دلایل پرخاشگری عربستان علیه ایران چیست؟
حسن رستمی
کد مطلب: 44264
تاریخ انتشار : جمعه ۱ آبان ۱۳۹۴ ساعت ۲۱:۳۷
وزیر خارجه عربستان در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای آلمانی خود طی سخنانی به ایران تاخت و با وجود حضور نظامیان اشغالگر سعودی در بحرین و یمن، به‌زعم خود تهران را اشغالگر قلمداد کرد.
دلیل این امر را باید در بلندپروازی این کشور برای سیطره بر منطقه دانست که تلاش دارد به هر طریقی که شده و با همراه کردن دیگر کشورهای عربی منطقه به این مهم دست یابد.
حکومت این کشور با داعیه خادمی حرمین شریفین و با سوء استفاده از این جایگاه به هر طریقی درصدد است که با دخالت در کشورهای دیگر مقدرات این کشورها را در دست بگیرد، ولی با بررسی سرانگشتی می‌تواند دریافت که ریاض در دستیابی به این هدف مورد نظر خود ناکام مانده است و موضع‌گیری این کشور علیه ایران و اصرار بر براندازی یک نظام برآمده از رأی مردم را باید در این راستا ارزیابی کرد.
اگر از دید روانشناسانه به این قضیه بنگریم، می‌توان موضع‌گیری اخیر "عادل الجبیر" را نوعی پرخاشگری در پی ناکامی این کشور در دستیابی به اهداف مورد نظر خود در منطقه دانست. اگر نگاهی به تحولات منطقه و دخالت‌های سعودی‌ها در دیگر کشورها بیندازیم درمی‌یابیم که عربستان در هیچ‌یک از این پرونده‌ها دستاوردی نداشته است و روز به روز بر ناکامی این کشور افزوده می‌شود.
پرخاشگری چیست و در چه‌حالتی بروز پیدا می‌کند؟
پرخاشگری گونه‌ای از تعامل اجتماعی در انسان‌ها و گونه‌های دیگر جانداران است که با هدف وارد آوردن ضربه یا خسارت یا یک پیامد رفتاری منفی به فرد یا جاندار ابراز می‌شود. در انسان‌ها پرخاشگری می‌تواند هم به‌اشکال فیزیکی و هم به‌شکل کلامی ابراز شود.
از منظر روان‌شناختی، مهم‌ترین علت بروز پرخاشگری و رفتارهای مرتبط با آن، روبه‌رو شدن با «ناکامی» (Frustration) است، یعنی هنگامی که برداشت فرد این باشد که موانعی امکان دستیابی او به هدف‌هایش را مسدود می‌کنند، در چنین شرایطی، پرخاشگری بروز پیدا می‌کند.
بروز پرخاشگری، ممکن است به دو صورت اتفاق بیفتد: گاه فرد پرخاشگری‌اش را به‌سمت مانع بلافاصله دستیابی به هدف قرار می‌دهد. این زمانی اتفاق می‌افتد که فرد، امکان به چالش کشیدن مانع اصلی را داشته باشد.
اما در مواقعی که به چالش کشیدن مانع اصلی امکان‌پذیر نیست و فرد از منابع یا امکانات لازم برای درگیر شدن با مانع اصلی برخوردار نیست، هدف پرخاشگری اصطلاحاً "جابه‌جا" می‌شود و فرد، شخص بی‌گناه دیگری را که «قربانی» (scapegoat) نامیده می‌شود، انتخاب و پرخاشگری‌اش را متوجه او می‌کند، مثل فردی که در محیط کار با رئیسش درگیر شده، اما چون نمی‌تواند پرخاشش را به‌سمت رئیس متوجه کند در محیط خانه پرخاش می‌کند.
از دید ناظران سیاسی، اظهارات مقامات سعودی درباره ایران از حد موضع‌گیری‌های دیپلماتیک خارج شده و مصداق بارز پرخاشگری پیدا کرده است. در زیر نگاهی داریم به ناکامی‌های عربستان که می‌تواند زیربنا یا دلیل این واکنش‌های پرخاش‌جویانه مقامات این کشور باشد.
ناکامی‌های عربستان در پرونده‌های منطقه
در سوریه با وجود حمایت گسترده مالی حکومت سعودی از تروریست‌ها برای براندازی، نظام سوریه همچنان به قوت خود باقی است و با وجود تصورهای اولیه مبنی بر اینکه بشار اسد طی یک یا دو هفته یا نهایت تا یک ماه سقوط می‌کند، این تصورها به سراب بدل شد و نظام سوریه با ورود روسیه به میدان نبرد وارد مرحله جدیدی از پیروزی‌ها در صحنه‌های نبرد با تروریست‌ها شده است و این نظام سوریه است که اکنون برای گفت‌وگو با مخالفان شرط می‌گذارد نه کشورهای مداخله‌گر. در این راستا حتی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه دیروز به مسکو رفت و با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در مسکو دیدار کرد که این نشان از ثبات نسبی سوریه پس از تقریباً پنج سال جنگ نابرابر در این کشور است.
در جنگ یمن با وجود گذشت بیش از 200 روز از تجاوز رژیم سعودی به یمن که از زمین و هوا این کشور را آماج حملات خود قرار داد، هیچ‌یک از اهداف مورد نظر رژیم سعودی در یمن محقق نشده است. هدف اصلی عربستان از جنگ یمن چه بود؟ مقامات سعودی بازگرداندن عبدربه منصور هادی به قدرت را یکی از اهداف اصلی خود در به راه انداختن جنگ علیه یمن اعلام کردند چرا که وی را عنصر اصلی و مشروع برای تداوم قدرت در یمن می‌دانستند و وادار کردن انصارالله به خروج از شهرهای یمن از جمله صنعا و خلع سلاح این جنبش از اهداف اعلامی دیگرشان به یمن بود. با وجود گذشت بیش از 200 روز از این تجاوز هیچ‌یک از این دو هدف عمده عربستان محقق نشده و حتی این مسئله تا آنجا پیش رفت که ریاض از موضع خود در قبال جنبش انصارالله که برای گفت‌وگو با این جنبش شرط و شروط تعیین می‌کرد و برای آنها خط و نشان می‌کشید عقب نشست و از قول وزیر خارجه این کشور اعلام کرد که حاضر است تحولات یمن از طریق سیاسی حل و فصل شود و به این ترتیب به ایادی خود چراغ سبز شرکت در این مذاکرات را صادر کرد.
با نگاهی به دیگر پرونده‌های عربستان سعودی در منطقه نیز درمی‌یابیم که هرروز بر ناکامی‌های این کشور در منطقه افزوده می‌شود. در بحث لبنان با وجود کارشکنی این کشور در انتخاب رئیس جمهور که فرایند سیاسی این کشور را مختل کرده است ولی با هوشیاری مقاومت لبنان طرح آنان برای درگیر کردن مقاومت به مسائل داخلی و ایجاد ناامنی در جنوب به شکست انجامید و این رژیم موفق نشد که توجه مقاومت را از دشمن اصلی یعنی رژیم صهیونیستی منحرف کند.
رژیم سعودی در بحرین گرچه با اشغال این کشور مانع راه حل سیاسی است، ولی شعله‌های اعتراضات مردمی همچنان در این کشور شعله‌ور است و مردم با وجود خشونت و سرکوبگری رژیم آل خلیفه، به اعتراضات مسالمت آمیز خود ادامه می‌دهند و بر استمرار این اعتراضات تأکید دارند.
در عراق نیز اگرچه حکومت سعودی تلاش دارد با حمایت مالی از تروریست‌ها و صدور تروریست‌های اجاره‌ای و ایجاد درگیری‌های طائفه‌ای، عراق را با چالش‌های سیاسی و امنیتی مواجه کند ولی در سایه هوشیاری مرجعیت عالیقدر در این کشور و نیز وحدت آحاد مردم عراق، این طرحها نیز راه به جایی نبرد گرچه زیان‌هایی به ملت عراق وارد شد ولی در نهایت این طرحها خنثی شد.
در پایان اینکه اگر بخواهیم ناکامی عربستان در پرونده‌های منطقه را شمارش کنیم به چرایی این پرخاشگری مقامات سعودی پی می‌بریم، این‌گونه اقدامات نه‌تنها به‌نفع عربستان نیست بلکه راه هرگونه گفت‌وگو و تعامل بین کشورهای منطقه را می‌بندد. ایران نیرومند و قوی در منطقه، تهدیدی برای هیچ کشوری نیست، بلکه مایه اقتدار کشورهای منطقه است و هرگونه تلاش برای تخریب روابط بین ایران با کشورهای منطقه، تنها به‌نفع رژیم صهیونیستی است که از حضور ایرانی قدرتمند در منطقه، هراس دارد.
