ایران خبر- هرچند حجم زباله های الکترونیکی در کشور بسیار زیاد است اما تاکنون تمهیداتی جدی برای بازیافت این زباله ها اندیشیده نشده است.

اگرچه در تمام دنیا این طور مرسوم است که زباله های الکترونیکی از سایر زباله ها تفکیک شوند اما مثل بسیاری دیگر از موارد در کشور ما به این مورد هم چندان توجهی نمی شود.

برخی بر این گمان اند که دفن کردن زباله های الکترونیکی بهترین شیوه برای راحت شدن از شر آنها است اما واقعیت این است که زباله های الکترونیکی به دلیل آنکه حاوی فلزات مضری مثل آرسنیک، و جیوه هستند اگر دفن شوند همواره این خطر وجود دارد که باردیگر ناخواسته وارد چرخه حیات شوند و زندگی گیاهان، حیوانات و حتی انسان ها را با مخاطرات فراوانی رو به رو کنند.

کارشناسان آی‌تی زباله های الکترونیکی را بسیار ارزشمند می داند و حتی در برخی کشورهای خارجی چندین شرکت خصوصی با بازیافت این زباله ها به درآمدهای هنگفتی دست پیدا کرده‌اند.

در حال حاضر در اروپا دو مرکز اصلی برای بازیافت زباله های الکترونیکی یکی در سوئد و یکی در انگلستان در نظر گرفته شده که از سراسر اروپا زباله های الکترونیکی به این دو مرکز ارسال شده و بازیافت می شوند.

با این وجود اما در کشور ما توجه چندانی به بازیافت زباله‌های الکترونیکی نمی‌شود و حتی مرکز بازیافت زباله‌های الکترونیکی مشهد هم در سال‌های اخیر با بی‌توجهی مسوولان به تعطیلی کشیده شده است.

زباله‌های الکترونیکی منابعی سرشار از درآمد
شاید باور کردن این مساله برای بسیاری از ما سخت باشد اما زباله‌های الکترونیکی معادنی سرشار از طلا، نقره، مس و فلزات گرانبهای دیگر هستند.

به عقیده یک کارشناس ایرانی که در حوزه بازیافت زباله های الکترونیک فعالیت می کند "این زباله ها اگرچه می‌توانند برای محیط زیست مخرب باشند اما همچنین می توانند با استفاده از روشی درست به عنوان جایگزین مهم معادنی که امروزه محتوایشان رو به اتمام است، در نظر گرفته شوند."

توجه داشته باشید که میانگین طلای معادن دنیا حدود 7/2 گرم بر تن است اما این میزان در مورد صفحه های مدارچاپی گوشی‌های همراه حدود دو هزار گرم بر تن است و این به آن معنا است که استخراج طلا از این زباله‌ها به مراتب پرسودتر از فعالیت در معادن محدود طلاست.

علاوه بر این در معادن مس محتوای مس حدود ۲۵ درصد وزنی است اما زباله‌های الکترونیکی باقی مانده از کامپیوترها چیزی حدود 40 درصد وزنشان از مس تشکیل شده است.

با تمام این‌ احوال بازیافت زباله‌های الکترونیکی آنطور که باید در ایران جدی گرفته نشده‌اند و حتی کارخانه مشهد که برای بازیافت آن‌ها ایجاد شده بود هم تعطیل شده است.
 

تعطیلی کارخانه بازیافت زباله الکترونیکی مشهد
در دنیا معمولا اینطور مرسوم است که بازیافت زباله‌های الکترونیکی نه در تمام مناطق و کشورها بلکه در نقاط خاصی صورت می‌گیرد و زباله‌ها مثلا از سراسر اروپا به دو کشور انگلیس و سوئد برای بازیافت ارسال می شوند.

در ایران هم از سال 1389 مشهد به عنوان مرکز بازیافت زباله در نظر گرفته شد که البته به دلیل ارسال نشدن زباله از سایر نقاط ایران به آن، کار مرکز مشهد نهایتا در سال 91 به تعطیلی کشیده شد.

به گفته مسوولان این کارخانه در دو سالی که این کارخانه بازیافت فعالیت داشته فقط، هشت تن ضایعات الکترونیکی از سطح شهر مشهد برای آن جمع‌آوری و ارسال شده است که این میزان بازیافت الکترونیکی تنها نیاز 15 روز این کارخانه را تامین کرده است.

به عقیده مجریان کارخانه بازیافت مشهد به دلیل نبود مواد اولیه و نبود همکاری ادارات که اصلی‌ترین تولیدکنندگان ضایعات الکترونیکی هستند کارخانه بازیافت زباله‌های الکترونیکی این شهر غیرفعال شد.

این در حالی است که به راحتی می‌‌شد با هماهنگی با ادارات وبا تبلیغات گسترده و کمپین‌های مردمی در سراسر کشور توجه مردم را به این موضوع جلب کرد و سیل زباله‌های الکترونیکی را برای بازیافت به مشهد به جریان انداخت.
ضمنا امکان انتقال زباله‌های الکترونیکی سایر کشورهای منطقه برای بازیافت هم می‌توانست مورد توجه قرار گیرد و بررسی شود که اینگونه نشد.

حجم بالای زباله‌های الکترونیکی در کشور
بر اساس اعلام وزیر ارتباطات 71 میلیون نفر در ایران از تلفن همراه استفاده می‌کنند که از این تعداد حدود 27 میلیون و پانصد هزار نفر از گوشی‌های هوشمند بهره می‌برند.

با توجه به این آمار و با نظر به خرید گسترده به روزترین گوشی توسط ایرانی‌ها پی به این موضوع می‌بریم که حجم زباله‌های الکترونیکی مربوط به موبایل در ایران بسیار بالا است.

بر اساس آماری که مرکز آمار ایران اعلام کرده است چیزی حدود 10 و نیم میلیون ایرانی از رایانه شخصی استفاده می‌کنند. به راحتی می‌توان حدس زد که این تعداد در طول سال‌های گذشته حداقل یکبار رایانه خود را عوض کرده‌اند لذا می‌بایست حداقل 10 میلیون زباله رایانه‌ای از کیس و مانیتور گرفته تا کیبورد و ماوس در کشور تولید شده باشد که میزان بسیار قابل توجهی است.

شاید نکته آزار دهنده در این میان اما بی‌توجهی سرمایه‌گذاران و دولتی‌ها برای ایجاد کارخانه‌ای جهت بازیافت زباله‌های الکترونیک و انجام نگرفتن فرهنگ‌سازی مناسب توسط رسانه‌ها باشد تا مردم را با فواید بازیافت زباله‌های الکترونیکی آشنا کنند.

ایران خبر