لذت دلنشین با اقامت در هتل آپارتمان رهپویان عدالت با فاصله کوتاه تا دریا
گهستونی در مصاحبه با ایران خبر:
کارون پرآب تبدیل به جوی باریکی شده است/ نتیجه انتقال آب کارون به اصفهان
کد مطلب: 30325
تاریخ انتشار : دوشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۴:۳۲
مجتبی گهستونی، روزنامه نگار خوزستانی گفت: رود کارون در نتیجه احداث سدهای مکرر و انتقال آب آن به استان‌های دیگر کارون از شهر اهواز به بعد تبدیل به جوی باریکی از آب شده است.
به عنوان کارشناس مسائل و مشکلات کارون، نقش آب و به خصوص رودخانه کارون را در اقتصاد خوزستان چگونه می‌بینید؟
ایران کشوری است که منابع طبیعی بیشماری را در خود دارد و می‌دانیم که این منابع باید در دسترس مردم قرار بگیرد؛ اما وقتی به صورت جزیی به این مسئله نگاه می‌کنیم، می‌بینیم استان خوزستان یکی از استان‌هایی است که منابع زیرزمینی بسیاری را در خود دارد. اقتصاد استان خوزستان در وهله اول متکی به صنعت و کشاورزی است. در این استان زمین‌های کشاورزی بسیاری وجود دارد و خوزستان در آمارهای رسمی ارائه شده بیشترین برداشت محصول را به خود اختصاص داده است.
خوزستان در حوزه باغات رتبه یک تا سه و در حوزه کشت رتبه یک را دارد و حیات تمام این حوزه‌ها طبیعتا نیازمند آب است. علاوه بر این، خوزستان استانی گرمسیر و پرجمعیت است. صنایع این استان مختص خوزستان نیست؛ بلکه به آبادانی تمام کشور کمک می کند. برق، گاز، پتروشیمی و نفت تولید شده در خوزستان به تمام کشور ارسال می‌شود به همین دلیل و برای تامین این محصولات صنعتی نیاز بیشتر این استان به آب، باید با نگاه متمایزتری نسبت به سایر استان‌ها بررسی شود.
داستان انتقال آب کارون از کجا شروع شد و به کجا می‌رسد؟ آیا فریادهای فعالان این حوزه نتیجه‌ای در بر خواهد داشت؟
انتقال آب کارون از سرشاخه آن به اصفهان باعث خشک شدن زمین‌های کشاورزی و تالاب‌های خوزستان شده، اما این مشکلات تنها به خوزستان محدود نمی‌شود. کما اینکه با خشک شدن تالاب هورالعظیم شاهد ایجاد پدیده گرد و غبار در سراسر کشور هستیم.
ما به عنوان فعالان و کارشناسان این حوزه معتقدیم که فعالان محیط زیست استان‌های دیگر به خصوص استان اصفهان در قضیه انتقال آب کارون زیاده خواهی می‌کنند. سدی که در حال حاضر از کوهرنگ به استان اصفهان منتقل می‌شود و باغات آن استان را سیراب می‌کند در دهه 60 احداث شد؛ طبیعتا در آن دهه ما درگیر جنگ تحمیلی بودیم و اولویت نخست خوزستان دفاع از مرزها بود، به همین دلیل مسئولان استان از این امر غافل شدند و نتوانستند برای مقابله با آن اقدام موثری به عمل آورند.
وزارت نیرو پیش از این اعلام کرده بود که ما تنها برای تامین آب شرب مردم در استان‌های دیگر دست به انتقال آب کارون زده‌ایم اما شواهد گویای آن است که این آب نه فقط برای تامین آب شرب بلکه برای مصارف صنعتی وکشاوزی استان‌های دیگر نیز به مصرف می‌رسد. در مورد استان اصفهان، هنوز هم بعد از گذشت نزدیک به 30 سال داستان انتقال کارشناسی نشده آب کارون به این استان ادامه دارد؛ اما فعالان و نمایندگان خوزستانی نیز به مقابله و برخورد با این روند پرداخته‌اند و با اعلام اعتراضات خود، نسبت به آن توجه ویژه‌ای را اعمال کرده‌اند.
دغدغه‌ها و معضلات ناشی از انتقال آب کارون در خوزستان را چگونه دسته بندی می‌کنید؟
در حال حاضر رودخانه‌های این استان در وضعیت بحرانی به سر می‌برند. رودخانه جراحی در حال خشک شدن است و رودخانه زهره در وضعیت بحرانی کم آبی به سر می‌برد. رود کارون که زمانی پرآب و قابل کشتیرانی بود در نتیجه احداث سدهای مکرر و انتقال آب آن به استان‌های دیگر کارون از شهر اهواز به بعد تبدیل به جوی باریکی از آب شده، سد گتوند و کارون نیز در شرایطی از کم آبی به سر می‌برند که گاهی توربین‌های آن از کار می‌افتد. همه این مشکلات محیط زیستی باعث ایجاد معضلات ریشه دار اجتماعی از جمله فرصت سوزی، ایجاد ناامنی، بیکاری و نا امیدی در جامعه می‌شود.
مشکلات و دغدغه‌های فعالان محیط زیست ایرانی چیست و در این راه چه حمایت‌هایی از آنان صورت گرفته است؟
طرح‌های ناشیانه‌ای که از سوی یک دولت شروع شده و بدون بررسی‌های کارشناسی شده از سوی دولت‌های بعدی ادامه داده شده، ناشی از عدم توسعه پایدار در کشور است. کشور ما در حال حاضر در مقطع حساسی از بعد محیط زیستی قرار گرفته و آسیب‌های زیادی را تحمل می‌کند که این آسیب‌ها می‌تواند به بدنه جامعه نیز صدمه بزند.
به‌عنوان مثال، موضوع گرد و غبار که در چند سال گذشته بیشتر دیده شده، یکی از معضلاتی است که همه ما به طور مستقیم با آن درگیر هستیم و از آن آسیب دیده‌ایم در کنار این پدیده ناگوار، آلودگی محیط زیست نیز یکی دیگر از دغدغه‌های فعالان این حوزه است. مشکل دیگری که می‌توان از آن یاد کرد، احداث بی رویه سد بر رودخانه‌های کشور است. امروزه سدسازی در تمام دنیا در حال منسوخ شدن است؛ در این شرایط نباید همچنان اصرار به سد سازی داشته باشیم بلکه باید شجاعت پذیرش اشتباهاتمان را داشته باشیم.
به عقیده من این وظیفه دولت، نهادهای حکومتی، سازمان‌های مردم نهاد، فعالان حوزه‌های اجتماعی و مطبوعات است که این معضلات را پیگیری کنند. به طور قطع قدرت دولت در این زمینه بیشتر از مردم عادی است، اما این برتری قدرت نباید در راه محدودسازی فعالان محیط زیست در رسانه‌ها و یا برخوردهای خشن با آنان شود.
روز گذشته در خبرها عنوان شد که به دنبال افزایش اعتراضات مردم استان چهارمحال و بختیاری در مورد انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به فلات مرکزی ایران نزدیک به 50 نفر از فعالان زیست محیطی این استان به مراجع قانونی احضار شدند؛ نگاه و رویکرد شما به عنوان فعال این حوزه چیست؟
در صورتی که احضار 50 فعال محیط زیست صحت داشته باشد، خبر ناراحت کنندهای است و در این مقطع به هیچ وجه توجیه ندارد و با توجه به اینکه دولت خود داعیه دار و مدعی دموکراسی و آزادی تشکل‌های مردم نهاد است، به همین دلیل فکر نمی‌کنم در این قضیه دخیل باشد.
برخورد با فعالان حوزه‌های اجتماعی از جمله حوزه میراث فرهنگی و محیط زیست، برخورد ناشیانه و ابتدایی است که هیچ توجیهی ندارد؛ چرا که تشکل‌های مردمی وظیفه اطلاع‌رسانی و پرداختن به دغدغه‌هایی را دارند که گریبانگیر کشور شده است.
به هر دلیل این برخورد نهایت تنگ نظری است و ما بارها شاهد بوده‌ایم که عده‌ای بر خلاف ضوابط و قوانین و به صورت سلیقه‌ای فعالان حوزه‌های اجتماعی را از صحبت کردن نهی کرده‌اند؛ باید بگویم که هدف از بیان این معضلات مخالفت با نظام نیست، بلکه هدف ما کمک به اصلاح نظام است.
برخوردهای منفی با فعالان محیط زیست همیشه موجب دلسردی آنان نمی‌شود، بلکه گاهی نیز ممکن است باعث ایجاد تحرک در میان فعالان محیط زیست شود و ما به عنوان حامیان محیط زیست تعهدهای خود را بدون خستگی دنبال می‌کینم را دنبال کنیم.
گفتوگو از «سارا رشادی زاده»
