کد مطلب: 33590
تاریخ انتشار : شنبه ۲۰ تير ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۴۵
واکنش روزنامه نگاران و اصحاب قلم به توییت محمد جواد ظریف:
روزنامه آفرینش:
تعویض اسب ها' و پیامدهای آن
این مقاله به قلم حمیدرضا عسگری در ادامه می افزاید: گمانه زنی های فراوانی درباره چرایی طولانی شدن مذاکرات از سوی منابع آگاه و رسانه های خبری مطرح می شود، اما هیچ یک به طور رسمی تایید نشده و نمی تواند ملاک اصلی تفاسیر قرار گیرد.
تنها از مصاحبه های مذاکره کنندگان و کنارهم قرار دادن اخبار مذاکرات می توان حدس و گمان هایی زد که گره کوری در جریان گفتگوها ایجاد شده که طرفین نمی توانند به راحتی آن را باز کنند. البته از برداشت های موجود می توان دریافت که این گره به دست خود طرف های غربی زده شده و شاید قصد باز کردن آن را هم نداشته باشند. چراکه فشارها و لابی های پشت پرده مذاکرات به شدت درحال فعالیت بوده و تمام توان خود را برای عقیم ماندن توافق هسته ای به کار گرفته اند.
در همین رابطه دکتر ظریف وزیر خارجه کشور ما، در توئیتی پیرامون روند مذاکرات نوشت: «سخت در تلاش هستیم ولی عجله ای نداریم. این حرف را از من داشته باشید: شما نمی توانید اسب ها را وسط مسابقه عوض کنید». این صحبت ظریف می تواند مهر تاییدی باشد بر فشارهای بیرونی و سیاست هایی که گذشتن از آنها منافع بسیاری از صاحبان لابی های سیاسی، اقتصادی و نظامی را به خطر خواهند انداخت.
مسلما این فشارها اختلافاتی را میان مذاکره کنندگان غربی به وجود آورده و آنها در حین مسابقه اسب خود را عوض کرده اند! باتمام این اوصاف قرار داشتن در گام آخر مذاکرات هسته ای می تواند درهر لحظه اتفاق غیرقابل پیش بینی را رقم بزند، اما تنها دوگزینه باقی است، یا توافق خواهد شد و یا شکست مذاکرات اعلام می شود.
نرسیدن به توافق احتمالاً منجر به یک یا چند مورد از پیامدهای زیر خواهد شد: گسترش برنامه هسته ای ایران، آب رفتن تحریم های گسترده بین المللی علیه ایران بدون اینکه وضع امنیت منطقه خاورمیانه یا جهان بهبود یابد، افزایش احتمال درگیری نظامی و از بین رفتن فرصت همکاری میان تهران و واشنگتن در مورد دغدغه های مشترک.
اولین مشکل در صورت نرسیدن به توافق این است که ایران توافق موقت هسته ای، یا همان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را کنار بگذارد. در این صورت، و در حالی که امکان تحریم های شدیدتر و پایدارتر ممکن نیست، ایران ممکن است برنامه هسته ای خودش را بسط بدهد، حتی بدون اینکه نیازی باشد که از پیمان ان.پی.تی خارج شود.
پیامد دیگر، افزایش احتمال درگیری نظامی با ایران است. مسلماً عدم توافق، ایران را مجاب می کند تا روند پیشرفت های هسته ای خود را پیش بگیرد، دراین صورت بهانه برای تندروهای داخلی درآمریکا و تل آویو فراهم می شود تا باردیگر برگزینه نظامی اصرار کنند.
اما ازهمه مهمتر، فرصت هایی است که با نرسیدن به توافق از دست خواهد رفت. شاید توافق وین منجر به بهبود اساسی وضعیت خاورمیانه نشود، اما نرسیدن به توافق عوارض بسیار بدتری خواهد داشت.
درگیری های سوریه و عراق، ناامنی های لبنان و افغانستان، جنگ شیعیان حوثی با آل سعود، مبارزه با افراط گرایی و تروریسم مذهبی از جمله چالش های اصلی منطقه است که مشخص نیست با عدم توافق به چه سمت و سویی خواهد رفت.
با تمام این اوصاف عوض کردن اسب در حین مسابقه، بیانگر این موضوع است که آمریکا و متحدانش همچنان عزم جدی برای توافق را به لحاظ سیاسی نداشته و خواهان ماندن در وضعیت فشار و تحریم می باشند. اما بازیگران اصلی صحنه بین الملل باید درک کنند که تحریم های یکجانبه دچار فرسودگی شده اند، و در نزد افکارعمومی حسن نیت ایران برای رسیدن به یک توافق هسته ای اثبات شده است.
امروز سرسختی و مخالفت های داخلی آمریکا به همگان نشان داده است که ایران آماده حل و فصل بوده و از این جهت دیگر نمی توان انزوای سال های پیش را برتهران تحمیل کرد. امیدواریم بدون افزایش هزینه های احتمالی توافق میان طرفین حاصل گردد تا نتیجه برد- برد موجب تحقق خواسته های مذاکره کنندگان گردد.
روزنامه شرق:
اسب هسته ای در میانه رودخانه
در این یادداشت که روز شنبه بیستم تیر 1394 خورشیدی به قلم سبحان حسنوند انتشار یافته است، می خوانیم: جان کری آمده بود که بگوید مذاکرات به جایی که خیلی ها منتظر اعلامش بودند نرسیده است. ساعاتی بعد خبر رسید که آمریکایی ها از مواردی که قبلا روی آن توافق کرده بودند عقب کشیده اند.
ظریف پیش از کری دست به کار شد و خبری که چندساعت بعد رسانه ای شد را در قالب یک ضرب المثل انگلیسی در توییتش منتشر کرد:
“you can’t change horses in the middle of a stream”
که در اصل این ضرب المثل است:
“Don’t change horses in the middle of the stream” یا “Don’t swap horses in midstream”
بگذارید این ضرب المثل را در ابتدای این مطلب کوتاه معنی و تفسیر نکنیم و ابتدا ریشه این ضرب المثل را بشکافیم.
داستان این ضرب المثل این گونه روایت شده است که روزی یک پیرمرد هلندی سوار بر قایقش قصد داشت به همراه یک مادیان و کره اش از عرض یک رودخانه عبور کند. در میانه عبور از رودخانه، پیرمرد از قایق به درون آب افتاد. برای نجات از غرق شدن به سرعت دم کره اسب را گرفت و تلاش کرد خود را به خشکی برساند. در همین حین کره اسب در اثر جریان آب به لرزه افتاد. فردی که در خشکی حاضر بود با فریاد به پیرمرد گفت دم کره اسب را رها کن و به جای آن دم مادیان را بگیر! پیرمرد هلندی که در جریان رودخانه گیر کرده و در حال تلاش برای رسیدن به خشکی بود، فریاد زد: «وقت عبور از عرض رودخانه زمان مناسبی برای عوض کردن اسب ها نیست». اما علت شهرت این ضرب المثل یک پس زمینه تاریخی و استفاده از آن توسط آبراهام لینکلن است.
در سال ١٨٦٤ و در بحبوحه جنگ داخلی آمریکا حزب جمهوری خواه آمریکا که آبراهام لینکلن، شانزدهمین رییس جمهوری ایالات متحده، در سال ١٨٦٠ از آن حزب به ریاست جمهوری رسیده بود، تحت لوای نام «حزب اتحاد ملی»، او را بار دیگر به عنوان نامزد خود در انتخابات معرفی کرد. لینکلن در پاسخ به این انتخاب خطابه ای کوتاه داشت که این گونه پایان می یافت: آقایان، من به خودم اجازه نداده ام که به این نتیجه گیری برسم که من بهترین فرد در کشور هستم؛ اما در این مورد داستانی درباره یک کشاورز هلندی به ذهن من می آید که به همراه خود گفته بود: «وقت عبور از عرض رودخانه زمان مناسبی برای تعویض اسب ها نیست».
تفسیری که برای این ضرب المثل در فرهنگ های انگلیسی آمده این گونه است که زمانی که کاری آغاز می شود و تا نیمه پیش می رود، ایجاد تغییر در آن عاقلانه نیست.
با کنارهم گذاشتن ریشه و معنی این ضرب المثل، نطق مطبوعاتی جان کری و جریانات این روزهای مذاکرات هسته ای، توییت ظریف بسیار بامسما و معنادار می نماید. هرچند جدل هایی بر سر ترجمه این ضرب المثل در شبکه های اجتماعی ایجاد شد اما بدون درنظرداشتن این پس زمینه ها، تفسیر و ترجمه این ضرب المثل در توییت ظریف حق مطلب را ادا نمی کرد.
روزنامه آرمان:
همه منتظر یک «بله»
در این مطلب آمده است : از قبل هم قابل پیش بینی بود به هنگامه ای که مذاکرات به آخرین لحظات و میلیمترهای پایانی می رسد، فشارها افزایش و بازی های رسانه ای شدت و قوت گیرد. از ظهر روز پنجشنبه آمریکایی ها سناریو جنگ روانی خود را کلید زدند، از یکطرف خبری انعکاس یافت که اوباما در دیدار با تنی چند از سناتورهای آمریکایی گفته است شانس توافق 50-50 است.
در مقابل منابع آمریکایی به خبرنگاران گفته بودند که احتمال دارد تا انتهای پنجشنبه شب سند توافق به کنگره تقدیم شود. خبرهایی که در تناقض با یکدیگر بود اما یک هدف کلی را دنبال می کرد، مدیریت افکار عمومی و در دست گرفتن فضای رسانه ای به خصوص که مقاومت طرف ایرانی و عدم توجه به ضرب الاجل کنگره، طرف آمریکایی را با چالش جدی در این زمینه روبرو کرده بود.
بالاخره خبر کنفرانس مطبوعاتی جان کری در اوج حساسیت ودرحالی که رسانه های غربی بر موج حصول توافق تا ساعتی دیگر می نواختند، تکمیل کننده پازل مدیریت افکارعمومی بود.
آمریکایی ها نتوانسته بودند توافق را تا ضرب الاجل تعیینی به پایان برسانند و تحت فشار جمهوریخواهان و کنگره بودند و از طرف دیگر پافشاری ایران بر مواضعش و همراهی نسبی اعضای 1+5 آنان را در موضع تدافعی قرار داده بود و از طرف دیگر آنان به هیچ روی نمی خواستند با دستان خالی از مذاکرات خارج شوند، کری در چنین شرایطی پشت تریبون رفت تا ضمن اشاره به پیشرفت مذاکرات ادامه آن را بعد از ضرب الاجل توجیه کند و البته با فیگور آمادگی برای ترک مذاکرات خودی نشان بدهد اما ظریف و همراهان این پازل را در نقطه اوجش خنثی کرده و توئیت چند خطی ظریف همه توجه ها را از کری به سمت هیات ایرانی چرخاند به خصوص که پس از توئیت ظریف، انتشار خبری در گاردین که طی آن ادعا شده بود، کری پس از ویدئوکنفرانس با اوباما زیر میز بازی زده و آمریکایی ها شرایطی را که قبل تر قبول کرده بودند، پس گرفته اند؛ شرایط را به نفع ایران و به ضرر آمریکایی ها تغییر داد.
ظریف در ادامه هم با حضور در بالکن هتل کوبورگ به شوخی با خبرنگاران پرداخته و اشاره کرد که مذاکرات پیشرفت داشته و اگر امیدوار به نتیجه بخشی مذاکرات نبودم اینجا نبودم. ظریف عزم راسخ ایران به نتیجه بخشی مذاکرات را در برابر خبرنگاران ترسیم کرده و تاکید می کند که بدون توجه به ضرب الاجل ها و فشارها در پی رسیدن به توافق هستیم.
اتفاقات پنجشنبه شاید از منظر برخی به مثابه افول مذاکرات و عدم نتیجه بخشی آن تعبیر و تفسیر شود اما حقیقت آن است که در مذاکراتی با این سطح از اهمیت و حساسیت که در بالاترین سطح جهانی برگزار می شود و معارضین فراوانی هم دارد این کشاکش های ناگهانی و قبض و بسط های رسانه ای نه منفی و دال بر شکست بلکه نشانه ای از رسیدن به خط پایانی است و گواه بر اینکه اتفاق بزرگ در شرف وقوع است که این پیش لرزه ها را در پی دارد. دوئل نیابتی وزرای خارجه ایران و آمریکا
دیدارهای پرشمار محمدجواد ظریف و جان کری همواره به عنوان موتور پیش برنده مذاکرات محسوب شده و این دو پس از صدها ساعت مذاکره در طول یکسال و نیم گذشته اکنون مذاکرات را به پیچ غایی و نهایی رسانده اند اما جالب توجه آنکه به ناگهان از روز چهارشنبه دیدارهای منظم و مستمر این دو آن هم در اوج مذاکرات کاهش یافت و پنجشنبه هر کدام راهی متفاوت رفتند و تنها یک دیدار دوجانبه 40دقیقه ای داشتند. این نکته بیش از هر چیز به پایان نگارش متن اصلی و ضمایم و عبور از مرحله چانه زنی و رسیدن به نقطه تصمیم گیری های پایانی بازمی گردد، گرانیگاهی که بیش از گام های عملی به اقدامات روانی برای سنگین کردن کفه موازنه نیازمند است و هر که در این میان افکار عمومی و جهت گیری رسانه ای را به عنوان مهم ترین اهرم فشار با خود همسو کند، توفیق بیشتری خواهد داشت.
کری برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی همانند چند روز قبل کنفرانس مطبوعاتی را برگزید و طی سخنانی در مقابل هتل کوبورگ گفت: به پیشرفت های واقعی دست پیدا کرده ایم ولی قرار نیست که تا ابد بر سر میز مذاکره بنشینیم. از سوی دیگر نباید میز مذاکره را ترک کنیم صرفا به خاطر اینکه عقربه های ساعت به نیمه شب رسیده است.
او هم خواست از زیر فشار کنگره شانه خالی کند و تاخیر مذاکرات را توجیه و هم به میل و خواسته آمریکا برای حصول توافق تاکید کند و از طرف دیگر ژست ترک میز مذاکره را هم بگیرد و البته توپ را به طرف زمین ایران بیندازد. ظریف اما با چند خط یکبار دیگر گوی سبقت را از وی ربود و در توئیتر خود نوشت؛ به شدت درحال کار هستیم، ولی نباید عجله کرد تا کار به خوبی انجام شود.
وی در ادامه هم نوشت: این حرف را جدی بگیرید؛ شما نمی توانید اسب ها را در وسط مسیر عوض کنید. این جمله مبهم ظریف موجی از توجه ها را به خود معطوف کرد و گمانه زنی های فراوانی به راه انداخت. جمله ای که می تواند تعابیر مختلغی داشته باشد از جمله آنکه در بحبوحه مذاکرات نباید با تمدید بلندمدت و سکته در مذاکرات رشته ها را پنبه کرد، البته لختی بعد خبرنگار گاردین نوشت که این جمله ظریف معطوف به طرف آمریکایی است که بعد از ویدئوکنفرانس کری با اوباما طرحی را که قبل تر پذیرفته و مورد اجماع اعضای 1+5 هم بوده از روی میز مذاکرات برداشته است، اینکه چگونه این خبر به این خبرنگار می رسد و همزمان یک دیپلمات ایرانی هم به تایید ضمنی آن می پردازد مشخص نیست اما نتیجه آن بود که همه نگاه ها به عدم حصول توافق تا 9ژوئیه متوجه طرف آمریکایی شد و یکبار دیگر طرف ایرانی نشان داد که به رغم برتری کمی طرف مقابل در بزنگاه های حساس به لحاظ کیفی برتری و غلبه رسانه ای دارد.
در انتهای روز پنجشنبه ظریف روی بالکن هتل کوبورگ رفته و با خنده به شوخی با خبرنگاران پرداخت و اعلام کرد تا هر زمان که لازم باشد در وین می مانیم وی ادامه می دهد که اگر امیدوار نبودم اینجا نمی ماندم. اظهاراتی که جلوه ای مثبت و سازنده از سوی هیات ایرانی در برابر انظار جهانیان ترسیم می کند.
در واقع می توان گفت پیش درآمد مذاکرات حساس نهایی و دوئل نیابتی میان ظریف و کری در عرصه رسانه ای را ظریف از آن خود کرد. در انتهای روز پنجشنبه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا توافق میان ایران و 1+5 را بسیار نزدیک خواند و گفت به لحظه تاریخی نزدیک شده ایم.
کاخ سفید هم که غلبه رسانه ای را با طرف ایرانی می دید طی بیانیه ای اعلام کرد: تا زمانی که از طرف ایران تعهد وجود داشته باشد، مذاکرات برای رفع اختلافات ادامه خواهد یافت. اشتاین مایر هم به طور موقت وین را ترک کرد و بالاخره ظریف و کری پس از کشاکش در عرصه رسانه ای یکبار دیگر به دیدار هم رفتند و در چنین شرایطی مذاکرات به روز جمعه رهنمون شد.
زمان « بله» گفتن است!
از نکات جالب توجه مذاکرات فاصله کم پایتخت های سه وزیر اروپایی با محل مذاکرات است که امتیاز رفت و برگشت های آنی و چند ساعته را به آنها می دهد. اشتاین مایر که پنجشنبه شب وین را ترک کرد ظهر جمعه با بازگشت به وین با وزیرخارجه کشورمان دیدار داشت. ظریف و کری نیز صبح جمعه یکبار دیگر با هم دیدار داشتند و حمید بعیدی نژاد هم آخرین جلسات کارشناسی را پی گرفت.
تخت روانچی هم که برای شرکت در مراسم ختم مادر زنش چند ساعتی به تهران آمده بود، تاکید کرد که کار نگارش متن و ضمایم به پایان رسیده و تنها چند مورد کلیدی مانده که مستلزم ابراز نظر وزرای خارجه است. مونیز و صالحی نیز روز جمعه جلسه ای نداشتند و گویا با توجه به سخنان صالحی که پنجشنبه را روز پایان مذاکرات فنی عنوان کرده بود در این مبحث راهبردی هم طرفین به پایان راه رسیده اند. مونیز پس از پایان جلسه ای که تا پاسی از شب به درازا انجامید روز جمعه به پرتغال رفت. فیلیپ هاموند، وزیرخارجه انگلیس هم ظهر جمعه گفت که رایزنی ها طی 12ساعت آینده می تواند برخی اختلافات دیگر را هم حل کند و برای روز شنبه که وزرای خارجه گردهم می آیند، ببینیم که می توانیم به توافق برسیم.
البته وی به این نکته هم اشاره کردکه پیشرفت ها به طور دردآوری کُند وآرام است. ظریف هم که گویا محمل تازه ای برای ارتباط با خبرنگاران و مدیریت رسانه ای فضا یافته پس از جلسه با کری با حضور موگرینی به بالکن هتل کوبورگ آمد و در پاسخ به خبرنگاران گفت که برای هواخوری آمده و تاکید کرد که بعید است تا انتهای روز جمعه طرفین به توافق برسند اما مذاکرات تا پایان هفته میلادی (یکشنبه) ادامه خواهد داشت.
وی که پس از چند دقیقه مجدد به بالکن آمده و این بار علی اکبر صالحی وی را همراهی می کرد درخصوص مهم ترین موضوع باقیمانده مذاکرات گفت: رسیدن به «بله» برای موضوعات مهم. گفته ای که موید این معناست که مرحله عملیاتی و نگارش به پایان رسیده و موعد و موسم تصمیم گیرهای بزرگ است.
تصمیم گیری هایی که به گفته دیپلمات های ایرانی بخش عمده آن به مواضع درون گروهی و حل اختلافات میان اعضای 1+5 بازمی گردد. این بار به نظر می رسد پس از پایان ضرب الاجل روزجمعه طرفین زمان مشخصی را معلوم نکرده و قصد دارند مذاکره را تا لحظه حصول توافق بدون وقفه پی بگیرند.
نکته ای که البته خوشایند تندروها و منتقدان داخلی و خارجی توافق نباشد، از جمله آنکه جان مک کین جمهوریخواه گفته گویا اوباما از ایرانی ها تمایل بیشتری به انجام توافق دارد و در همین راستا امتیازات بیش از اندازه ای به ایرانی ها داده است، نکته ای که به طور معکوس برخی دلواپسان هم نسبت به آن ابراز نگرانی می کنند اما جملگی مقامات و مسوولان به حمایت همه جانبه از مذاکره کنندگان می پردازند.
