رازگشایی از زبان بدن شهاب حسینی

چیز زیادی نگذشت كه با حضورش در فیلم «سوپراستار» و دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد، در قامت یك سوپراستار  واقعی، حضور خودش را درسینما کاملا تثبیت كرد و بعد از سوپراستار هم به‌طور مداوم پله‌های ترقی را پیمود تا به مدار صفر درجه، درباره الی و بعد از آن، نقطه اوج كارنامه بازیگری‌اش یعنی «جدایی نادر از سیمین» رسید. 
تسلط شهاب حسینی به چهره و بدنش از یك سو و مانور استادانه و استفاده درست از صدای تربیت شده‌اش، از سوی دیگر باعث شده كه شاهد یكی از كامل‌ترین نقش‌آفرینی‌هایی باشیم كه زبان بدن در آن به تمامی و به درستی با توجه به نقش، طراحی و اجرا شده است. این روزها به بهانه بازی این بازیگر موفق در سریال شهرزاد با حضور مهندس پویا ودایع، استاد و كارشناس زبان بدن، حركات شهاب حسینی را در فیلم‌های مختلف بررسی می‌كنیم. 
 

حركات حساب شده‌ای دارد
یكی از بهترین استفاده‌ها از تن صدا یا زبان بدن شهاب حسینی را می‌توان در فیلم حوض نقاشی دید. حركات خوب و حساب شده او از دست‌ها و میمیك صورت گرفته تا بازی به جا با صدا و لحن بیانش توانست به شكل باورپذیری كاراكتر و شمایل یك فرد استثنایی را روی پرده سینما جان ببخشد. حالت‌های خجالت یا شرمندگی او با استفاده از جمع كردن كلی بدن و حالت‌های درست و تمرین شده انقباض صورت را می‌توان در جای جای فیلم و به خصوص سكانس‌های آغازین‌اش دید. 
حركات خوب دست و حفظ آگاهانه یك سری از حالت‌های صورت در تمام طول بازی توسط شهاب حسینی، تسلط زیاد او به اجزای بدنش و زبان بدن را به وضوح نشان می‌دهد. او كه در استفاده از دست‌هایش معمولا تند عمل می‌كند و با حركات انفجاری و سریع سعی در نشان دادن عصبانیت و یا ناراحتی خود دارد، در حوض نقاشی با بالا نگه داشتن دست‌هایش درطول فیلم كوشید تا حضور دست‌های معلول او بهتر حس شود. 

خنده گاهی تلخ اما همیشه جذاب 
شاید جذابیت خاص خنده‌های شهاب حسینی كاملا مدیون جمع شدن چشم‌هایش باشد. ما این نوع خنده را واقعی می‌پنداریم چون حالت لب‌ها تغییر می‌كند و رو به بالا می‌رود و چشم هم به‌طور هماهنگ می‌خندد و این همزمانی بازخورد خوبی برای بینندگان خواهد داشت؛ البته حسن لبخند‌های شهاب در نقش‌آفرینی‌هایش اغلب به دلیل كوتاه بودن زمان لبخند و عدم خندیدن به هر موضوعی است؛ یعنی من بودن خنده‌هایش انگار اصالت لبخند او را حفظ می‌كند. 

خنده او هر چند خیلی وقت‌ها كوتاه و حتی به قول بعضی‌ها تلخ است اما فاكتورهای یك لبخند مناسب و جذاب را دارد. ضمن اینكه دندان‌های ردیف و براق هم در نمایش یك خنده گیرا فاكتور بسیار مهمی هستند. خنده شهاب از چشم‌هایش شروع می‌شود و بعد ادامه پیدا می‌كند كه البته به نظر می‌رسد شهاب حسینی در دنیای واقعی بیشتر از دنیای فیلم‌ها می‌خندد، چون اغلب فیلم‌هایش تلخ هستند. 

در حالت‌های مختلفی می‌ایستد
ایستادن متفاوت با نوع نقش و لباس او را می‌توانید در سریال شهرزاد ببینید كه در آن ایستادن به سبك مردان قدیمی را هماهنگ با پوشش كت و شلوار به خوبی اجرا كرده است. به‌طور كلی هم او علاقه خاصی به ایستادن مستقیم جلوی بازیگران دیگر دارد و حركات خود را همیشه به راحتی و با استادی اجرا می‌كند. شاید رد پای اجراهای تلویزیونی او را در بازیگری‌اش یعنی همین نوع ایستادن‌های استوار و اجرای دیالوگ‌ها بتوان دید. 
بازی شهاب حسینی در سریال شوق پرواز و استفاده از حالت‌های ایستادن متفاوت و سر بالای او در اكثر صحنه‌های سریال به خوبی قابل مشاهده بود كه نشان می‌داد، انگار او در نقش و لباس نظامی خود حل شده است و همانند یك سرباز همیشه ایستاده با سینه‌ای ستبر و صاف می‌ایستد. یكی از مواردی كه روی زبان بدن فرد تاثیر مثبت یا منفی می‌گذارد لباس و نوع پوشش آنهاست. همان طور كه لباس‌های نظامی در این فیلم باعث شده شهاب وادار شود صاف‌تر و راست‌تر از همیشه بایستد. نگاه‌های او هم در این سریال كمی خشك و كاملا متفاوت با همیشه است. نوع استفاده از دست‌های شهاب در سریال شوق پرواز كاملا متفاوت و با استحكام و آهسته‌تر از فیلم‌های دیگر او است. 

نگاهش نارنجكی را در چشم‌های بیننده می‌اندازد 
شهاب حسینی بازیگری است كه معنی خوب نگاه كردن را می‌فهمد و این یعنی او با ارتباط چشمی در هنگام بازی نه‌تنها غریبه نیست بلكه در گرفتن ارتباط چشمی از نفر مقابل و گاهی میخكوب كردن تماشاگران تبحر دارد. استفاده او از نگاه‌های معنی‌دار و بازی كردن با حالات چشم‌های تیره وگیرایش، یكی از شاخصه‌های نقش‌آفرینی این بازیگر محسوب می‌شود. 
خوب است اشاره كنیم كه ارتباط چشمی، فقط به زل زدن در چشم دیگران محدود نمی‌شود بلكه بازی كردن با چشم‌ها و انتقال حالات حسی و درونی از این طریق، كاری است كه هر بازیگر باهوشی آن را به خوبی انجام می‌دهد و البته این كار یكی از سخت‌ترین و زیر پوستی‌ترین انواع بازیگری است. شهاب حسینی گاهی با نگاهش نارنجكی را در چشم‌های بیننده می‌اندازد كه باعث می‌شود احساسات بیننده به موقع منفجر شود. ضمن اینكه او می‌داند چه موقع نگاهش را بر دارد و تا چه زمانی این نگاه با معنا را ادامه بدهد. نگاه‌های خاص و گیرای او در فیلم‌های محیا، مدار صفر درجه و جدایی نادر ازسیمین متمایز‌تر از نقش‌آفرینی‌های دیگر او است. 

حالت‌های نشستن متفاوت در سریال شهرزاد 
سریال شهرزاد با دكور خاص و تاریخی فیلم انگار مثل لباسی است كه بر تن همه بازیگران كشیده شده است و این لباس است كه بعضی از رفتار‌های كلامی و رفتار غیركلامی مجموعه را می‌سازد. آهنگ‌های قدیمی و موسیقی‌های دهه سی و چهل است كه به حركات بدن بازیگران فرم می‌دهد و آنها را وادار می‌كند با زبان آن دهه‌ها صحبت كنند. به‌طور كلی زبان بدن بازیگران با توجه به دكور و نقشی كه دارند متفاوت است و هر چه بیشتر در نقش خود غرق شوند این حس را می‌توانند بهتر اجرا كنند. 

شهاب حسینی هم این مطلب را به خوبی درك كرده است و می‌توان توجه او به این نكات را درطرز نشستن او در سریال شهرزاد به خوبی مشاهده كرد. نشستن‌های او در این سریال متفاوت است و برقراری ارتباط او با مبلمان و فضای كار را به خوبی می‌توان در بازی‌اش دید. لمس قدرتمند دسته‌های مبل و درستی نوع نشست و برخاست و حتی تكیه دادنش به دیوار را می‌توان با توجه به طراحی فضای پیرامونش، كاملا حس كرد. 

با زبان بدن بازی می‌كند 
تصویر بالا را خیلی وقت‌ها می‌توانید در شبكه‌های اجتماعی به بهانه‌های مختلفی ببینید. این نمایی از فیلم جدایی نادر از سیمین است كه هر ازگاهی كاربران با اضافه كردن مطالبی كه دوست دارند از آن استفاده می‌كنند. چرا این تصویر این همه مورد توجه همه قرار گرفته است؟ شاید دلیل اصلی استفاده این تصویر به صورت انبوه در میان كاربران شبكه‌های اجتماعی به خاطر بازی خوب و پخته شهاب حسینی در این نقش باشد. 
بازی كوتاه، اما چنان پررنگ كه هیچكس هم فكر نمی‌كرد سكانس‌های آن، بعد از گذشت چندین سال همچنان استفاده شود و مورد توجه قرار گیرد. استفاده از صدای بلند و غم‌دار او همراه با نوع راه رفتن، ایستادن، حركات دست و نشان دادن احساساتش به كمك تمام اجزای صورت حتی پلك‌ها در سكانس‌هایی از فیلم، موج احساسات و رفتار غیركلامی او را به خوبی انتقال می‌دهند. 

به كارگیری خوب شهاب از دست‌ها، حركات قدرتمند و سریع او در فیلم جدایی نادر از سیمین نشان از پخته شدن و به اوج رسیدنش دارد. نقش حجت در فیلم، نیاز به حركات خشن و گاه سردرگم دارد كه شهاب حسینی با حركات بدن و فرم‌هایی كه به دست‌ها و صورتش می‌دهد و بازی كردن استادانه با صدای خود این نقش را به خوبی اجرا می‌كند. تصاویری كه از حجت او در فیلم ساخته است بسیار باورپذیر و خودمانی است. عشق او به همسر و دست و پا زدن او برای نگه داشتن همسر را می‌توان در جزییات حركات او دید. او فیلم را با زبان بازی نمی‌كند بلكه با بدن حس می‌دهد و بیان می‌كند. 

تی‌شرت یقه‌گرد، لباس محبوب  
علاقه شهاب حسینی به پیراهن‌های یقه گرد و یا بدون یقه را می‌شود در سبك پوشش شخصی این بازیگر كاملا احساس كرد. ما انسان‌ها اشكال گرد و دایره‌ای شكل را دوست داریم چون به ما احساس مالكیت می‌بخشند. ضمن اینكه ما حدس می‌زنیم این بازیگر با توجه به نوع و سبك پوششی كه دارد، صرفا تابع مد روز نیست بلكه خودش لباس‌هایش را با یك زیبایی‌شناسی خاص و منحصربه‌فرد انتخاب می‌كند. 

علاوه بر لباس، رنگ پوشش هم یكی از شاخصه‌های رفتار‌های غیركلامی بوده و در زندگی و كاراكتر ما نقش مهمی دارد. درهمین زمینه رنگی كه به نظر می‌رسد شهاب حسینی با پوشیدنش احساس بهتری دارد، رنگ‌های روشن و مخصوصا سفید است. جالب اینكه درسریال شهرزاد هم او را اغلب با پیراهن سفید می‌بینیم. 

شهرزاد و شهاب حسینی خاصش 
در سریال شهرزاد می‌توانید میمیك خاص صورت و حالت‌هایی از شهاب حسینی را ببینید كه كمتر از او دیده اید. بیشتر بازی‌های او در این سریال به سمت بازی با صورت و حالات چهره رفته است و اگر به عكس‌های این سریال هم مراجعه كنید می‌توانید تنوع و تعدد حالات تازه‌ای از چهره او را در مقایسه با نقش‌آفرینی‌های قبلی‌اش ببینید؛ برای نمونه حالت‌هایی كه ناشی از نارضایتی به دلیل نشستن سر سفره عقد و عدم هماهنگی با دیگران دارد به‌طور محسوسی متفاوت است. 
لب‌ها و چشم‌های این بازیگر در سریال شهرزاد به‌طور كلی شكل تازه‌ای به خود گرفته‌اند كه تاكنون در فیلم‌ها و سریال‌های دیگرش دیده نشده است. این نشان می‌دهد كه چهره افراد با عضلات زیادی كه دارند، می‌تواند احساسات زیادی را بدون استفاده از كلام و حتی با عكس‌ها انتقال دهد. سریال شهرزاد نشان می‌دهد كه شهاب حسینی بیش از هر زمان دیگری به صورتش تسلط دارد. 

تفاوت زبان بدن شهاب واقعی با شهاب بازیگر  
یكی از نكات جالبی كه می‌توانید در مورد شهاب حسینی ببینید هنگامی است كه او در مراسم اهدای جوایز یا برنامه‌های زنده تلویزیونی حضور دارد. اگر دقت كرده باشید این بازیگر معمولا در برنامه‌های زنده ساكت‌تر دیده می‌شود و گاهی از آن شور و حال موجود در صحنه‌های بازی هایش نمی‌توانیم رد زیادی در شهاب واقعی پیدا كنیم. 
قطعا فضای واقعی و برنامه زنده با فیلم و سریال متفاوت است اما نكته پنهان این ماجرا را می‌توان در هنرمندی و فاصله زیاد بین كاراكتر واقعی شهاب حسینی و نقش‌هایش دانست؛ اینكه او برای بازسازی تمام نقش‌هایش، میزان زیادی از انرژی و حس را با شخصیت واقعی خود می‌آمیزد، باعث شده كه بینندگانش او را در نقش‌ها به تمامی باور كنند و موقع دیدار با كاراكتر واقعی‌اش كسی را ببینند كه به نظر به طرز محسوسی درونگراتر و كم‌تحرك‌تر از چیزی است كه تصور كرده بودند. همین نكته نشان می‌دهد كه شهاب حسینی یك بازیگر تمام‌عیار است كه زبان بدنش به تمامی و به درستی در خدمت خلق كاراكترهاست.