این ماه ها بیشتر به فکر باشد تا اندیشه و اعضای او با گناه و معصیت، به مخالفت با خداوند برنخیزد.

*بنای کعبه معظمه توسط حضرت آدم (ع)

بنا به فرموده خداوند متعال در قرآن کریم، نخستین خانه‌ای که در روی زمین برای عبادت پروردگار منان بنا شد، کعبه معظمه بود اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّهَ مُبارَکاً وَ هُدًی لِلْعالَمینَ. ( آل عمران / آیه ۹۶) نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد،‌ همان است که در سرزمین مکه است، که پربرکت و مایه هدایت جهانیان است.
امیرمومنان علی بن أبی طالب (ع) فرمود: أنّ أوّل شیئ نزل من السّماءِ إلی الأرض لهو البیت الذی بِمکّه، انزله الله یاقوة حمرا …
یعنی: نخستین چیزی که از آسمان به زمین فرود آمد،‌ همان خانه مقدسی است که در مکه است. خداوند سبحان، آن را به صورت یاقوت سرخ نازل فرمود…
هم چنین آن حضرت در نهج‌البلاغه، در این باره فرمود: الا ترون ان الله سبحانه، اختبر الاولین من لدن آدم صلوات الله علیه الی الآخرین من هذا العالم باحجار لا تضر و لا تنفع، و لا تبصر و لا تسمع، فجعل‌ها بیته الحرام الذی جعله الله للناس قیاما … (هج البلاغه، خطبه ۲۳۴ (خطبه قاصعه)، فراز ۲۸)
یعنی: آیا نمی‌بینید که خداوند سبحان، پیشینیان را از زمان حضرت آدم (ع) تا آخرین نفر از این جهان، آزمایش نموده است به سنگ‌هایی که کعبه معظمه از آن بنا شده است و نه زیان دارد و نه سود می‌بخشد و نه می‌بیند و نه می‌شنود، پس آن سنگ‌ها را بیت الحرام خود قرار داد و آن را خانه‌ای برای عبادت و پرستش بندگان بر پا داشت.
به هر روی، این خانه مقدس و مبارک، از زمان حضرت آدم (ع) تاکنون محل عبادت موحدان و تقوا پیشگان بوده است و توسط حضرت آدم (ع) و با دستیاری جبرئیل (ع) بنا شد.
بنا به نقل شیخ عباس قمی (ره)، تاریخ بنای کعبه معظمه از سوی حضرت آدم (ع) مصادف با ۲۵ ذی‌القعده بوده است.

*ولادت حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی بن مریم (ع)

بنا به روایتی از امام علی بن موسی الرضا (ع)، در شب بیست و پنجم ذی‌القعده، دو پیامبر بزرگ الهی، یعنی حضرت ابراهیم خلیل الرحمن (ع) و حضرت عیسی بن مریم (ع) دیده به جهان گشودند.
البته درباره تولد حضرت ابراهیم (ع) روایت دیگری نیز نقل شد.
حضرت ابراهیم (ع) در عصر دیکتاتوری نمرود بن کنعان، در سرزمین «بابِل» متولد شد و با این حاکم ستمگر و بت پرستی مردم نادان، به مبارزه همه جانبه برخاست و صد‌ها سال بعد، در سرزمین فلسطین، حضرت عیسی (ع) از مادری باکره و شوهر ندیده، به نام حضرت مریم بنت عمران (س)، پا به عرصه گیتی نهاد و به اصلاح و ارشاد یهودیان گمراه و ستمگر شام و فلسطین پرداخت.

*حرکت پیامبر (ص) از مدینه برای حجة الوداع - سال دهم هجری قمری

پیامبر اکرم (ص) از آغاز ذی‌القعده سال دهم قمری به تمام مناطق مسلمان نشین و طوایف و قبایل مسلمان عربستان خبر داد که وی در این ماه به مکه معظمه خواهد رفت و مراسم عمره و حج را به جای خواهد آورد و هر کسی مایل است، وی را همراهی کند، زاد و توشه خویش برگیرد و به سوی مکه معظمه حرکت کند.
امام علی بن ابی طالب (ع) که در این ایام، از سوی پیامبر اکرم (ص) در سرزمین «یمن» به سر می‌برد و علاوه بر دعوت و تبلیغ اسلامی، با دشمنان اسلام در آن دیار مبارزه می‌کرد، پیکی به وی از سوی پیامبر (ص) رسید، که او نیز به سوی مکه معظمه حرکت کند.
امام علی بن ابی طالب (ع) به محض دریافت نامه پیامبر (ص) به همراه یاران خویش عازم مکه شد.
پیامبر خدا (ص) پس از فراهم آوری تدارکات سفر و امکانات لازم، به همراه دختر گرامی‌اش حضرت فاطمه زهرا (س) و تمامی همسران خود، در ۲۵ ذی‌القعده و به قولی در ۲۶ این ماه، از مدینه خارج شد. در این سفر روحانی و به یاد ماندنی، در حدود یکصد و چهار هزار و یا یکصد و بیست و چهار هزار نفر از مسلمانان شرکت کردند.
حضرت علی (ع) نیز که به همراه یاران خویش به سوی مکه عازم شده بود، یکی از یارانش را جانشین خویش در سپاه تحت فرمانش گذاشت و زود‌تر از آنان، به سوی مکه حرکت کرد. بدین جهت، چند روز زود‌تر از یارانش به پیامبر (ص) ملحق شد.
حضرت علی (ع) در نزدیکی‌های شهر مکه معظمه، به پیامبر (ص) و سایر مسلمانان رسید و پیامبر (ص) با دیدن وی بسیار خرسند و خوشحال شد.
این سفر، چون آخرین سفر رسول خدا (ص) به مکه معظمه، جهت انجام مراسم حج بود، به «حجةالوداع» شهرت یافت.
بر اساس این گزارش، پیامبر اکرم (ص) در بازگشت از همین سفر زیارتی، در مکانی به نام «غدیر» حضرت علی (ع) را به عنوان جانشین خویش معرفی کرد.

• در روایتی نیز آمده است که قائم (عج) در همین روز قیام خواهد کرد.

زیارت حضرت امام رضا ـ علیه السلام ـ بهترین و با فضیلت‌ترین عمل مستحبی این روز است.

*حجت‌الاسلام علی اصغر تقوی: به عنوان يك روز ويژه مورد توجه قرار گیرد

حجت‌الاسلام علی اصغر تقوی درباره مفهوم "دحوالارض" گفت: این اصطلاح به معنای گسترش زمين يا به تعبير قرآن گسترانيده و پهن شدن زمين از نقطه‌اي خاص و از ميان درياها يا همان آبي كه همه عالم را در برگرفته بوده است که آن نقطه خشكي ادامه پيدا مي‌كند و مركز ثقل آن، كعبه خوانده مي‌شود و از آن نقطه پرگار، زمين با همه پهنا و گستردگيش به وجود مي‌آيد که آيه 30 سوره نازعات به آن اشاره دارد: "والارض بعد ذلك دحاها" زمين به وجود آمد. وحضرت احديت خلقتش را به رخ می‌كشد.

*چرا روز دحوالارض در احادیث اهل بیت(ع) گرامی داشته شده است؟

این کارشناس مذهبی و فرهنگی افزود: خيلي از مسائل خلقت و عالم هستي ممكن است براي بشر قابل درك و در دسترس نباشد اماقابل انكار نيست يعني وجود دارد، ولی فهميده نمي‌شود، و نمي‌توان نوع خلقت يا وجود آن را انكار كرد که "دحوالارض" يكي از آن موارد است.

حجت الاسلام تقوی گفت: موضوع "دحوالارض" براي موحدين در كتب آسماني به طور واضح و شفاف بحث شده است. قرآن شريف نیز به صراحت از گسترش و پهن شدن زمين از زير كعبه سخن به ميان آورده است و اوليای الهي در روايات برصحت و اهميت و معنويت آن تاكيد فرموده‌اند.

بيانات معصومين به خوبي بيانگر آن است كه "دحوالارض" يكي از امور مهم عالم خلقت و پديده‌های بي نظير هستي است.

توجه دادن به شب و روز "دحوالارض" در آموزه‌های ديني خود گواه اين مطلب است. در متون معتبر روايی و حديثي شيعه، روز 25 ذي‌القعده‌ الحرام به عنوان روز "دحوالارض" نامیده می‌شود و با توجه به اينكه خود ماه ذي‌القعده از اهميت والايي برخوردار است، براي آن آداب و ادعيه خاص شده که از آن جمله نمازهاي ويژه و غسل جزو مستحبات این روز است.

"دحوالارض" باید به عنوان يك روز ويژه مورد عنايت و توجه قرار گیرد زیرا این روز يك پديده مهم جهاني و مربوط به آفرينش هستي و اعجاز الهي است.

*در این روز چه عملی توصیه شده است؟

حجت‌الاسلام تقوی گفت: بخشي از سفارش‌ها و اشارات پيرامون مستحبات روز دحوالارض در بيانات معصومين(علیهم السلام) اشاره شده است .غسل در شب و روز آن مستحب است، خواندن دعاي مخصوص که در مفاتيح الجنان بيان شده است .

نماز و احيا در شب "دحوالارض" و طلب حاجت كردن ، دعاي براي پدر و مادر توسط فرزندان و براي فرزندان توسط پدر و مادر، طلب مغفرت براي درگذشتگان از مومنان و صالحان، عيادت از مريض ، كمك به افراد فقير و بي‌بضاعت، زيارت حضرت علي‌بن موسي‌الرضا(علیه السلام)، دعا به‌ صورت جمعی، طلب فرج و دعا براي ظهور حضرت مهدي(عج) از بهترین اعمالی است که برای این روز توصیه شده است.

این کارشناس مذهبی افزود: طبق بعضي از روايات دحوالارض روزي است كه پيامبر اكرم(ص) سفر حجه الوداع را آغاز كردند و اين يعني آغاز موضوع ولايت علوي است و سرآغاز شكل گرفتن بحث مهدويت؛ و روزي كه پيامبر اكرم ماموريت يافتند درپایان این سفر حج، حضرت علي(علیه السلام) را به جانشيني خويش معرفي كنند. به عبارتی دیگر می‌توان "دحوالارض" را سرآغاز موضوع "امامت و ولايت" كه منجي بشريت است، دانست.

استاد حوزه و دانشگاه در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: آنچه بیان شد بخشي از رواياتي است كه درباره روز بزرگ "دحوالارض" و پديده مهم عالم خلقت يعني گسترش زمين آمده و همه مبتنی بر روايات و احاديثي برگرفته از بيانات معصومان(علیهم السلام) است.

*دحوالارض از نگاه علمی و کاربردی

حجت السلام تقوی با تبیین این موضوع از دیدگاه علمی، گفت: شب و روز "دحوالارض" هم از نظر علمي كاربردي جاي بحث و تبادل نظر دارد و هم از نظر شرافت مكاني و زماني داراي اهميت است.

او افزود: آنچه پيرامون فضايل این روز گفته شده، همه كلام معصوم است و امتياز و شرافت و عظمت آن نسبت به ساير ايام، به جز معدودي مانند ليالي قدر، غدير و قربان حکایت دارد.

این کارشناس مذهبی گفت: وقتي معصوم بزرگوار مي فرمايد روزه روز "دحوالارض" برابر با هفتاد سال عبادت است و نماز در این روز در فضيلت و عظمت هم سنگ صد سال عبادت است اين يعني امتياز .

بيست وپنجم ذي‌القعده ممتاز شد چرا كه خداوند اين روز را مفتخر كرد تا گستره خود را براي بشريت مهيا كند و آغوش خود بگشايد تا اشرف مخلوقات عالم را دربرگيرد.

روز دحوالارض روزي است كه اين مدال افتخار نصيب زمين شد تا بستري باشد براي پاكان و صالحان عالم، براي شهدا و و مجاهداني كه براي وحدانيت و عبوديت جان خود را نثار و ايثار مي‌كنند.

"دحوالارض" برهمه عابدان و قدر شناسان ودیعه الهی ميمون و مبارك باد.