کد مطلب: 165400
تاریخ انتشار : شنبه ۲۰ شهريور ۱۴۰۰ ساعت ۱۱:۲۰
مساحت شهر زیرزمینی تفرش واقع در منطقه ترخوران حدود ۱۵۰ هکتار تخمین زده می‌شود که به این ترتیب می‌توان از دستکند تفرش به عنوان بزرگترین شهر زیرزمینی ایران و حتی خاور میانه نام برد. تاکنون در دو مرحله کاوش دو فضای حدود ۴۰۰ متری بدست آمده‌است. مرحوم مظاهر مصفا در کتاب پیرسنگی در وصف شهر زیرزمینی تفرش آورده است:
"هست در خانه عمو احمد، چاهی و زیر چاه، بازاری/چهارسوقی، چهار رسته دکان، قلعه‌ای، خانه‌های بسیاری
این کهنسال شهر زیرزمین یادگاری است از حمله مغولان/مردم ترخوران، به وقت هجوم می‌شدند در این نقد نهان"
بدلیل شیوع کرونا تا اطلاع ثانوی درب شهر زیرزمینی تفرش به روی گردشگران بسته است.
|
در منطقه ترخوران تفرش و قنات دیاوار، با کمک خیرین فرهنگی تفرش و اهالی این شهر کاوش دستکند زیر زمینی در سال ۱۳۹۲ آغاز شد. |
|
کاوش رسمی دستکند در سال ۹۸ و با حضور دکتر سیدمهدی موسوی‌نیا مدیرگروه باستان‌شناسی دانشگاه نیشابور به عنوان سرتیم پروژه کلید خورد. |
|
براساس یافته ها، این شهر سه طبقه مربوط به دوره سلجوقی است و در اواخر دوره سلجوقی تمامی فضاهای بین طبقات کاملا پر شده است، چاه هایی که این طبقات را به هم متصل می کند در آخرین فاز استفاده از محوطه، پر شده است و این امر نشان می دهد که شهر زیرزمینی تفرش وارد دوره بعدی(دوره ایلخانی) نشده است. |
|
در کاوش دستکند تمام مسیر و دالان ها به شکل دستی از خاک خالی شده است و به هیچ عنوان از بیل و یا تجهیزات دیگر برای کندمان و باز شدن مسیر استفاده نشده است. |
|
نکته جالب توجه در این شهر که حدود ۱۳ متر زیر زمین قرار گرفته تهویه مناسب، اکسیژن کافی و هوایی بسیار مطبوع و خنک است. |
|
بافت شهر تفرش به شکلی است که از میدان داروخانه تا چهارراه مدرس حدود ۴۸.۵ متر اختلاف ارتفاع در آن وجود دارد و نکته جالب این است که این اختلاف و شیب در شهر زیرزمینی نیز کاملا رعایت شده است. |
|
ارزش و ویژگی خاص این مجموعه در بکر و دست نخورده بودن آن است که با توجه به عظمت و معماری خاص، قابلیت معرفی برای ثبت جهانی شدن را نیز دارد. |
|
مسیر فعلی دستکند به شکل مطبق و سه طبقه است، اما هنوز اطلاعات کاملی در دست نیست و مشخص نیست که این شهر برای چه بوده، چه اتفاقی در آن رخ می داده و همچنان باید کاوش و بررسی صورت گیرد. |
|
وجود زاغه هایی در شهر تفرش از دیرباز همواره مطرح بوده و وجود آنها به صورت سینه به سینه بین نسل ها منتقل شده‌است. |
|
دستکند زیرزمینی تفرش |
|
تا به حال در طبقه سوم، ۴ اتاق حدود شش متری کاوش شده و مشخص نیست که در کاوش های بعدی چه چیزی از زیر خاک سر برآورد. |
|
بدلیل شیوع کرونا تا اطلاع ثانوی درب شهر زیرزمینی تفرش به روی گردشگران بسته است. |
|
وجود زاغه هایی در شهر تفرش از دیرباز همواره مطرح بوده و وجود آنها به صورت سینه به سینه بین نسل ها منتقل شده‌است. |
|
تا به حال در طبقه سوم، ۴ اتاق حدود شش متری کاوش شده و مشخص نیست که در کاوش های بعدی چه چیزی از زیر خاک سر برآورد. |
|
در طول پروژه تعدادی سفال، پی‌سوز و استخوان، هاون سنگی و آثار حیات کشف شده‌است و تا این مرحله از کاوش قدمت این شهر برای دوره سلجوقیان تخمین زده می‌شود. |
|
دستکند زیرزمینی تفرش |
|
به گفته سرتیم پروژه کاوش، در همدان، خمین، ملایر، کاشان و ... نمونه هایی از دستکندها را شاهد هستیم، اما شهر زیرزمینی تفرش در واقع وسیع ترین شهر زیرزمینی کشف شده است و حتی در ترکیه که گفته می شود ۵۰۰ محوطه دستکند کشف و شناسایی شده است، دستکندی با این وسعت وجود ندارد. |
|
دستکند زیرزمینی تفرش |
|
دستکند زیرزمینی تفرش به عنوان شهر زیرزمینی این شهرستان شهره شده و قطعا اگر به درستی معرفی شود، می تواند شهرتی جهانی برای خود دست و پا کند. |
|
دستکند زیرزمینی تفرش |
|
با توجه به تخمین مساحت دستکند تفرش به عنوان یکی از بزرگترین دستکندهای ایران و خاورمیانه، تفرش می تواند قطب باستان شناسی در زمینه دستکند باشد. |
|
دستکند زیرزمینی تفرش |
|
در خصوص این دستکند سوالات بسیاری در اذهان هست و همین سوالات است که به اشعار و افسانه ها و قصه ها راه یافته اند و ناگفته های بسیاری هست که باید در کاوش های بعدی این دستکند تاریخی جستجو شوند. |
|
در طول پروژه تعدادی سفال، پیه‌سوز و استخوان، هاون سنگی و آثار حیات کشف شده‌است و تا این مرحله از کاوش قدمت این شهر برای دوره سلجوقیان تخمین زده می‌شود. |
