واگذاری ایرانخودرو به کروز؛ خصوصیسازی واقعی یا انتقال انحصار؟
با این مقدمات، با سهولت بیشتری میتوان به بازنمود سفر آیت ا... رئیسی به روسیه در رسانههای فارسی زبان و تحلیل رویکردها و اهداف آنها پرداخت؛ چراکه در حالی که سفر و دیداری هنوز انجام نشده و نشریات و پایگاههای خبری برخی جریانهای داخلی و خارجی به استقبال آن رفته و پیش از وقوع «رخداد» به برساخت تصویر یا تصاویر مطلوب خود مشغولند و سعی دارند برحسب اراده خود بر آن اثر گذاشته و جهت مطلوب خود را به آن بدهند.
نگاهی به تصویرپردازی رسانههای مخالف دولت و ضدانقلاب
پس از انتشار خبر ابراز امیدواری ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه در دیدار با نخستوزیر یونان درباره پذیرش دعوت وی از آیت ا... رئیسی برای سفر به روسیه و اظهارات سخنگوی دولت مبنی بر سفر رئیسجمهور کشورمان به روسیه در ابتدای سال میلادی، رسانهها روند برساخت ادراک مطلوب خود، حول این سفر را آغاز کردند. البته محملهای دیگری هم وجود داشت که باعث شد این ادراکسازی به طور ممتد و مستمر و بهصورت یک روند خبری بازنمایی شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد.
تصویری که در رسانههای داخلی از این دعوت و سفر قریب الوقوع منعکس شد، تصویر یک سفر دیپلماتیک مرسوم و درعین حال، توازنبخش میان غرب و شرق بود که میتواند به اهدافی در حوزه مسائل منطقهای و روابط اقتصادی از جمله راههای ایجاد و تقویت امنیت پایدار و ثبات در منطقه، تقویت روابط مالی و تضعیف سلطه پولی امریکا منجر شود. اما ملاحظه میشود که رسانههای برخی محافل و جریانهای داخلی، همسو با جریان ضدانقلاب، در پی بازنمایی تصویری متفاوت هستند که در اینجا به ذکر بخشی از محتوای عملیات روانی عجیب این جریانها پرداخته خواهد شد.
تمام تولیدات رسانههای برخی احزاب داخلی مخالف دولت یا رسانههای معاند خارجنشین، حول محور یک گزاره میچرخد و آن تصویر «ایران؛ مستعمره روسیه» است و سایر القائات ایشان را باید متفرع بر آن دانست. به بیان دیگر، تصویر «ایران؛ مستعمره روسیه» را میتوان یک کلانروند عملیات روانی دانست و سایر گزارهها را بهعنوان خردهروندهایی برای پشتیبانی از این محور اصلی در نظر گرفت. البته لازم به توضیح است که این خردهروندها، نسبت به گزاره اصلی، خرد و فرعی تلقی میشوند و ممکن است در مواقعی خود بهعنوان محور اصلی عملیات روانی بازنمایی شوند. این گزارههای مذکور عبارتند از:
روسیه صرفاً بهدنبال مهندسی مذاکرات برای تأمین منافع خود است و به هیچ وجه قابل اتکا نیست، روسیه خود پیشنهاددهنده بیشترین قطعنامههای ضدایرانی در شورای امنیت سازمان ملل بوده است، سیاست پوتین در سوریه در مواقع بسیاری همسو با صهیونیستها و علیه ایران بوده، روسیه در حوزه انرژی، رقیب و مخالف صادرات نفت و گاز ما به اروپا است، این دیدار در راستای سیاست نگاه به شرق ایران و بهعنوان محور سیاست خارجی جمهوری اسلامی صورت میگیرد، عنان مذاکرات ما در وین به دست نماینده روسیه است، روسیه نشان داده همواره بهدنبال ایرانی ضعیف است، روسها در ترور سردار شهید سلیمانی نیز شریک هستند. ایران هم در مذاکرات وین و هم در این سفر مذکور، وجه المصالحه غرب و روسیه بر سر موضوع اوکراین خواهد شد. امریکاستیزی جمهوری اسلامی، کشور را عملاً به ورطه وابستگی به روسها کشانده است و....
پیش از تحلیل رویکردها و مقاصد و اغراض این رسانهها، بهتر است به محملهای بازنمود چنین تصویر یا تصاویری از یک سفری که هنوز صورت نگرفته، به مثابه زمینه عملیات روانی این رسانهها اشاره کرد. این ادراکسازی، منطقاً در بستر یک محمل و یک خبر - یعنی به صرف خبر سفر رئیسی به روسیه - نمیتواند شکل بگیرد؛ بلکه محملهای متعددی دارد؛ زیرا صرف یک خبر درباره سفری در آینده، به هیچ وجه ظرفیت ایجاد چنین فضایی ندارد. در اینجا به سه محور و محمل کلان برای کنش رسانهای این جریانها اشاره میشود:
محمل و بستر نخست عملیات روانی جریانهای دوم خردادی