حدود ۷۰ درصد از گاز تولیدی کشور در زمستان در بخش خانگی مصرف می‌شود؛ بیش از یک دهه است که مصرف گاز بخش خانگی در زمستان به صورت پلکانی رصد می‌شود. بر این اساس، مصرف‌کنندگان بخش خانگی در ۱۲ پله و ۵ اقلیم تقسیم شده‌اند. ۳ پله اول مربوط به مشترکان کم‌مصرف، از پله ۴ تا ۱۰ مشترکان پر مصرف و پله‌های ۱۱ و ۱۲ مشترکان بسیار پر مصرف گاز قرار دارند.
آمارهای شرکت ملی گاز ایران نشان می‌دهد بیش از ۲۷ میلیون مصرف‌کننده در بخش خانگی وجود دارد که ۶۴ درصد از آنها مصرف گازی طبق الگوی مصرف دارند و این مشترکان در مجموع تنها ۳۵ درصد از مصرف گاز بخش خانگی در فصل سرد را به خود اختصاص می‌دهند. بر اساس این آمار، ۱۸.۵ میلیون مصرف کننده گاز بخش خانگی در پله‌های یک تا سه قرار دارند.
اما مشترکان پر مصرف که در پله‌های ۴ تا ۱۰ قرار دارند، ۳۵ درصد مشترکان را شامل می‌شوند و ۶۰ درصد گاز بخش خانگی را مصرف می‌کنند. ۱۰ میلیون مصرف‌کننده نیز در این پله ها گاز مصرف می‌کنند. پله‌های ۱۱ و ۱۲ مشترکان بسیار پرمصرف هستند، این مشترکان که اغلب صاحبان ویلاها و منازل بزرگ هستند، مصرف غیرمتعارف برای گرم کردن استخر و جکوزی دارند.
از سوی دیگر بخش خانگی در پنج ماهه سرد سال گذشته در مجموع ۴۰ میلیارد متر مکعب گاز مصرف می‌کند، سهم هر مصرف‌کننده از مصرف گاز در پله‌های اول تا سوم ۷۵۷ متر مکعب گاز است، سهم مشترکان در پله‌های چهارم تا دهم به طور میانگین هر کدام ۲۴۰۰ متر مکعب و سهم دو پله آخر نیز ۳۵۰۰ متر مکعب گاز برای هر مشترک است. بنابراین مشترکان در پله‌های یازدهم و دوازدهم به طور میانگین ۴.۶ برابر و یا ۳۶۲ درصد گاز بیشتری در مقایسه با مشترکان در پله‌های اول تا سوم گاز می‌سوزانند.
اما درباره مشترکانی که به جان یارانه گاز افتاده‌اند و هزینه نه‌چندان بالایی را برای گاز مصرفی پرداخت می‌کنند، از ۱۶ آذر ماه افزایش قیمتی برایشان لحاظ شد، به‌طوری درواقع طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۲ مصرف متعارف در پلکان اول تا سوم اقلیم ۳ (بیش از ۵۰ درصد مشترکان در این اقلیم قرار دارند)، به ترتیب، ۱۷۵، ۲۵۰ و ۳۲۵ مترمکعب به ازای هر واحد مسکونی در ماه و محاسبه گازبهای پلکان نخست تا سوم بدون افزایش نسبت به قبل و مشابه سنوات گذشته است، اما محاسبه تعرفه گازبهای پله‌های چهارم به بعد که با افزایش تعرفه روبرو خواهند شد، به این صورت است که پلکان ۴، ۵ و ۶، افزایش ۳۰ درصدی نسبت به تعرفه سال قبل، ۷، ۸، ۹ و ۱۰ افزایش ۵۰ درصدی نسبت به پارسال و پلکان ۱۱ و ۱۲ که بسیار پرمصرف هستند، به ترتیب، مترمکعبی ۵ و ۶ هزار تومان محاسبه می‌شود اما این تعرفه گازبها به‌صورت پلکانی و تعرفه هر پله به‌ازای مازاد مصرف پله‌های قبلی محاسبه می‌شود.
با این حال، قبوض نه چندان بالای ویلاهای لاکچری باتوجه به هزینه‌های میلیونی که از مشتریان خود دریافت می‌کنند موجب شده که میزان مصرف گاز روند افزایشی در این ویلاها داشته باشد و حتی انگیزه خوبی برای درآمدزایی باشد. تا جایی که حتی بازدیدهای دوره‌ای و اعمال جریمه نیز برای این افراد کارساز نبوده است. به عنوان نمونه می‌توان به فیلمی که اخیرا در فضای مجازی دست به دست شده و واکنش‌هایی را در پی داشته است اشاره کرد:
آنطور که شرکت ملی گاز به ایسنا اعلام کرده ۳۶ هزار و ۱۷۷ ویلا و شهرک ویلایی در استان مازنداران، ۷۸۸ ویلا در استان البرز، ۲۰۷۸ ویلا در استان گیلان و ۳۱۱ ویلا در استان تهران مورد پایش قرار گرفته که گاز ۹۰۶۲ مشترک در مازنداران ۱۶۷ مشترک در گیلان و ۳۱۱ مشترک در تهران قطع و به ۱۰ هزار و ۶۰۲ مشترک در مازنداران اخطار قطع داده شده است.
سیدمحمد پیشوایی - سخنگوی شرکت ملی گاز درباره اقدامات و برنامه‌های شرکت ملی گاز برای مقابله با مصرف بالا، به ایسنا گفت: بر اساس ضوابط و قواعدی که به شرکت ملی گاز ابلاغ می‌شود، پایش را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و اماکنی را که مصرف بیش از اندازه دارند، مانند مکان‌های عمومی، استخرها و ویلاهایی که سکنه‌ای در آنها وجود ندارد، مورد پایش قرار می‌گیرند.
وی افزود: طبق قواعد و ضوابط اخطارهای لازم به آنها داده می‌شود و بعد از دو یا سه بار تذکر و عدم رعایت اعمال قانون صورت می‌گیرد.
سخنگوی شرکت ملی گاز با بیان اینکه در فصل زمستان مصرف افزایش می‌یابد و ما موظفیم به‌هر طرقی پایداری گاز را خصوصا در مصارف خانگی ممکن کنیم لذا همه این اقدامات در همین راستا صورت می‌گیرد، گفت: هزینه‌ای که از مشترکان پرمصرف دریافت می‌شود، تابع میزان مصرف است و اینگونه نیست که ویلایی مصرف بالا نداشته باشد اما مبلغ زیادی را پرداخت کند، تجاری‌ها نیز از فرمول‌های قیمتی تبعیت می‌کنند بنابراین هرچه مصرف از یک دامنه تصاعدی شود و بالاتر برود طبیعتا مشترک باید هزینه بیشتری را بپردازد.
پیشوایی درباره لزوم دریافت هزینه تمام شده از مشترکان پر مصرف هم گفت: شرکت ملی گاز تابع قواعد و ضوابطی بوده که دولت ابلاغ می‌کند و دولت نیز تابع قوانین بالادست است، رویکرد دولت نیز به همین سمت است کسانی که مصرف بالای دارند از یارانه‌ای که تخصیص می‌یابد کمتر بهره ببرند، این سیاست تدریجی اجرایی می‌شود و درنهایت هر نظری را که از نهادهای بالادستی دریافت کنیم، اعمال خواهیم کرد.
به گفته وی مباحث بهینه‌سازی مصرف یک کار فرابخشی است و تنها در اختیار شرکت ملی گاز ایران نیست، در این دولت اقدامات متعددی انجام شده و معاون اول رئیس جمهور نیز درباره استخرها ابلاغیه‌ای را صادر کرده است که با استخرها چگونه برخورد شود و ما نیز مطابق موضوعاتی که ابلاغ می‌شود، عمل می‌کنیم.
با این حال کارشناسان تاکید دارند مصرف بی‌رویه گاز در شرایطی که کشور با ناترازی مواجه است؛ موضوعی است که باید بیش از این مورد توجه قرار بگیرد و باید دید دولت چه تدبیر اساسی برای این موضوع دارد؛ حذف یارانه مشترکان پرمصرف، اعمال طرح‌های تشویقی برای مشترکان خوش مصرف می‌تواند ابزاری برای مدیریت این موضوع باشد.
