تصاویر / «واگن پارس»

«واگن ‌پارس» به عنوان اولین و تنها صادرکننده محصولات ریلی ایران تاکنون موفق به صادرات دو هزار دستگاه انواع واگن باری، مسافری و بوژی به کشورهای کوبا، سودان، سوریه، بنگلادش و چین شده است.

تاکنون ۱۲ هزار دستگاه انواع واگن باری(نیمی از واگن‌های باری کشور)، ۴۰۰ دستگاه واگن مسافربری و ترنست و ۳۰۰ واگن مترو در «واگن ‌پارس» تولید شده است.

شرکت «واگن ‌پارس» در سال ۱۳۹۸ تعداد ۵۲۲ دستگاه انواع واگن باری و مسافری را تولید و به ناوگان حمل و نقل ریلی کشور تحویل داده است. تولید این تعداد واگن در این واحد تولیدی در ۲۱ سال گذشته بی سابقه بوده چرا که آخرین آمار ثبت شده در سوابق شرکت، تولید حدود ۵۰۰ دستگاه در سال ۱۳۷۷ بوده و از آن زمان تا ابتدای ۹۸ تولید واگن در این شرکت به ۵۰۰ دستگاه نرسید.

شرکت «واگن ‌پارس» اراک بزرگترین سازنده انواع لوکوموتیو و واگن‌های باری، مسافری و مترو در خاورمیانه است.

به گفته رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی تعداد شرکت‌های مالک واگن در کشور ۲۰ و تعداد فعالین عرصه ریلی در زمینه ساخت یا بازسازی و تولید قطعات کمتر از ۷۰ شرکت فعال است.

از سال ۸۵، طی یک دهه، روند تولید در «واگن ‌پارس» کاهش یافت به طوری که در سال ۹۵ چیزی در حدود ۵۲ دستگاه واگن تولید شد که ۲۰ دستگاه تعمیری بوده است.

شرکت «واگن پارس» اراک نخستین سازنده واگن‌های مترو در کشور بوده، اما در حال حاضر مجوز ساخت این واگن‌ها از واگن پارس گرفته شده و به تهران منتقل شده است.

از مجموع ۱۰ هزار کیلومتر ریل موجود در کشور پنج هزار کیلومتر مربوط به دوره قبل از انقلاب است. در واقع به نظر می رسد پس از پیروزی انقلاب تکنولوژی پیشرفت زیادی داشته، اما سیاست‌گذاری دولت به سمت ریل نبوده است.

«واگن پارس» در حال حاضر با مشکل عدم توانایی مشتریان برای خرید واگن روبروست. مشتری و تقاضا برای تولید وجود دارد، اما خریدار پول کافی در اختیار ندارد.

به گفته مدیرعامل کارخانه «واگن پارس» برای تولید ۲۷ درصد واگن های مسافری و ۱۵ درصد واگن های باری نیاز به ارز هست، که اخیرا اعلام شده است که ارز نیمایی تخصیص نمی یابد، اگر قطعات با ارز آزاد تامین شود بهای تمام شده تولید افزایش می یابد و قطعا مشتری میل به خرید نخواهد داشت.

کارگران «واگن ‌پارس» در ۱۰ سال اخیر چند مرتبه در اعتراض به دریافت نکردن به موقع حقوق خود تجمع کردند.

در زمان تجمع ها، کارگران یکی از مشکلات کارخانه را تغییر مدیرعامل در بازه زمانی کوتاه می دانستند و اینکه سهامدار در رفع مشکلات کارخانه دخالت نمی کند و به علت بدقولی شرکت به بانک ها و موسسات مالی، کارگران نمی توانستند وام دریافت کنند.

در سال ۱۳۸۲ نخستين لوكوموتيو خطوط اصلي ساخت داخل طی مراسمي وارد شبكه خطوط حمل‌ونقل كشور شد که با بهره‌برداري از خط توليد اين لوكوموتيو «واگن پارس» توان توليد ماهانه سه دستگاه لوكوموتيو را دارد.

در سال ۸۸ مشکل اصلي کارخانه «واگن ‌پارس» عدم وجود کار و سفارش بود. سفارش توليدات، ‌ تنها براي اشتغال به کار نيمي از کارگران کافی بود.

در سال ۱۳۹۰ طراحي و ساخت واگن‌هاي دو محوره مخصوص حمل کانتينر براي نخستين بار در كشور توسط «واگن پارس» صورت پذیرفت.

«واگن پارس» در چند سال گذشته فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرد و حتی سال ۹۵، کاروانی از تریلرهای حمل بار با حکم توقیف اموال روانه «واگن پارس» شدند که با دخالت مدیران ارشد دولتی استان مرکزی این حکم اجرایی نشد.

مشکل فعلی شرکت «واگن ‌پارس» موضوع مالک و سهامدار شرکت است. مشکلات کارگران نیز وابسته به مشکلات شرکت است و اگر این چالش ها رفع شود مشکلات کارگری نیز حل خواهد شد.

بازسازی هر واگن مسافربری حدود ۱۵ میلیارد ریال هزینه دارد. در شرایط تحریم و افزایش هزینه‌ها «واگن ‌پارس» این قابلیت را دارد تا واگن‌های فرسوده را بازسازی کند.

براساس مصوبه جلسه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در سال ۱۳۹۵ با تاکید بر رفع مشکلات واگن پارس، برنامه پنج ساله تعریف شد تا از ابتدای ۱۳۹۶ اجرایی شود به طوری که براساس آن باید سال ۹۶، ۳۰۰ دستگاه، ۹۷، ۴۰۰ دستگاه، ۹۸، ۵۰۰ دستگاه، ۹۹، ۶۰۰ دستگاه و ۱۴۰۰، ۷۰۰ دستگاه واگن تولید شود.

افزایش قیمت دلار تاثیر مستقیمی بر تامین مواد اولیه بخصوص ورق دارد که تهدیدی برای تولید در «واگن ‌پارس» است.

«واگن ‌پارس» و «آذرآب» دو شرکتی بودند که از سال گذشته صحبت واگذاریشان به مپنا مطرح است، اما مپنا از ابتدا تمایلی به آذرآب نشان نداد. هرچند در کل این واگذاری تا به امروز عملی نشده است.