جدا از آلودگی طاقت‌فرسای تهران که در هر زمان به شکلی جدید مسئولان و حتی مردم را غافلگیر می‌‌کند، ترافیک‌های کلافه کننده این ابرشهر پرچالش هم موجب شده در سال جدید اصلی‌ترین سؤال یا به عبارتی دغدغه و نگرانی مردم مثل سال‌های قبل بحث نفس کشیدن در تهران باشد. این در حالی است که اغلب شهرهای پرآوازه دنیا در بحث آلودگی حالا از وضعیت کشنده هوا خلاص شده‌اند و با جایگزین کردن مدل‌های جدید حمل و نقل مثل اسکوترهای معمولی، برقی و دوچرخه وضعیت ترافیک را تا حدودی سر و سامان داده‌اند.
در تهران اما آلودگی هوا حتی استفاده از حمل و نقل عمومی را با چالش مواجه کرده است و نمی‌توان از مردم انتظار داشت که به سراغ مدل‌های جدید حمل و نقل بروند. سالی که از بهارش پیداست ظاهراً قرار نیست با تغییرات چشمگیری همراه شود. مسئولان شهری البته قول‌هایی برای بهبود وضعیت موجود بویژه در حوزه مترو داده‌اند اما باید دید این وعده‌ها چه زمانی محقق خواهد شد؟ آیا امسال با گسترش خطوط و نوسازی ناوگان مترو و اتوبوس می‌‌توان به تغییراتی در استفاده از مدل‌های جدید حمل و نقل در شهر تهران امیدوار شد؟ آیا تهران با تغییرات جدید در حوزه حمل و نقل می‌‌تواند به یک شهر با کیفیت بالای زندگی برای شهروندانش تبدیل شود؟
امسال سال جبران عقب‌ماندگی‌هاست
علی اصغر قائمی عضو شورای شهر تهران درباره دورنمای تهران ١٤٠١ در حوزه حمل و نقل عمومی بعد از چند سال بی توجهی به این حوزه به «ایران» میگوید: امسال باید به جبران عقب‌ماندگی در نگهداشت و تعمیرات و خرید ناوگان اختصاص یابد. منابع شهرداری محدود است و دولت باید کمک ویژه‌ای به این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد. قول تأمین هزار و 200 دستگاه اتوبوس و ۶۳۰ واگن از جمله تعهدات دولت است که امیدوار هستیم با تحرکی و تلاشی که از سوی دولت دیده میشود، این تعهدات بموقع به اجرا گذاشته شود تا بخشی از نیازهای شهر تهران در زمینه ناوگان حمل و نقل عمومی برطرف شود.
وی درباره وضعیت حمل و نقل تهران در سالی که گذشت، میگوید: در نیمه دوم سال گذشته نگاه مدیریت شهری عمدتاً به نگهداشت و تعمیرات بود و اتفاق چشمگیری در حوزه تأمین ناوگان حمل و نقل عمومی رقم نخورد. شاید شروع به کار این دوره از مدیریت شهری در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است، اما با اختیاراتی که در بودجه سال آینده برای شهرداری و مأموریت حمل و نقل دیده شده، انتظار شتاب گرفتن اقدامات و جبران کاستی‌ها از سوی شهرداری تهران می‌رود.
وی با اشاره به عملکرد شورای فعلی در حوزه حمل و نقل ادامه می‌‌دهد: واقعیت این است که نیمه دوم سال گذشته با استقرار گروه مدیریتی جدید در شهرداری تهران دوره گذار بوده است. نیمه اول سال پایان دوره شورای پنجم و نیمه دوم عمدتاً به چیدمان مدیران در واحدهای مختلف گذشته و کار چشمگیری هم انجام نشده است.
آینده حمل و نقل در تهران در مقایسه با شهرهای بزرگ دنیا چگونه خواهد شد؟ قایمی به این سؤال این طور جواب می‌‌دهد: به نظر می‌رسد که ما هنوز از روش‌های سنتی استفاده می‌کنیم، در حالی که الآن ُمدهای پاک، مثل اسکوتر جایگزین شده و استفاده از مترو و اتوبوس کاملاً هوشمند و مجهز به نت است. البته در سال‌های مدیریت جهادی، طرح جامع حمل و نقل تدوین و زیرساخت‌های شهر هوشمند بخوبی به مرحله اجرا گذاشته شد و دستاوردهای خوبی هم داشتیم که باید همان مسیر با جدیت دنبال می‌شد، بنابراین نگاه سنتی به حمل و نقل در دو دهه گذشته وجود نداشته است. اما مشکل اصلی، رها کردن شهر و بویژه حوزه حمل و نقل بود که موجب آسیب دیدن زیرساخت‌ها در چهار، پنج سال اخیر شده است. لذا نظام جبرانی برای سال‌های پیش رو بسیار ضرورت دارد که با قوت و سرعت مضاعف نسبت به جبران مافات اقدام شود و انتظار مردم و نمایندگان آنها در شورای شهر از مدیریت شهری جدید این است که برای تحقق شعار «کار برای مردم» به این حوزه توجه ویژه‌ای داشته باشد. بنابراین توجه به حمل و نقل عمومی از طریق تأمین ناوگان در درجه اول و در صورت وجود امکانات مازاد، توجه به افزایش زیرساخت‌های توسعه‌ای باید در برنامه مدیریت شهری باشد. برنامه کاهش آلودگی هوا از طریق همکاری بین بخشی برای اجرای قانون هوای پاک مسأله مهم دیگری است که هیچ گاه نباید مورد غفلت واقع شود. اصلاح رفتارهای ترافیکی نیز از طریق توسعه فرهنگ ترافیک، مسأله مهمی است که همواره باید مورد توجه مدیریت شهری با همکاری بخش‌های مرتبط از جمله پلیس راهور، صدا و سیما، آموزش و پرورش و سایر نهادهایی که در این امر می‌توانند نقش‌آفرین باشند، از جمله موضوعات مستمری است که همواره باید در دستور کار باشد.
حمل و نقل عمومی باید اولویت اول باشد
مهدی شایسته اصل، مدیرعامل متروی تهران معتقد است که حوزه حمل و نقل عمومی در همه کشورهای پیشرفته دنیا جزو اولویت‌های اصلی برنامه دولت‌هاست. وی به «ایران» میگوید: در کشور ما هم زحمات و خدمات زیادی کشیده و ارائه شده است، با وجود این اما در سال‌های اخیر عقب‌افتادگی چشمگیری در این حوزه داشته‌ایم. بنابراین ضرورت دارد که دولت به این حوزه توجه بیشتری داشته باشد بویژه بحث قطار شهری که علاوه بر اینکه حمل و نقل پاک محسوب میشود تأثیر زیادی در مدیریت ترافیک و کاهش سوخت‌های فسیلی دارد. براین اساس دولت‌ها از توسعه قطارهای شهری با یارانه و کمک زیان پرداخت بلیت و حق‌السهم شهروندان حمایت می‌‌کنند. این درحالی است که در کشور ما در سال‌های گذشته این اتفاق از سوی دولت قبل نیفتاد، ما در سال گذشته فقط حدود ۷۷۰ میلیارد تومان بابت کمک زیان بلیت از دولت طلب داشتیم و امسال هم برآورد میشود که این رقم به عدد هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برسد. بنابراین امیدواریم دولت بتواند امسال بخشی از این بدهی‌ها را جبران کند.
وی با بیان اینکه در بودجه امسال شهرداری اعتبار مناسبی برای این حوزه پیش‌بینی شده که امیدواریم تخصیص کامل پیدا کند، میگوید: یکی از موارد قابل پیگیری بحث اورهال قطارهای دی‌سی است. هم اکنون ۴۲ رام قطار دی‌سی در خط یک و دو در حال فعالیت است که از زمان اورهال قطعی آنها گذشته است و باید هرچه سریع‌تر نوسازی شوند. البته هماهنگی‌هایی با شرکت واگن‌سازی تهران داشته‌ایم و قرار است که ظرفیت کارخانه تولید را در اختیار ما قرار دهند تا بتوانیم وضعیت ۳۰ رام قطار دی‌سی را ارتقا دهیم و اورهال کامل آنها را در دستور کار قرار دهیم. اگر این موارد به طور کامل انجام شود، اتفاق بسیار خوبی رقم خواهد خورد. ضمن آنکه این قطارها می‌‌تواند تا ۲۰ سال بدون مشکل در خط فعالیت کند. بحث دیگری که برای امسال دنبال خواهد شد، تهیه اقلام و تجهیزات ضروری و اساسی است تا بتوانیم امنیت و ایمنی ناوگان را تضمین کنیم. البته بخش زیادی از این کار در سال گذشته انجام شده است و در اوایل امسال فقط نهایی شدن قراردادها را دنبال و اعلام خواهیم کرد. در واقع عدم خرید اقلام اساسی جزو عقب‌افتادگی‌های جدی دوره گذشته بود که باید بسرعت جبران شود.
وی افزایش کیفیت خدمت‌رسانی به مسافران همچون ساخت سرویس بهداشتی استاندارد در ایستگاه‌های پرحجم را از دیگر برنامه‌های امسال برشمرده و میگوید: علاوه بر این راه‌اندازی نمازخانه‌های مناسب، آسانسور و اتاق مادر و کودک را هم در دستور کار داریم.
