کد مطلب: 148983
تاریخ انتشار : سه شنبه ۹ ارديبهشت ۱۳۹۹ ساعت ۱۳:۲۱
شیر سنگی، یا «بردشیر»، تندیس‌هایی از جنس سنگ هستند که در گذشته توسط سنگ تراش‌های ایل بختیاری در استان‌های چهارمحال و بختیاری و شمال خوزستان به شکل شیر تراشیده می‌شدند و به نشانهٔ شجاعت، دلاوری و ویژگی‌هایی چون هنرمندی در شکار و تیراندازی در جنگ و مهارت در سوارکاری، بر آرامگاه بزرگان قوم خود قرار می‌دادند. هنوز هم در مناطق بختیاری نشین شیرهای سنگی برای گذاشتن بر سر قبرها می‌سازند. اما دیگر این شیرها شبیه بردشیرها نیستند. شیرسنگی‌های جدید از جنس گرانیت و مرمر و سنگ‌های آهنگی صنعتی تراشیده می‌شوند و طرحشان شبیه شیرهای رومی-فرنگی است.
|
شیر در بسیاری از فرهنگ‌ها و باورها نماد قدرت و شجاعت است. ساکنان دامنۀ زاگرس این نماد را از دل سنگ بیرون کشیده و بر مزار مردان بزرگی که نام آور و دلاور بوده اند استوار ساخته اند. |
|
بختیاری ها در زبان محلی خود به این شیرهای پابرجا «بردشیر» می گویند که بخش نخست این واژه به معنی سنگ است و در مجموع همان شیرسنگی معنا می دهد. |
|
شیر نه تنها نشانگر شجاعت و قدرت جسمانی است بلکه نماد پیروزی در عین فروتنی و همچنین نجابت و معنویت نیز هست. به همین دلایل است که بختیاری ها شیر را به عنوان نماد خود پذیرفته و ارائه کرده اند. |
|
این شیرها در پهلوهای خود نقش‌هایی از شمشیر، اسب، تفنگ و تسبیح دارند و بر گردۀ (پهلو) آنها مشخصات صاحب مزار نقر شده است. |
|
مردم مناطق بختیاری نشین، سنگ قبر را با توجه به شخصیت و گذشته‌ی شخص متوفی نقاشی می کنند. در این نقاشی های آداب و رسوم مردم به صورت برخی اشکال خاص و به عنوان نماد های بختیاری، در مقبره ترسیم می شوند. |
|
شیرسنگی‌های جدید از جنس گرانیت و مرمر و سنگ های آهنگی صنعتی تراشیده می شوند و طرحشان شبیه شیرهای رومی-فرنگی است. |
|
شیر نه تنها نشانگر شجاعت و قدرت جسمانی است بلکه نماد پیروزی در عین فروتنی و همچنین نجابت و معنویت نیز هست. به همین دلایل است که بختیاری ها شیر را به عنوان نماد خود پذیرفته و ارائه کرده اند. |
|
شیرهای سنگی در هیچ کجای ایران به اندازه‌ای که در استان‌های خوزستان و چهارمحال بختیاری خانه گزیده‌اند به چشم نمی‌آیند. اما گویا همین فراوانی و پراکندگی، از بین رفتنشان را امری عادی جلوه داده و در نظر مردم و مسئولان از ارزش و اهمیت آنها کم کرده است. |
|
شیر نه تنها نشانگر شجاعت و قدرت جسمانی است بلکه نماد پیروزی در عین فروتنی و همچنین نجابت و معنویت نیز هست. به همین دلایل است که بختیاری ها شیر را به عنوان نماد خود پذیرفته و ارائه کرده اند. |
|
شیر سنگی؛ میراثی رو به فراموشی |
|
قبرستان روستای شیمن در شهرستان ایذه |
|
شیرهای سنگی قابل جابجایی و در معرض تخریب هستند، در سالیان اخیر بسیاری از این شیرها به سرقت رفته و شماری هم شکسته شده‌اند. |
|
یکی از ویژگی های مهم شیرهای بختیاری که آنها را از شیرهای نقش شده در آثار باستانی متمایز می کند، سادگی آنهاست. این شیرها در عین حال که هیبت و شکوهی اسطوره ای را تداعی می کنند، از نظر طرح و نقش ساده و بی پیرایه تر از نمادهای دوره های پیشین هستند. |
|
شیرهای سنگی مجسمه‌هایی هستند که در گذشته توسط سنگ تراش‌ها تراشیده می‌شدند و آنها را روی قبر افراد شجاع و دلیر ایل بختیاری قرار می‌دادند. |
|
در فرهنگ ایل بختیاری دین و مذهب نیز به صورت نقاشی مطرح می شود. برای مثال نقش مسجد با ۲ مناره و گلدسته نشان از مسلمان و شیعه بودن شخص فوت شده دارد. |
|
موضوع جالبی که از سنگ قبرهای ایل بختیاری می‌توان استنباط کرد، حضور زندگی و تحرک در تصویرهاست. در واقع اگر فراموش کنیم که تصاویر مربوط به سنگ قبر است، هیچ‌گونه غم و اندوهی در آنها مشخص نمی‌شود. |
|
شیر سنگی؛ میراثی رو به فراموشی |
|
شیرها به گونه ای ساخته شده اند که دست و پایشان روی یک سطح سنگی قرار گرفته تا همراه با آن سطح، تا حدی در خاک فرو رفته و شیر را استوار نگه دارند. دستهای بردشیرها به جلو کشیده و سر آنها اندکی رو به بالا ساخته شده که این ساختار تا حد زیادی به نگه داشتن تعادل و ایستادگی شیرها کمک می‌کند. |
|
مردم مناطق بختیاری نشین، سنگ قبر را با توجه به شخصیت و گذشته‌ی شخص متوفی نقاشی می کنند. در این نقاشی های آداب و رسوم مردم به صورت برخی اشکال خاص و به عنوان نماد های بختیاری، در مقبره ترسیم می شوند. |
|
قبرستان روستای شیمن در شهرستان ایذه |
|
قبرستان روستای شیمن در شهرستان ایذه. به گفته اهالی روستا، در سالهای اخیر مردم روستا، درگذشتگان خود را در شهرها دفن می‌کنند. |
|
در فرهنگ ایل بختیاری دین و مذهب نیز به صورت نقاشی مطرح می شود. برای مثال نقش مسجد با ۲ مناره و گلدسته نشان از مسلمان و شیعه بودن شخص فوت شده دارد. |
|
شیرهای بختیاری از نظر اندازه و ابعاد با هم برابر نیستند. معمولاً اندازۀ شیرهای سنگی قرار گرفته بر مزارها به جایگاه فرد درگذشته در میان بازماندگانش بستگی دارد. |
|
مردم مناطق بختیاری نشین، سنگ قبر را با توجه به شخصیت و گذشته‌ی شخص متوفی نقاشی می کنند. در این نقاشی های آداب و رسوم مردم به صورت برخی اشکال خاص و به عنوان نماد های بختیاری، در مقبره ترسیم می شوند. |
|
شیر نه تنها نشانگر شجاعت و قدرت جسمانی است بلکه نماد پیروزی در عین فروتنی و همچنین نجابت و معنویت نیز هست. به همین دلایل است که بختیاری ها شیر را به عنوان نماد خود پذیرفته و ارائه کرده اند. |
|
قبرستان روستای شیمن در شهرستان ایذه |
