موسیقی ایرانی؛
سالار عقیلی؛ تافته جدا بافته
کد مطلب: 53867
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۹ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۵۸
حاشیه‌های حضور سالار عقیلی در استودیوی یک شبکه ماهواره‌ای در روزهای گذشته به شدت در فضای مجازی خبرساز شده و بسیاری از فعالان موسیقی در این باره اظهار نظر کرده‌اند.
به گزارش ایران خبر، حضور سالار عقیلی در یک شبکه ماهواره‌ای و به تبع آن، صحبت‌هایی مبنی بر حذف این خواننده از جشنواره موسیقی فجر و در ادامه، خبر چشم‌پوشی مسئولین فرهنگی و بازگرداندن اجرای سالار عقیلی به جشنواره، همه و همه دست به دست هم دادند تا سر و صدای بسیاری از خواننده‌ها و چهره‌های موسیقی در فضای مجازی بلند شود.
حسین نوش‌آبادی (سخنگوی وزارت ارشاد) هم در اظهاراتی جنجالی به سایت «موسیقی ما» گفت: «سالار عقیلی با دیگران متفاوت است. شرایط و نوع تعامل او با مسئولان و مدیران و دلبستگی‌اش به نظام و انقلاب بر کسی پوشیده نبوده و نیست و صدای ایشان را می‌توان در بسیاری از سریال‌های تاریخی شنید.
او در این میان غفلتی کرد و آن هم به خاطر اینکه ماهیت آن شبکه را نمی‌دانست و بعد از حضورش در آن، متوجه شد که نباید در آن شرکت می‌کرده و بعد از آن هم پیامی داد و از این بابت عذرخوهی کرد. آقای عقیلی در نامه‌ی خود به این مسأله اشاره کرد که همیشه برای مردم و کشورش خوانده و عاشق ایران است.
همچنین تأکید کرد که فردی سیاسی نیست. ضمن آنکه ایشان زمان مصاحبه‌اش با آن شبکه، از اروپایی‌ها انتقاد کرد که امکان ترویج موسیقی ایرانی را فراهم نمی‌کنند و در واقع از فرهنگ و هنر ایرانی هراس دارند. ایشان هیچ مسأله‌ای برخلاف مصالح کشورش بیان نکرد.»
این اظهارات واکنش‌های بیشتر و تندتری را برانگیخت و در این گزارش سعی شده برخی از بازتاب‌های اهالی موسیقی به این موضوع را بررسی کنیم.
علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در روزهایی که اخبار مربوط به سالار عقیلی در صدر اخبار رسانه‌ها بود، در این باره گفت: «در مورد هنرمندان این موضوع به طور کلی رد است و هیچ هنرمندی نباید به این امر مبادرت داشته باشد و ما هیچ‌گونه حمایتی از آنها انجام نمی‌دهیم.
اما مشخصاً در مورد خواننده معروف، سالار عقیلی باید بگذاریم تا او به کشور برگردد و در مورد این اتفاق توضیح دهد و نباید قضاوت پیش از موعد کنیم؛ اما به طور کلی این حرکت رد است.»
جنتی به مرور با مواضعی حمایتی‌تر در این باره حرف زد: «ایشان آدم سیاسی نبوده که تمام شبکه‌های خارجی را بشناسد و بداند که چه رویکردی دارد. او فقط برای اجرای برنامه‌ای در لندن بوده که گفته می‌شود اگر در یک برنامه تلویزیونی حضور داشته باشد، مردم متوجه می‌شوند که قرار است برنامه اجرا کند و در آن‌جا فقط چند کلامی درباره‌ی فرهنگ و هنر ایران صحبت کرده است.»
وزیر ارشاد درباره این که چه‌طور می‌شود یک هنرمند چنین شبکه‌ای را نشناسد، گفت: «این خیلی هم بعید نیست؛ چون آدم‌هایی که سیاسی نیستند، تمام همت خود را در همان زمینه کاری خود متمرکز می‌کنند و شاید اگر می‌گفتند بی‌بی‌سی بیشتر متوجه می‌شدند.»
رئیس سابق سازمان صدا و سیما با انتشار فیلم کوتاهی از نماهنگ سالار عقیلی به اتفاقات اخیر پیرامون این خواننده کشورمان واکنش نشان داد. ضرغامی در صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام نوشت: «سالار عقیلی، آن‌قدر به کشور و موسیقیِ متعهد و انقلابی خدمت کرده که اشتباه اخیر او مورد اغماض قرار گیرد.
خواننده سرود «نام جاوید وطن» نسبتی با وطن‌فروشان خارج‌نشین ندارد. همسر ایشان هم نوازنده‌ای ماهر و مورد احترام است. لایه دوم این اتفاق، درماندگیِ مجریان و عوامل شبکه‌های ماهواره‌ای است که عکس گرفتن با خواننده سرودهای انقلابی ایران را برای خود افتخار می‌دانند و آن را به سرعت نشر می‌دهند.»
سیروان خسروی: چرا بايد «سالار عقيلى»ها از چنين مصونيتى برخوردار باشند؟
خواننده و تنظیم‌کننده مطرح موسیقی پاپ اولین کسی بود که به این ماجرا واکنش نشان داد و در صفحه اینستاگرام خود خطاب به وزیر ارشاد نوشت: «در ابتداى پائيز كه تمامى خواننده‌هاى مطرح پاپ كشور ممنوع‌الفعاليت بودند، آيا واكنشى به اين موضوع نشان داديد؟ حتى اگر اين موضوع شايعه‌اى بيش نبود، آيا فكر نمي‌كنيد نيازمند دخالت و اظهار نظر رسمى شما، به عنوان بلندپايه‌ترين مقام دولتى كشور در امر هنر بود؟»
نكته جالب اين است كه هيچ اظهار ندامتى نيز از سوى ايشان انجام نشده، ولى با اينكه خوانندگان پاپ طى يك نامه رسمى و سرگشاده از شخص رئيس‌جمهور و شما تقاضاى دادخواهى كردند، هيچ‌گونه واكنشى نشان نداديد.
چرا بايد امثال «سالار عقيلى»ها از چنين مصونيتى برخوردار باشند كه طبق قانون كشور فرانسه با آنها برخورد شود و با امثال «زانيار خسروى»ها نه طبق قوانين كشور عزيزمان، بلكه طبق سليقه مسئولين رفتار شود؟»
سیروان در پایان تأکید کرده بود که منتظر پاسخ صریح و روشن وزیر ارشاد است!
زانیار خسروی: با تبعيض به اين وضوح مشكل دارم، حتى اگر برادر خودم باشد
زانیار خسروی پس از یادداشت پر سر و صدای برادرش «سیروان»، نسبت به آنچه از سوی او «تبعیض» خوانده شده، واکنش تندی نشان داد و در متنی که در صفحات شخصی‌اش درج کرد و البته پس از ساعاتی حذف شد، نوشت: «جالبه كه پس از حضور سالار عقيلى در شبكه من و تو مسئولين اعلام كردن كه ايشون غافلگير شدن و عدم آشنايى ايشون با اين شبكه باعث شده ايشون برن و گفتگو داشته باشن.
جالب‌تر اينه كه ايشون پنج سال پيش هم با شبكه «صداى آمريكا» گفتگو داشتن. تو همين سفر به لندن هم با يكى از مجريان «بى‌بى‌سى» عكس دارن. كلاً انگار ايشون تو كشورى كه ما زندگى مى‌كنيم، زندگى نمى‌كنن. نه «صداى آمريكا» رو مي‌شناسن، نه «من و تو» نه «بى‌بى‌سى».
تو پروفايل رسمى خودشون هم عكس با خانم‌هاى بى‌حجاب مي‌ذارن. يعنى كلاً ايشون خيلى انسان ساده‌اى هستن و از هيچى هم اطلاع ندارن و چون خيلى انسان بى‌اطلاعى هستن، هيچ‌وقت هم هيچ مشكلى براشون پيش نمياد.
ولى من الان ممنوع‌الکارم؛ چون يك سايت آهنگامو بدون اجازه پخش كرده يا يك شبكه كليپامو بدون اجازه پخش كرده و جرم من هم شده همكارى آگاهانه با شبكه‌هاى ماهواره‌اى! چون من مثل سالار عقيلى انسان ساده و از همه‌جا بى‌خبرى نيستم كه غافلگير شم؛ بلكه بسيار باهوشم و هر اتفاقى هر جا بيفته، حتماً زير سر من بوده، اونم عمداً و آگاهانه! هيچ كسى هم نيست كه حتى حرفامو گوش بده.
ولى خب سالار عقيلى چون خيلى خجالتى هستن و خيلى ساده هستن، تمام مسئولين به جاشون حرف مي‌زنن و خود ايشون اصلاً لازم نيست حتى دفاع كنن از خودشون يا حتى يه كلمه توضيح بدن. ولى من بايد ممنوع‌الكار بشم و اين منم كه بايد ثابت كنم كه كارهاى من بدون اجازه داره پخش ميشه از يك سايت.»
زانیار در پایان یادآور شده بود که: «بنده نه با سالار عقيلى و نه با هيچ‌كس ديگرى خصومت ندارم، بلكه با تبعيض به اين وضوح مشكل دارم، حتى اگر برادر خودم باشه. اين متن هم خراب كردن وجهه و بر ملا كردن اسرار خصوصى يك شخص نيست؛ بلكه اتفاقيه كه جلوى چشم همه و به صورت كاملاً علنى اتفاق افتاده و بنده هم چون نابينا نيستم، نتونستم ديگه هيچى نگم.»
مجید درخشانی: سوال همه ما این است که چرا نگاه‌ها نسبت به همه یکسان نیست
مجید درخشانی هم که خود مدت‌ها با مسأله ممنوع‌الفعالیت بودن دست به گریبان بوده، اعتقاد دارد این تبعیض بین اهالی موسیقی سنتی و پاپ نیست: «برخلاف آنچه برخی از فعالان موسیقی دیگر ژانرها بیان می‌کنند، هیچ تفاوتی میان فعالان عرصه‌ی موسیقی پاپ و سنتی از نظر نوع نگاه وجود ندارد.
به همین خاطر است که تعداد زیادی از اساتید موسیقی سنتی نیز در حال حاضر ممنوع‌الفعالیت هستند و نمی‌توانند کارهای موسیقی خود را انجام دهند. برای مثال مگر ما در زمینه‌ی موسیقی پاپ فعالیت داشتیم که در این مدت از فعالیت منع شدیم؟
زمانی که اتفاقاتی از این دست برای یک هنرمند رخ می‌دهد، بستگی به فردی دارد که با این مشکل مواجه شده است. به همین خاطر است که ما با وجود تبرئه در دادگاه، همچنان امکان ادامه‌ی فعالیت‌هایمان در حوزه‌ی موسیقی را نداریم و تعدادی هستند که به راحتی مشکلات‌شان برطرف می‌شود.»
سرپرست گروه «خورشید» که البته پس از مدت‌ها در قالب جشنواره فجر روی صحنه خواهد رفت، در پایان به خبرنگار سایت موسیقی ما گفت: «در واقع سوالی که دوستان سبک‌های دیگر مطرح می‌کنند، برای بسیاری از فعالان حوزه‌ی موسیقی سنتی هم وجود دارد. اینکه چرا نگاه‌ها به هنرمندان فعال در این حوزه متفاوت است و قانون برای همه یکسان نیست؟»
کیوان ساکت: به هیچ عنوان با سیاست حذف در هر ژانری موافق نیستم
کیوان ساکت نوازنده تار و سرپرست گروه «وزیری» که اجرای سالار عقیلی در جشنواره با گروه او انجام می‌شود، عقیده دارد که تفاوتی بین هنرمندان خوب سنتی و پاپ نیست: «خود من عملاً بین هنرمندان خوب موسیقی ملی و هنرمندان خوب موسیقی پاپ هیچ تبعیضی قائل نیستم و به هنرمندان خوب و تأثیرگذار موسیقی پاپ احترام می‌گذارم.»
کیوان ساکت در پایان به «موسیقی ما» گفت: «در کل با سیاست حذف به هیچ عنوان موافق نیستم و آرزومندم روزی فرا رسد که هنرمندان بتوانند با سربلندی، آزادی و کارهایی که متضمن یک فعالیت بسیار خوب هنری است، در کنار هم رشد کنند و در نگاه هیچ‌یک از ما، تفاوتی بین هنرمندان شایسته و تأثیرگذار و متعهد رشته‌های مختلف وجود نداشته باشد.»
علی قمصری: ارشاد با اعلام اينكه يك نفر با بقيه فرق مى‌كند، عدالت را زير سوال مى‌برد
آهنگساز و نوازنده سرشناس موسیقی ایرانی در گفتگو با «موسیقی ما» تبعیضی که این روزها میان هنرمندان وجود دارد را حقیقتی انکارناپذیر دانست و گفت: «اما این تبعیض صرفاً میان خوانندگان موسیقی سنتی و پاپ نیست، میان هنرمندانی است که به اصطلاح جزو مقربان به حساب می‌آیند.»
علی قمصری ادامه داد: «در واقع تعدادی از هنرمندان -از ژانرهای گوناگون- که سرسپردگی بیشتری به دولت دارند، می‌توانند از برخی مواهب برخوردار باشند و در این میان، برخوردهای سلیقه‌ای با هنرمندان به یک ژانر خاص وابسته نیست و در تمامی ژانرها از هنرمندان عرصه‌ی کلاسیک گرفته تا هنرمندانی که در زمینه‌ی موسیقی پاپ و همچنین ایرانی فعالیت می‌کنند، مشاهده می‌شود.
گاه حتی این سخت‌گیری‌ها درباره‌ی هنرمندان موسیقی سنتی بیشتر هم می‌شود و هنرمندان مستقل برای گرفتن اشعار شاعرانی چون مولانا، حافظ و سعدی هم به مشکل برمی‌خورند.»
دکتر محمدرضا چراغعلی: مگر ما چند نفر مثل «سالار عقیلی» داریم که از خیرشان بگذریم؟
یکی از آهنگسازان قدیمی و باسابقه موسیقی پاپ هم درباره این موضوع، یادداشتی اختصاصی در اختیار «موسیقی ما» قرار داد: «کجا دیده شوید؟ کجا دیده نشوید؟ چه کسی دیده شود؟ چه کسی دیده نشود؟ چگونه دیده شوید یا نشوید؟ کِی دیده شوید یا نشوید؟ همه اینها ابتدایی‌ترین سوالاتی است که در پی نداشتن تریبون و آنتن برای عرضه یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین شاخه‌های هنر یعنی موسیقی به وجود می‌آید که اگر چنین مجالی بود، چه‌بسا هرگز بحث‌های هنر صادراتی و وارداتی، زیرزمینی و روزمینی و... پیش نمی‌آمد. اگر پهنای باند خط‌قرمز در موسیقی این‌قدر ضخیم نبود، حق شنیدن و در پی آن انتخاب صحیح وجود داشت، چه بسا خیلی از نابسامانی‌های عرصه موسیقی این روزها هم وجود نداشت.
در شرایطی که امروزه عرضه آثار فرهنگی در قالب‌های شکیل و اشکال مختلف مدیای صوتی و تصویری، همپای بحث تولید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، هنرمند این دوره کدام رسانه یا مدیا را در اختیار دارد برای عرضه اثری که برای تولیدش هزینه مادی و معنوی زیادی شده است؟»
با این حساب، دوستانی که صادرات فرهنگی انجام می‌دهند -اعم از ترانه‌سرا و آهنگساز- در حقیقت ناخواسته در خط مقدم این جبهه قرار دارند و به‌جای تهدید و تحریم و ممنوعیت، می‌بایست مورد تقدیر قرار گیرند که توانسته‌اند از داخل کشور بخشی از زمان و فضای رسانه بیگانه را به خود اختصاص دهند.
مگر ما چند نفر مثل «سالار عقیلی» داریم که به واسطه حضور در یک برنامه تلویزیونی، آن هم با رعایت تمام موازین انسانی و هنری، به راحتی از هنر و تعهد و حضور پررنگ و تأثیرگذارشان بگذریم؟
خاطرم هست رئیس‌جمهور می‌گفتند ما نگاه امنیتی را از هنر دور می‌کنیم و هنرمند نباید دغدغه و نگرانی در ابراز هنر وجودی خودش داشته باشد و بدون نگاه ممیزی و سانسوری بالادستی، آزادانه به خلق هر آنچه از درونش می‌جوشد بپردازد.»
مهدی میرزاباقریان: آقاي وزير چگونه مي‌شود اين تبعيض و اعمال سليقه را تحمل كرد؟
خواننده آلبوم «آخرین تانگو» و مدیرعامل مؤسسه آوای سوته‌دلان هم از اولین کسانی بود که به این ماجرا واکنش نشان داد و در یک پست اینستاگرامی که قرار بود «خیلی خیلی موقت» باشد و بعداً پشیمان شد و نگه‌اش داشت، حرف‌های تندی را نوشت.
مهدی میرزاباقریان در یادداشت جداگانه‌ای که در اختیار سایت «موسیقی ما» قرار داده، درباره اتفاقات اخیر نوشته: «موضع‌گيري وزارت ارشاد و تصميمات ايشان قابل پيش‌بيني بود، همان‌گونه كه در مطلب 5 روز پيش هم پيش‌بيني و اشاره كردم و همه دیدند كه چگونه به واقعيت پيوست. بحث من ارزش فني و سليقه‌اي سبك‌ها و خواننده‌ها نيست.
بلكه دقيقاً مقايسه ارزش قانون و رفتار سليقه‌اي و موردي مسئولين با خطوط‌قرمزي است كه تمامي آنها مثل روز براي فعالان اين حوزه مشخص است. آقاي وزير چگونه مي‌شود اين تبعيض و اعمال سليقه را تحمل كرد؟ به صِرف اينكه سالار عقيلي خواننده‌ی ملي و ارزشي است؟ قانون كجاي اين موضع‌گيري جاي دارد؟
اگر يك خواننده‌ی پاپ از هزار فرسخي اين شبكه‌ها كه ايشان طي اين سال‌ها مصاحبه كرده‌اند و عكس يادگاري گرفته‌اند، حتي رد شده بود، آيا غير از اين بود كه ماه‌ها و بلكه سال‌ها ممنوع‌الفعاليت مي‌شد؟ آيا در نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران شأن و مقام و منزلت كسي بايد باعث مصونيت او از اعمال قانون شود؟
چگونه است كه با وجود تمام محدوديت‌ها و ممنوع‌الفعاليت‌هايي كه طي ٤-٥ ماه اخير براي خوانندگان سبك پاپ در خصوص یک سایت خارج‌نشین يا پخش كليپ ايشان از ماهواره‌ها به وجود آمد [سالار عقیلی از چنین مصونیتی برخوردار است؟].
مطمئنم كه شما از تمامي اين نامه‌ها و پيگيري‌ها مطلع هستيد و سالار عقيلي نيز به دليل حرفه‌اي بودن، قطعاً از قوانين مطلع بوده. آقاي جنتي! شايان ذكر است به استحضار شما برسانم بابك زرين آهنگساز اين قطعه سال‌ها است كه از نظر ارشاد ممنوع‌الفعاليت است.
شما بفرماييد سالار عقيلي غافلگير شده و بنده هم عرض مي‌كنم ما نيز از نظر سليقه‌ايِ شما غافلگير شديم. اميدوارم پاسخ معقولي براي علامت سوال بزرگي كه در خصوص اين موضع‌گيري متناقض از سوی دستگاه فرهنگی درباره اتفاقات اخیر به وجود آمده، داشته باشید.»
امیر دیوا: از همين زيرزمين صدایمان به گوش همه مخاطبان موسیقی مي‌رسد
«امیر دیوا» آهنگساز و تنظیم‌کننده موسیقی پاپ در این باره در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «واقعاً از اين واضح‌تر نمي‌شد فرق گذاشت. تا كى اين وضعيت مي‌خواهد ادامه داشته باشد؟
من موافق ممنوعيت براى هيچ هنرمندى نيستم ولى بين آدم‌ها نبايد فرق گذاشت. همان‌طور كه مي‌دانيد من شخصاً یک سال و نيم است كه مجوز پخش موسيقى آلبوم بى‌كلام خودم را گرفته‌ام و از همان زمان حراست ارشاد اعلام کرده که من ممنوع‌الفعالیت‌ام و هيچ جوابى هم به من داده نمی‌شود.»
امیر دیوا در بخش دیگری از این یادداشت نوشته: «جرم من همكارى با بچه‌هاى همين خاك بوده كه سياسى هم نبودند. تا كى قرار است بين آدم‌ها فرق گذاشته شود و اگر قانونی هست، باید برای همه یکسان باشد. كسى خونش رنگى‌تر از بقيه نيست. اگر هنرمندان این خاک یکی‌یکی در حال مهاجرت از ایران هستند، شاید دلیلش همین سیاست‌های ناعادلانه است.
سینا حجازی: یه وقت منم گول نخورم؟!
در این میان، بامزه‌ترین واکنش را سینا حجازی در صفحه اینستاگرام‌اش داشت و با انتشار ویدئوی بخشی از گفتگوی دو مجری معروف شبکه «بی‌بی‌سی فارسی» که در حال صحبت درباره یکی از مصاحبه‌های سینا حجازی بودند، نوشت: «دوستان این مال کدوم کاناله؟ یه وقت منم مثل استاد گول نخورم!»
یک طنز تلخ
آیدین سیار سریع (طنزنویس سرشناس روزنامه «قانون») در مطلبی طنز به موج واکنش‌ها به حضور سالار عقیلی در شبکه‌ها ماهواره‌ای پرداخت و در مطلبی با تیتر «موضع نگیر، سالار خسته است!» نوشت: «تا این ساعت که ما این مطلب رو می‌نویسیم، همه کشور بسیج شده‌اند که تکلیف سالار عقیلی رو روشن کنن. یعنی فقط معاونت محترم اداره آب و فاضلاب شهرستان چامچاقال‌دره در مورد حضور سالار عقیلی در شبکه من و تو اظهار نظر نکرده که امید داریم تا آخر ساعت اداری امروز این قصور رو جبران کنه.
اون‌هایی که امروز می‌خوان برن خواستگاری، حواس‌شون باشه اون‌هایی که دیروز رفتن و در مورد حضور سالار توی «من و تو» موضع‌گیری خاصی نداشتن، با جواب منفی خانواده عروس روبه‌رو شدن!
در موارد خاصی هم دختره خوابونده زیر گوش پسره و گفته تو که نمی‌تونی راجع به حضور سالار عقیلی تو شبکه من و تو موضع‌گیری کنی، فردا چه‌جوری می‌خوای یه زندگی رو بچرخونی؟»
سیار سریع در ادامه این مطلب بلند اظهار نظرهای خیالی برخی چهره‌ها را آورده بود:
امروز صد‌ها تن محصول کشاورزی را به‌طور غیرقانونی از کشور خارج کرده و میلیاردها تومان به جیب زده است. معلوم است که رمز شادی را باید از جبین ایشان خواند.
نانسی عجرم: این عقیلی خیلی داغونه. تازه تمام آهنگاشم کپی از آهنگای منه! بی‌قانون: اون شادمهرشونه استاد. نانسی: وای... جدی میگی؟ بی‌قانون: به جان تو، حبیبی. نانسی عجرم: پس من یه پروتز برداشتم.
صادق زیباکلام: سالار جان! می‌دونم دوست داری همه‌جا باشی. کاملاً درکت می‌کنم. ولی دیگه حتی منم نمی‌تونم هم تو «وطن امروز» یادداشت بنویسم، هم تو «شرق». تابلو میشه پسرم. نکن قربونت بشم. آفرین. (+کشیدن لپ)
