پنجشنبه گذشته با سالروز دیگری از «روز کتابگردی» همراه شد، روزی نمادین که چند سالی است در تقویم نانوشته فرهنگی کشورمان جا خوش کرده و بهانه‌ای برای تجدید بیعت با کتاب شده است. راسته خیابان کریم خان یکی از پاتوق‌های همیشگی دوستداران کتاب در چنین مناسبت‌هایی است؛ «خانه فرهنگ و هنر گویا» هم در همین محدوده واقع شده، مؤسسه‌ای که روزهای پایانی هفته، بویژه پنجشنبه با حضور چهره‌های سرشناس فرهنگ و هنر به استقبال مردم رفت.
ناصر میرباقری، مدیر انتشارات و مؤسسه خانه فرهنگ و هنر گویا درباره تفاوت هفته کتاب جاری با سال گذشته که بنابر شرایط شاهد محدودیت‌های بیشتری در مقابله با بیماری کرونا بودیم به «ایران» می‌گوید:«شرایط شیوع این بیماری سبب شد برنامه‌های هفته کتاب سال قبل را به تعطیلی بکشاند، آنچنان که مردم ازترس مبتلا شدن نیامدند. البته حق هم داشتند. اما هفته کتاب امسال به خاطر واکسیناسیون شرایط متفاوتی داشت.» هرچند که در نهایت میرباقری تأکید می‌کند که نباید انتظار برپایی هفته کتابی همچون سال‌های قبل از شیوع کرونا را داشت و ادامه می‌دهد:«بر اساس تجربه کتابفروشی گویا و آن چیزی که از دیگر همکاران دیده و شنیده‌ام، امسال حتی در روز کتابگردی هم شاهد مراجعه درصد کمتری از مراجعه‌کنندگان دوره‌های قبل بودیم که البته اتفاق دور از تصوری نیست. با این حال باید حضور مردم را به فال نیک گرفت، این شروعی برای از سرگیری دوباره رفت و آمد به کتابفروشی‌ها و بازگشت تدریجی به شرایط عادی است.»
کتابفروشی‌هایی همچون ثالث که افزون بر فروش کتاب، از وجود کافه کتاب و گالری هم برخوردار هستند؛ این روزها مراجعه کنندگان بیشتری داشته و حتی میزبانی فعالان فرهنگی را هم برعهده دارند. چهره‌هایی که حضور پررنگی در روز کتابگردی امسال داشتند، از داریوش مؤدبیان، مترجم و کارگردان تئاتر گرفته تا توفیق سبحانی، استاد دانشگاه و مولاناپژوه. البته برقراری جلسات دیدار با نویسندگان و مترجمانی همچون «علی‌اکبر عبدالرشیدی»، نویسنده و مجری تلویزیون و «غلامرضا امامی»، نویسنده و مترجم ادبیات کودک و نوجوان هم بخشی از برنامه‌های این روز را تشکیل می‌دادند.
از کتابفروشی‌های محلی غفلت نکنیم
داریوش مؤدبیان، از آن دست چهره‌هایی است که در مناسبت‌های فرهنگی اینچنینی حضور فعالی دارد؛ او درباره اثرگذاری برپایی هفته ملی کتاب به «ایران» می‌گوید: «طی این دو سالی که کرونا شیوع یافته، کتابفروشی‌ها در همه دنیا با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند، با این حال امیدوارم که برگزاری این هفته ملی سبب بازگشت دوباره رونق به کتابفروشی‌ها شود.»
این بازیگر سینما و تئاتر یکی از نکات مثبت در برگزاری چنین رویدادهایی را فراهم شدن امکانی برای ارتباط دوسویه میان نویسنده و مترجم با مخاطب می‌داند و ادامه می‌دهد:«شاید باورتان نشود اما در برخی از این دیدارها، برخی خوانندگان کتاب حتی به من پیشنهاد ترجمه کتاب از فلان نویسنده خارجی را مطرح می‌کنند؛ گاهی برخی از این پیشنهادها آنقدر مفید هستند که من بنای ترجمه چند کتابی را حتی بر این اساس گذاشته‌ام.»
البته آن طور که مؤدبیان و دیگر اهالی فرهنگ هم تأکید می‌کنند، مخاطبان هم از این تعامل بهره‌مند می‌شوند چرا که شرایطی برای گفت‌و‌گو با نویسنده یا مترجم محبوب خود و حتی طرح برخی سؤالاتی که از مطالعه آثار آنان در ذهنشان نقش بسته را پیدا می‌کنند. او توصیه‌ای هم برای چهره‌های فرهنگی دارد و می‌گوید: «ای کاش برای دیدار با مخاطبان آثارمان تنها به سراغ کتابفروشی‌های بزرگ و مطرح نرویم، در این ایام و حتی در کل سال بهتر است هر یک از ما از کتابفروشی‌های محله‌های کوچک، بویژه محدوده محل سکونتمان غفلت نکنیم.»
گفتنی است که بخشی از روز کتابگردی به بازدید متولیان فرهنگی از کتابفروشی هم همراه شد، از جمله محمود شالویی، سرپرست معاونت هنری و همچنین یاسراحمدوند، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که از این طریق بیش از پیش در جریان مسائل پیش روی صنعت نشر و اهالی‌اش قرار گرفتند.
محمود برآبادی
نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان
در برپایی مناسبت‌هایی نظیر هفته ملی کتاب، شاهد اقدامات ارزشمندی از سوی متولیان فرهنگی و از سویی فعالان بخش‌های مختلف نشر برای جلب توجه مردم به ضرورت کتاب و کتابخوانی هستیم. اتفاقی که در نهایت اگر با اطلاع‌رسانی و تبلیغ خوب همراه شود کتاب را بیش از پیش به خانواده‌ها می‌کشاند. والدینی که اهمیت مطالعه را درک کنند بی‌شک فرزندان خود را نیز به این مسیر هدایت می‌کنند. این مهم‌ترین تأثیری است که در خلال برگزاری چنین هفته‌ها و مناسبت‌هایی می‌توان انتظار داشت. از آنجایی که هنوز شرایط حضور فیزیکی در کتابفروشی به شکل سابق فراهم نشده، این قبیل دعوت‌های اهالی کتاب از مردم برای روشن نگاه داشتن چراغ کتابفروشی‌ها غنیمت بزرگی است. امیدوارم در برگزاری دوره‌های بعدی هفته کتاب شاهد تمرکز بیشتری بر مخاطبان کودک و نوجوان باشیم چرا که جامعه کتابخوان آینده‌مان از همین طیف کم‌سن‌وسال امروز شکل می‌گیرند.
