نوروز اولین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با اول فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهنترین جشنهای به جا مانده از دوران ایران باستان است.
خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق مختلف فلات ایران، نوروز را جشن میگیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری یا اکیونوس می گویند.
نوروز باستانی با آداب و رسومی که دارد هم بر زندگی فردی و خانوادگی و هم بر اجتماع و فرهنگ بسیاری از مردم تاثیرات فراوانی گذاشته است.
می توان گفت یکی از اصلی ترین واژه ای که از خاطرات نوروز به ذهن مردم می رسد همان تعطیلی دو هفته ای بعد از یک سال تلاش و کار، مدرسه و دانشگاه است.
هر یک از افراد جامعه با توجه با شغل و پیشه ای که دارد در آخر سال برای گذراندن دو هفته تعطیلی برنامه ریزی مناسبی انجام می دهند و می خواهند که در این روزها از هر تنش و دغدغه ذهنی آزاد باشند. به همین دلیل است که از روزهای پایانی سال برای تعطیلات سال نو برنامه ریزی می کنند.
از قدیم برای استقبال از بهار رسم و رسومی برقرار بوده و همچنان ادامه دارد. البته در بعضی ها سبک آن تغییر کرده است. خانه تکانی یکی از رسوم قدیم ایرانیان است که با شروع سال نو به آن می پردازند. در هر خانواده ایی این رسم انجام می شود و هیچ راه گریزی از آن نیست. هر کسی در جایگاه خودش در خانه تکانی نقشی دارد. با تغییر و سبک زندگی سنتی به مدرن دیگر کمتر خانواده ایی تمام امورات خانه تکانی را انجام می دهد. به عنوان مثال اکنون بسیاری از خانواده ها خانه تکانی مدرن دارند. قالی ها را به قالیشویی می فرستند، به جای تعمیر و نظافت مبلمان انها را تعویض می کنند. کلا خانه تکانی خانواده های مدرن امروزی توسط افراد و شرکت های خدماتی صورت می گیرد و خانواده ها غدغه کمتری از بابت خانه تکانی دارند.
برخی از افراد هستند که کارهای عقب مانده خود را به روزهای آخر سال واگذار می کنند گویا در طی یازده ماه گذشته فراموش کردند که کار عقب مانده هم دارند. همین باعث می شود تا در روزهای پایانی سال خیابان ها، بانک ها، بیمارستان ها، دفاتر خدمات رسانی، شرکت ها و ... به طرز عجیبی شلوغ شوند و به اصطلاح "جای سوزن انداختن نباشد" . در روزهای پایانی سال همه قصد دارند تمامی کارهای عقب مانده در طی سال را به اتمام برسانند.
نوروز و عید باستانی ایرانیان رسم های زیادی دارد به عنوان مثال یکی از این رسوم که معمولا در ایام نوروز صورت می گیرد عقد و ازدواج است. افراد با نوشدن سال زندگی مشترک جدید و تازه ایی را شروع می کنند و بهار را سرآغاز خوبی ها می دانند.
از دیگر رسم و رسوم های نوشدن سال کنار گذاشتن دلخوری ها و کینه هاست. افرادی که در طی سال از یکدیگر کدورتی به دل دارند با شروع سال نو به دیدار یکدیگر می روند تا سال نو بهانه ایی برای رفع کینه ها و ناراحتی ها باشد.
یکی از رسم های بنیادی و فراموش نشدنی در ایام نوروز صله ارحام و دید و بازدیدهای فامیلی است. دیدارهای خانوادگی و فامیلی در این روزها یکی از اصلی ترین برنامه های خانوده ها می باشد. در برخی از اقوام بنا به دلایلی شاید درطی سال دید و بازدیدی صورت نگیرد اما با شروع نوروز خانوادهها برای تبریک سال نو به دیدار یکدیگر می روند و بسیاری از اختلاف ها و ناراحتی ها در عید نوروز از بین می رود.
مسافرت های نورزی نیز یکی از عاداتی است که با شروع عید نوروز آغاز می شود. این مسافرت ها برای برخی از خانواده ها با روزهای اول فروردین آغاز می شود و تا سیزده بدر ادامه پیدا می کند. البته امروزه با توجه به مشکلات مالی و دغدغه برخی از خانوده ها سفر فقط در ایام نوروز میسر می گردد.این سفرها بهانه ایی است که خانواده ها برای مدت کوتاهی به دور از خستگی کار و زندگی روزمره اوقات خوشی را در کنار یکدیگر تجربه و سپری کنند.
در نهایت و با در نظر گرفتن همه رسم و رسوم و عادات نوروزی مردم می توان نوروز را بهانه ای برای رواج شادی در میان همه مردم کشور دانست و زمانی برای فراغت از دغدغه های و دلمشوغی های جامعه مدرن.