15 خرداد بر ایران چه گذشت

کد مطلب: 30354

تاریخ انتشار : جمعه ۱۵ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۳۵

ایران خبر- 15 خرداد سال 1342 يادآور قيامی است که با خشونت تمام سرکوب شد. اين قیام که به دنبال مخالفت آيت الله خمينی با شاه آغاز شده بود؛ باعث ایجاد درگیری از شهر قم، به تهران و چند شهر دیگر گسترش یافت.




داستان از کجا شروع شد؟
سیزدهم خرداد 1342 به مناسبت عاشورا، مخالفان دولت و ناراضیان در تهران، قم و چند شهر دیگر دست به تظاهرات زده بودند؛ همزمان آیت الله خمینی، در مدرسه فیضیه قم، نطقی تند علیه شاه و با موضوع لايحه انجمن‏های ايالتی و ولايتی در مجلس شورای ملی در سال 1341 شمسی تصویب شده بود، ایراد کرد و به دنبال آن سخنرانی، سحرگاه 15 خرداد وی در قم دستگیر و به تهران انتقال یافت.

خبر این بازداشت بردامنه تظاهرات افزود. نظاميان، تظاهرکنندگان را که در ميدان ارگ قصد ورود به ساختمان راديو و خبرگزاری پارس را داشتند به خمپاره بستند. در باقرآباد نيز ژاندارمها راه برکفن پوشان ورامينی که رهسپار تهران بودند بستند و آنان را زير آتش گرفتند. همزمان با قتل عام مردم مبارز در تهران، كشتارهای فجيعی در قم، شيراز، مشهد، تبريز و ديگر شهرستان‏ها به وقوع پيوست.

تلفات قيام کنندگان بسيار سنگين گزارش شد
از تعداد مقتولين 15 خرداد آمار صحيحی در دست نيست ولی تعداد شهدا را بين 5 تا 15 هزار نفر تخمين زده‏اند. در اين ميان علی‏رغم سانسور شديد خبری، اخبار مربوط به دستگيری امام خمینی و قيام پانزدهم خرداد و كشتارهای آن، در مدت كوتاهی در سراسر كشور پخش شد و موجی از نفرت و خشم عليه شاه به راه افتاد.

امام خمینی که پس از بازداشت به تهران منتقل شده بود، پس از ده ماه بازداشت، در هجدهم فروردين 1343 از زندان آزاد شد و پس از آزادی نيز همان مسير قبلی را ادامه داد.

نهضت آزادی به یاری امام خمینی آمد
در این سال نهضت آزادی به ریاست مهدی بازرگان به پشتیبانی از خمینی و از تظاهرات برخاست و علیه اصلاحات انقلاب شاه و مردم، به ویژه اصل اول یعنی اصلاحات ارضی و اصل پنجم آن یعنی اصلاح قانون انتخابات ایران اعتراض و شورش کرد.

اصل پنجم انقلاب سفید چه بود؟
اصل پنجم انقلاب سفید، اصلی بود که برای دادن آزادی به زنان و در دادن حق برابر سیاسی و اجتماعی با مردان در انتخاب کردن و انتخاب شدن در انجمن‌های استان و شهرستان، دو مجلس شورای ملی و مجلس سنا و انتخابات در هر سطح انتخاباتی دیگر در کشور نوشته شده بود.

در تکمیل قوانین برای حمایت و آزادی زنان، قانون حمایت خانواده نیز به تصویب رسید که خمینی آن را نیز خلاف قوانین اسلام خواند. ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ را خمینی و هوادارانش به عنوان نقطه عطف در آغاز انقلاب اسلامی می‌شمارند و در ایران امروز یکی از تعطیلات رسمی به شمار می‌آید.

برخی این واقعه را سرآغاز انقلاب اسلامی ایران می‌دانند. در مقدمهٔ قانون اساسی جمهوری اسلامی آمده: «اعتراض در هم کوبنده امام خمینی به توطئه آمریکایی «انقلاب سفید» که گامی در جهت تثبیت پایه‌های حکومت و تحکیم وابستگی‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران به امپریالیزم جهانی بود عامل حرکت یکپارچه ملت گشت و متعاقب آن انقلاب عظیم و خونبار امت اسلامی در خرداد ماه ۴۲ که در حقیقت نقطه آغاز شکوفایی این قیام شکوهمند و گسترده بود مرکزیت امام را بعنوان رهبری اسلامی تثبیت و مستحکم نمود و علی‌رغم تبعید ایشان از ایران در پی اعتراض به قانون ننگین کاپیتولاسیون (مصونیت مستشاران امریکایی) پیوند مستحکم امت با امام همچنان استمرار یافت و ملت مسلمان و به ویژه روشنفکران متعهد و روحانیت مبارز راه خود را در میان تبعید و زندان، شکنجه و اعدام ادامه دادند.»

نیمه خرداد از سال 42 تا 57
سال‌ها بعد و با نزدیک شدن به زمان پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران، دانشجویان در این روز به تظاهرات و راهپیمایی پرداختند. براساس گزارشات تاریخی، در 15 خرداد سال 1356؛ به مناسبت سالگرد قیام خونین 15 خرداد 42 در کوی دانشگاه تهران تظاهراتی برپا شد.

همچنین در 15 خرداد سال 57 نیز ساعت 9/30 الی 14/30، دانشجویان ایرانی مقیم سانفرانسیسکو تظاهراتی را در این شهر برپا کردند. بنا بر گزارش خبرگزاری رویتر در همان سال، شمار تظاهرکنندگان سه هزار نفر اعلام شد، این افراد که وابسته به گروه‌های مختلف بودند، در مقابل ساختمان فدرال و سرکنسولگری شاهنشاهی ایران، ضمن توزیع اعلامیه و حمل پلاکاردهایی تحت عنوان «درود برشهدای پانزده خرداد» و «درود بر خمینی» شعارهایی علیه رژیم ایران سردادند.

 

 

 

تمام حقوق محفوظ بوده و استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.

  توليد شده توسط نرم افزار جامع ”استوديو خبر“