چرا ارز ترجیحی همچنان پابرجاست؟ تحلیل دلایل اقتصادی و سیاسی تداوم این سیاست
اگرچه زمستان آن سال در نهایت به دستاوردهای مهمی برای ایران ختم شد، اما به اذعان فرماندهان و رزمندگان دفاع مقدس در ارتش و سپاه، دو عملیات فوق از سختترین عملیاتهای دفاع مقدس بود.
موانع مختلف مصنوعی ایجاد شده توسط رژیم بعث با مشاوره کشورهای خارجی، تأمین تسلیحات به روز و پرشمار و افزودن به حجم نیروهای نظامی و از طرف دیگر منابع و تجهیزات محدود در اختیار رزمندگان اسلام سبب شد تا کربلای5 با دشواریهای فراوان به نتایجی که حاصل شد برسد.
موانعی مانند کانال مصنوعی آب ایجاد شده بهنام پرورش ماهی، مواضع هلالی و مثلثی در مرحله آزادسازی سرزمینی و هجوم بیامان هواپیماها و بالگردهای عراقی و تیپهای مکانیزه و تانکهای تی72 گارد ریاست جمهوری عراق در مرحله تثبیت نواحی آزاد شده سرتیترهای مشکلات رزمندگان در عرصه میدانی عملیات کربلای5 بودند.
شاید این سؤال برای بسیاری پیش بیاید که کدام یک از داشتههای امروز نیروهای نظامی ایران میتوانست در کربلای5 از بار مشکلات فوق بکاهد؟ این صرف نظر از همه تلاشهایی است که طی دوران جنگ توسط تأمین کنندگان تجهیزات دفاعی برای پرکردن دست رزمندگان اسلام صورت میگرفت.
موشکهای ضدزره یکی از مواردی است که امروزه در انواع مختلف و به تعداد بسیار بالا در کشور ساخته میشود. اگر از نمونههای بسیار پیشرفتهای مانند موشک «الماس» با قابلیت «شلیک کن-فراموش کن» و توانایی کار در تمام شرایط آب و هوایی و حمله از بالا به هدف صرف نظر کنیم، موشکهای «طوفان»، «توسن» و «دهلاویه» انواعی هستند که امروزه روی خودروهای تاکتیکی ایرانی «سفیر» (همرده با جیپهای میول و شهباز که در زمان جنگ وجود داشتند) و حتی موتورهای چهارچرخه نصب شده و به تعداد بالا در یگانهای مختلف ارتش و سپاه حضور دارند.
در دوران جنگ به علت وجود نیروهای زرهی پرتعداد عراق که دائماً توسط شوروی و چین تغذیه میشد، ذخیره موشکهای ضدزره «تاو» رو به اتمام بوده و ارزش حیاتی پیدا کرده بودند. تأمین آنها از خارج هم بسیار دشوار بود و فعالیتها برای ساخت آن در ایران نیز در انتهای جنگ به نتیجه رسید. در نتیجه در کربلای5 در زمان پاتک دشمن برای عقب زدن نیروهای ایرانی، مشکلات فراوانی از سوی زرهی ارتش بعث ایجاد شد اما همانطور که در جنگ 33 روزه رژیم صهیونیستی علیه لبنان در سال 2006 و در جنگ تحمیلی اعراب بر ملت یمن در چند سال اخیر نشان داده شد، یگانهای ضدزره و پرتحرک میتوانند حتی جلو پیشرفتهترین تانکهای روز دنیا را هم بگیرند.
از دیگر مواردی که در عملیاتی همچون کربلای5 میتوانست گرهگشا باشد، مهمات سنگین و سلاحهای معبربازکن بود. میادین مین بسیار گستردهای توسط ارتش عراق در محورهای عملیاتی ایجاد شده بود که بازکردن آنها هر چند در مرحله پیش از شروع عملیات باید غافلگیرانه میبود اما پس از شروع عملیات دیگر لزومی به کار انفرادی نبود و باز کردن معبر بهصورت بیسر و صدا دیگر لزومی نداشت. این چنین ادواتی امروزه در کشور موجود است و البته در همان اواخر جنگ هم مهمات سنگین ضد میدان مین توسط نیروی هوایی ارتش هم ساخته شده بود.
موشکهای سطح به سطح نقطهزن تاکتیکی هم که امروزه از بردهای بسیار کوتاه در قالب راکتهای هدایت شونده خانواده فجر تا موشکهای کوچک فتح و نمونههای دیگر مانند موشک زلزال در سپاه و موشکهای طرح لبیک در ارتش و نیز موشکهای خانواده فاتح به وفور در اختیار نیروهای مسلح هستند برای در هم شکستن هر موضع دفاعی قابل استفاده است.
این موشکها با دقتهایی از رده بهتر از 50متر تا دقتهایی در حد نقطه زنی ساخته شدهاند که میتوانند با اشاره هر فرمانده میدانی علیه موضع مقاومت دشمن استفاده شوند. اینها البته به انواع سرجنگیهای مختلف هم مجهز شدهاند؛ سرجنگیهای منفرد چند صد کیلوگرمی با قدرت تخریب بالا، سرجنگی بارانی مجهز به ریزمهمات پخش شونده روی محدوده هدف، سرجنگی ترکش زا برای آسیب روی یک محوطه گسترده دارای اهداف با مقاومت پایین و سرجنگیهای نفوذگر در استحکامات که حتی روی موشکهای کوچک با برد کم هم به کارگیری شده است.
کار مختصاتیابی برای اهداف و نظارت مستقیم و برخط روی میدان نبرد هم امروزه توسط انواع پهپادهای کوچک و بزرگ از نمونههای دست پرتاب که در خط مقدم هم در اختیار رزمندگان است تا نمونههای بزرگتر مجهز به دوربینهای دید در روز و شب با زوم اپتیکی 60 برابر صورت میگیرد.
گلولههای توپ نقطهزن با برد 16 و 25 کیلومتر با هدایت لیزری هم امروزه در صنعت دفاعی کشور تولید میشود که میتواند هر نقطه مورد نیاز فرمانده را در هم بکوبد.
نمونه روسی این گلولههای توپ با هدایت لیزری در اختیار جبهه مقاومت در جنگ جهانی سوریه علیه تروریستها مورد استفاده قرار گرفته و تأثیرگذاری عملیاتی بالای خود را نشان داد.
به این موارد باید تسلیحات نقطهزن هواپایه با بردهای مختلف در اختیار جنگندههای تهاجمی ارتش و سپاه و پهپادهای رزمی-شناسایی را هم افزود. پهپادهای انتحاری با سطح مقطع راداری پایین هم امروزه در بردهای عملیاتی مختلف در ایران ساخته و در اختیار ارتش و سپاه قرار دارد.
پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با وجود درخشیدن در عملیات کربلای5 و انهدام بیش از 50 فروند از هواگردهای دشمن اما باز هم در مقابل هجوم بیامان جنگندهها دچار مشکل میشد.
مهمترین مشکل تعداد ناکافی سامانهها در آن دوران بود. از سوی دیگر سلاح موشکی کارآمدی هم برای حضور مستقیم در خط مقدم به تعداد بالا در اختیار نبود.
امروزه سامانههای پدافند هوایی متحرک مجهز به رادارهای پیشرفته ارائه فازی و سامانههای اپتیکی حرارتی از رده راهبردی با برد درگیری 200 کیلومتر تا رده تاکتیکی با بردهای 120، 75، 40 و 8 کیلومتر و نیز موشکهای دوش پرتاب پیشرفته با برد 5 کیلومتر به تعداد کافی ساخته شده و در اختیار نیروهای مسلح قرار دارند.
برخی از این سامانهها همچون 9 دی، دزفول، زوبین و مجید به علت تحرک بالا و استقرار رادار و پرتابگر موشک روی یک خودرو میتوانند در صحنه عملیات هم حاضر شده و حتی علیه بمب و موشکهای دشمن نیز مقابله کنند.
اینها نشان میدهد که بسیاری از تلاشهای صنعت دفاعی کشور و جهادهای خودکفایی بر اساس تجربیات جنگ تحمیلی 8 ساله و البته با نگاه دقیق به تحولات روز و صحنه نبردهای مدرن شکل میگیرد تا تجهیزات مناسب با کارآیی مطلوب در اختیار رزمندگان اسلام قرار گیرد.