ایران خبر- یکی از مهم ترین ابداعی بشر در قرن اخیر راه اندازی اینترنت است که با قابلیت ها و کارکردهای مختلف و متعددی که دارد توانسته اثرات مثبت و منفی را در زندگی انسن ها به وجود آورد.
هدف و انگیزه اصلی اینترنت این است که فواصل جغرافیایی را بین افراد در سطح دنیا کم کند و هم چنین در عرصه های ارتباطی و اطلاع رسانی نقش مهمی داشته باشد.
با پیدایش اینترنت شکبه های اجتماعی نیز رواج پیدا کردند. شبکهٔ اجتماعی ساختاری اجتماعی است که از گرههایی (که عموماً فردی یا سازمانی هستند) تشکیل شدهاست که توسط یک یا چند نوع خاص از وابستگی مانند ایدهها و تبادلات مالی، دوستها، خویشاوندی، لینکهای وب، سرایت بیماریها (اپیدمولوژی) به هم متصل اند.
در ایران علیرغم اینکه عضویت در شبکههای اجتماعی جرم تلقی نمیشود. و هچنین صرف عضویت در شبکههای اجتماعی جرم محسوب نمیشود و به نوع فعالیت شبکه و فرد وابسته است. بر اساس قانون جرایم رایانهای اصل بر آزادی است و شهروندان از تمامی امکانات اینترنت میتوانند استفاده کنند اما این اصل استثناهایی دارد که عمدتاً در قانون جرایم رایانهای آمده است ارتکاب این ممنوعیتها جرم و قابل مجازات است.
گرچه آمار دقیقی ازشبکههای اجتماعی درایران موجود نیست اما به تقریب حدود ۶۰۰ مورد تحت عناوین شبکههای اجتماعی، جوامع مجازی، میکروبلاگ، موبلاگ، تالار گفتگو یا فروم ،اتاق گفتگو یا چت روم درکشور ایجاد شده است واین نشان از رونق این گونه سایت ها درایران است.
شبکههای اجتماعی، بهخصوص آنهایی که کاربردهای معمولی و غیرتجاری دارند، مکانهایی در دنیای مجازی هستند که مردم خود را بهطور خلاصه معرفی میکنند و امکان برقراری ارتباط بین خود و همفکرانشان را در زمینههای مختلف مورد علاقه فراهم میکنند. البته در بعضی از این موارد مثل مایناسا سمت و سوی اصلی این علایق (فضا) مشخص است.
به نظر میرسد شبکههای اجتماعی در اینترنت، در آینده بیش از این هم اهمیت پیدا میکند. این شبکهها هماکنون هم روزبهروز محبوبتر میشوند. با شبکههای اجتماعی، دیگر افراد برای پیداکردن همفکران خود در موارد گوناگون تنها نیستند.
مسلماً در دنیای حقیقی هیچگاه افراد علاقهمند، موضوعات موردعلاقه خود را به این گستردگی نمییافتند. این دلیل و شاید دلایل مشابه این، سرویسهای شبکههای اجتماعی را به یکی از مهمترین ارکان اینترنت در دو، سه سال اخیر تبدیل کردهاست.
و اما داستان شبکه های اجتماعی در ایران
از زمانی که شبکه های اجتماعی به جامعه ایران وارد شدند تغییرات رفتاری زیادی هم بین افراد ایجاد شد. برخی از افراد با آثار مثبت آن روبرو شدند برخی دیگر که آگاهی و سواد کافی برای حضور در این شبکه ها را نداشتند اثرات منفی آن را به دوش می کشند.
از بین انواع مختلف شبکه های اجتماعی از قبیل: تلگرام، اینستاگرام، ایمو، لاین، وی چت، وایبر، تانگو، بی تاک و ... تلگرام و اینستاگرام یکه تاز میدان هستند و این روزها بحث داغ برخی از رسانه ها شدند.
در شبکه اجتماعی اینستاگرام که معرف همگان نیز می باشد. افراد به تبلیغات در هر زمینه ای مشغول هستند و مشتریان خاص خود را نیز جذب کرده اند که البته این کار خیلی غیرعادی و عجیب نیست، چرا که خرید اینترنتی کم کم رواج پیدا کرده است، البته ناگفته نماند که باید در خریدهای اینترنتی دقت زیادی داشته باشیم.
مسئله دیگری که این روزها بسیار رسانه ای شده و حتی پلیس فتا نیز به آن ورود پیدا کرده "طرح عنکبوت دو" می باشد. در این طرح به مبارزه با مدل و مدلینگ اقدام شده است. گویا افرادی می خواستند تغییری در سبک و روش زندگی ایرنی- اسلامی بدهند که موفق به این کار نشدند.
این که برخی با پوشش های غیرمتعارف در شبکه های اجتماعی حضور پیدا می کنند و قصد رواج بی اخلاقی را دارند مسئله ای نیست که بتوان از آن چشم پوشی کرد. چرا باید با حیثیت و آبروی جوانان بازی کرد آن هم برای بدست آوردن شهرت و ثروت! اگر بنا و اساس این افراد تقلید از الگوی غرب باشد باید بدانند کارشان بی هدف است چون فرهنگ و الگوی رفتاری ایرانی با فرهنگ غربی متفاوت است. مگر غربی ها از فرهنگ ما تقلید می کنند؟ یا اگر هم تقلید می کنند از نکات مثبت و آموزنده استفاده می کنند.
چرا برخی از ایرانی ها علاقه دارند کارهای منفی با اثرات منفی را رواج دهند؟ چرا در جایگاه خود با اصول اخلاقی درست پیش نمی روند؟ چرا این روزها بی فرهنگی صفتی شده است که به راحتی به یکدیگر نسبت می دهیم؟ و چرا از الگوهای خوب چه در ایران و چه خارج از ایران تقلید نمی کنیم؟
یک نکته قابل توجه و تامل در شبکه های اجتماعی این است؛ متاسفانه برخی از ایرانی ها کنترلی بر رفتار زبانی و گفتار خود ندارند. به محض شنیدن خبری خوشایند و یا ناخوشایند اولین عکس العمل ها را نسان می دهند. استفاده از کلمات زشت همراه با چاشنی زیادی بی ادبی از سوی یک ایرانی است. حال این اتفاق برای هموطنش باشد یا برای فردی بیگانه فرقی نمی کند. در این زمینه نیز برخی استعداد شگفتی در بیان بدترین کلمات دارند و جا دارد بگوییم "هنر نزد ایرانیان است و بس" ! چرا که فقط یک ایرانی می تواند این چنین فحاشی هایی کند و اگر با همین روش پیش روند شاید اسمشان درگینس نیز ثبت شود!!!
مسئله بعدی که مطرح است و از شنیدن اخبار آن بسیار متاسف و متعجب شدیم، رواج کانال های غیراخلاقی در تلگرام است. کانالی به اسم "خواستاگرام" . مدیر کانال خواستاگرام که تصور می کند مغز متفکری دارد با دریافت مبلغ 20 هزار تومان شروع به دلالی کرده است و شان و شخصیت مجردها را زیر سوال برده؟ آیا واقعا با پرداخت این مبلغ ضمانتی برای خوشبختی افراد وجود دارد؟
هنوز هیاهوی کانال خواستاگرام تلگرام به پایان نرسیده بود که کانال جدید دیگری شروع به فعالیت کرد. این کانال جوانان را به پارتی ها شبانه دعوت می کند.
در ادامه خبر کارت دعوت تلگرامی را می خوانید:
دادستان کرمان از دستگیری 23 نفر در یک پارتی شبانه خبرداد و گفت: متاسفانه اخیرا گزارش های رصد فضای مجازی حکایت از تلاش افراد معلوم الحالی برای ترویج این پدیده قبیح مجرمانه دارد.
خبرگزاری میزان: دادخداسالاری دادستان عمومی و انقلاب کرمان از دستگیری 23 نفر در یک پارتی شبانه خبرداد و گفت: متاسفانه اخیرا گزارش های رصد فضای مجازی حکایت از تلاش افراد معلوم الحالی برای ترویج این پدیده قبیح مجرمانه دارد.
وی با تاکید بر پیشگیری از جرم درفضای مجازی و بخصوص شبکه های اجتماعی اظهارکرد: دادستانی کرمان در جهت پیشگیری از جرم در فضای مجازی و بخصوص شبکه های اجتماعی موبایلی اشراف لازم را داشته و رصد و کنترل دقیقی به صورت مستمر در حال انجام است.
سالاری در تشریح جزئیات این خبر اظهارکرد: در پرونده اخیر فردی که نقش محوری را در برپایی پارتی ایفا می نمود از طریق کانال تلگرامی خود افرادی را برای شرکت در این پارتی دعوت کرد.
وی ادامه داد: عمل وی حاوی بزههای شرب خمر، دایر کردن مرکز فساد و ارتکاب فعل حرام منجر به جریحه دار شدن عفت عمومی بود که در اجرای قانون و ضوابط اسلامی مصمم و اجازه نمی دهیم افراد به اعمال ضد انقلاب و یا با تحت پوشش فروش اجناس بنجل قاچاق خود در قالب مزون لباس که در حاشیه پارتی برگزار می کنند دامن جامعه را لکه دار و ارزش های اسلامی را نادیده بگیرند.
سالاری از پلمب محل برگزاری این جشن توسط بازپرس پرونده خبرداد و گفت: اجازه نمی دهیم با آبروی جامعه بازی شود، تحقیق از متهمان این پرونده که اقدام به شرب خمر و رقص مختلط با پوشش های نامناسب کرده بودند ، آغاز شده است. (منبع : خبرگزاری میزان)
حال با خواندن و شنیدن این خبرها باید چگونه قضاوت کنیم؟ آیا نمی توانیم بگوییم که برخی از ایرانی ها در استفاده از شبکه های اجتماعی با نهایت بی جنبه بودن پیش می روند؟ افرادی که سواد و آگاهی لازم در این زمینه را ندارند نباید وارد چنین فضاهایی شوند. چون هم با آبروی خود و هم با آبروی دیگران بازی می کنند و برخی اشتباهاتی که انجام می دهند هیچ راه جبرانی ندارد.
می توان با راه اندازی کمپین "رفتار درست در شبکه های اجتماعی" برخی افراد ناآگاه کم سواد در این زمینه را درست راهنمایی کرد تا آنها بدانند و بتوانند از نکات مثبت شبکه های اجتماعی بهره مند شوند.
نتیجه گیری:
در کنار همه آثار مثبت شبکه های اجتماعی مجازی، تصور برخی از پیامدهای منفی آنها و چالش هایی که ایجاد نموده اند، امری بدیهی است. آنچه مسلّم است اینکه به جای برخورد سلبی با این پدیده نوین، بررسی و ریشه یابی مشکلات و پیامدهای منفی ناشی از آن و در پیش گرفتن راه های اصلاحی، قطعاً نتایج بهتری را در بر خواهد داشت. در پایان، چند پیشنهاد کلی جهت مصون ماندن کاربران شبکه های اجتماعی از آسیب های احتمالی و بهره برداری از آثار مثبت این شبکه ها ارائه می گردد:
۱. ایجاد و راه اندازی شبکه های اجتماعی سالم و مفید برای مبارزه با شبکه های اجتماعی مخرب؛
۲. آموزش و فرهنگ سازی؛
۳. نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای جوامع مجازی و برنامه ریزی برای آینده.