ایران خبر به بهانه روز جهانی خونهای نادر بررسی می کند؛
به آزمایشهای قدیمی گروه خون اکتفا نکنید/ شاید خون شما نادر باشد
کد مطلب: 51396
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۴ ساعت ۲۰:۲۴
گروه خونی شماری از افراد با ملیت های مختلف در دنیا، به گروه خونی نادر مشهور است. این افراد فقط می توانند خون خود را در اختیار فرد مشابه خود قرار دهند و نمی توانند خونشان را به گروه های خونی شناخته شده اهدا كنند.
پزشكان معتقدند شناسایی گروه های نادر خونی پیش از بروز مشكل می تواند جان بیمار را از مشكلات احتمالی در مواقع بحرانی نجات دهد.
برای آگاهی از گروه خونی خود كافی است به یكی از پایگاه های انتقال خون مراجعه كنید تا پس از اهدای مقداری خون، از گروه خونی خود آگاه شوید.
گروه خونی شماری از افراد با ملیت های مختلف در دنیا، به گروه خونی نادر مشهور است. این افراد فقط می توانند خون خود را در اختیار فرد مشابه خود قرار دهند و نمی توانند خونشان را به گروه های خونی شناخته شده اهدا كنند.
هرچند در ایران شمار افرادی كه گروه های خونی نادر دارند درصدشان بسیار اندك است، اما باید بدانند كه در صورت نیاز به خون، تنها می توانند از خون خود استفاده كنند.در حقیقت خون فردی نادر است كه مشابه خون وی در جمعیت هزار نفری، فقط در یك نفر وجود داشته باشد. خون خیلی نادر نیز متعلق به فردی است كه در یك جمعیت ۱۰ هزار نفری تنها یك نفر مشابه خونش داشته باشد. خون های نادر پس از پردازش منجمد شده و برای استفاده های ضروری به مدت ۱۰ سال در فریزرها ذخیره می شود.
سرشار از زندگی و امید هستید. شاید مشغول تحصیل باشید یا نطفه یک زندگی در وجودتان ریشه گرفته باشد. فرقی نمی کند چقدر سالم باشید.اگر خونتان نادر باشد وندانید و به هر دلیلی نیاز به خون پیدا کنید خطر مرگ شما را تهدید می کند.
این یک هشدار نیست. یک واقعیت است که تاکنون قربانیان زیادی گرفته است و سبب می شود نسبت به گروه خونی خود حساس باشید. ABO سیستم خونی رایجی است که همه ما آن را می شناسیم. RH نیز سیستم شناخته شده دیگری است که می دانیم یا منفی است یا مثبت. اما تا کنون در دنیا 33 سیستم خونی شناسایی شده است که 338 گروه خونی را شامل می‌شود و فقط زمانی این گروه‌های خونی اهمیت می‌یابند که تزریق خون ناسازگار برای فرد انجام گیرد و خون ناسازگار به میزان زیاد وارد بدن فرد شود. اتفاقی که تجربه ای تلخ و مرگبار را برای مریم. ص رقم زد.
*خون هم حساسیت می آورد
مریم با گروه خونی B+ به دنیا آمد. او 25 سال دارد و مبتلا به تالاسمی با شدت متوسط است.وقتی اولین فرزندش را باردار بود متوجه شد هنگامی که خون تزریق می کند به جای اینکه مثل دفعات قبلی که خون زده بود سرحال تر و پر انرژی تر شود، دچار بدن درد، خونریزی، استخوان درد، کمر درد و تب و لرز شدید می شود و این حالت تا حدی ادامه داشت که گاه هنوز به خانه نرسیده بود از حال می رفت.
سلامت نیوز نوشت: مدیر آزمایشگاه ایمنو هماتولوژی سازمان انتقال خون در این باره به خبرنگار سلامت آنلاین توضیح می دهد: استفاده مکرر از خون سبب می شود آنتی بادی گروه های فرعی خونی خون دهنده در بدن گیرنده جمع شود و تکرار این امر سببب حساس شدن خون و نادر شدن آن می شود. سقط مکرر نیز می تواند همین اثر را در مادران به وجود آورد زیرا تفاوت خون نوزاد با مادر در بدن او آنتی بادی ایجاد می کند.دراین مواقع تزریق خون نه تنها همو گلوبین بیمار را بالا نمی برد، بلکه باعث کاهش آن می شود که سریعا پزشک و کادر درمانی باید تزریق خون را قطع کنند و نمونه خون بیمار را به آزمایشگاه ایمنو هماتولوژی سازمان ارسال کنند.
مصطفی مقدم می افزاید: دراین مرحله کار ما آغاز می شود و جستجویی نفس گیر به دنبال گروه خونی مشابه از خونهای رسیده از سراسر کشور ادامه می یابد.
مصطفی مقدم، مسوول طرح ملی خونهای نادر می گوید: فراوانی خونهای نادر یک در 5 تا 10 هزار نفر است. اما این یک ایده آل به حساب می آید.وقتی در نظر بگیریم که در جمعیت 80 میلیون نفری ایران از گروه خونی چلانو فقط 11 نفر شناسایی شده است وتنها یک خانواده در ایران شناسایی شده اند که هیچ یک از 56 آنتی‌ژن Rh مثبت یا منفی را ندارد که ما آن را سندرم Rh nul می‌نامیم. این خانواده فقط خون اعضای خود را می تواند مصرف کند.
مواردی نیز وجود دارد که هنوز نوع خون نادر در ایران شناخته شده نیست و باید برای شناسایی به کشورهای همکار و عضو انجمن بین المللی خونهای نادر ارسال شود. در صورت تطابق این انجمن که ایران نیز یکی از 23 عضو آن است تامین خون مورد نیاز بیمار را البته با پرداخت هزینه تقبل می کند.
مسوول طرح ملی خونهای نادر، یافتن خون نادر را چنین توصیف می کند: درسراسر کشور آزمایشگاه های سازمان مشغول تعیین گروه خونی اهدایی از سوی مردم است. اما گاهی گروه های خونی به درستی مشخص نمی شوند و پاسخ تست ها غیر معمول است. دراین مواقع نمونه خون به سازمان انتقال خون و آزمایشگاه ایمنوهماتولوژی ارسال می شود. نمونه، مورد آزمایشهای دقیق قرار می گیرد و همه گروه های فرعی آن مشخص می شود. سپس در گروه خونی فرعی مربوط به خود طبقه بندی، ثبت و نگهداری می شود.
مقدم می افزاید: همکاران بخش با شخص دارای خون نادر تماس می گیرند و او وخانواده اش را تشویق می کنند که برای سلامت خود و افراد خانواده و کسانی که مشابه آنها هستند، نخست برای انجام آزمایش به تهران بیایند و سپس در صورت تایید نادر بودن خونشان، خون خود را اهدا و در شرایط ذخیره خونهای نادر قرار دهند.
به گفته وی نمونه هایی نیز از مراکز درمانی ارسال می شود. این نمونه ها مربوط به کسانی است که معمولا نسبت به گروه خونی خود یا گروه O منفی واکنش نشان می دهند که مورد آزمایش قرار گرفته و پس از تعیین گروه خونی، نمونه مورد نیازشان تامین می شود.
وی می گوید: گاه کمبود نمونه در ذخیره سبب می شود اهدا کنندگانی رااز نقاط دور دست کشور فراخوان کنیم که اغلب این افراد بااحساس مسوولیتی وصف ناپذیر برای نجات جان افراد همخون خود حاضر می شوند.
*تلاش بی پاداش
در باره مادر تالاسمی که منتظر وضع حملش بود و در اول گزارش به او اشاره کردیم، با کارکنان بخش خونهای نادر صحبت کردیم.
گفتگو با کارکنان آزمایشگاه ایمنو هماتولوژی سازمان انتقال خون تلاشی بی وقفه و پی گیری چند ماهه تا زمان وضع حمل این مادر باردار را نشان می دهد.
فاطمه حسنی، از این بخش در گفتگو با سلامت آنلاین می گوید: چیزی نمانده بود که همگی به خاطر تولد نوزاد او جشن بگیریم. نجات جان دو نفر همیشه خستگی کار بی وقفه و گاه شبانه روزی در بخش خونهای نادر را از تن ما به در می کند. خبر دار شدیم نوزاد کمی زودترمتولد شده بود و غیر از کم خونی و زردی معمول کودکان مشکل دیگری نداشت.همه ماخوشحال بودیم . به مادر کودک تاکید کرده بودیم که حتما برای تامین خون مادر و فرزند از سازمان انتقال خون مستقیما خون را تامین کنند، اما به جای آن از بیمارستان خبر رسید که با وجود تاکید مادر به خاطر پافشاری کادر درمان در تزریق گروه خونی O منفی به کودک ، این نوزاد نوپا به خاطر وجود آنتی بادی های مادر درخونش، واکنش نشان داده و فوت شده است.
همه کارکنان این بخش خاطره تلاش نافرجام برای تولد این کودک رااز تلخ ترین خاطرات خود می دانند و آرزو می کنند کاش کادر پزشکی و متخصصان به آموزشهای مربوط به خونهای نادر اهمیت می دادند و همکاری بیشتری با سازمان انتقال خون داشتند.
با مریم، زمانی ملاقات کردم که کودک شیرینی را در آغوش داشت.او تنها چند ماه پس از زایمان اولش باردار شد تا غم فقدان کودکش را ازیاد ببرد . فرزند دوم او که طبق توصیه های بخش خونهای نادر سازمان انتقال خون از او مراقبت شده بود و سالم به دنیا آمده بود، در آغوش او لبخند می زد. کودکی که می توانست برادری بزرگتر داشته باشد.
این اولین قربانی نیست که خانواده خونهای نادر از دست می دهد، نا آگاهی والدین، خانواده ها، حتی برخی پزشکان و متخصصان نادر درمان هنوز قربانی می گیرد.
*ایران تنها کشور درحال توسعه دارای برنامه ملی خون نادر است
رئیس آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی سازمان انتقال خون گفت: «در جهان 22 کشور توسعه یافته دارای برنامه ملی خونهای نادر هستند و جمهوری اسلامی ایران تنها کشور درحال توسعه و دارای برنامه ملی خون نادر است.»
به گزارش سپیدآنلاین به نقل از ایرنا، مصطفی مقدم اظهار داشت: «براساس آخرین گزارش‌ها، اکنون هشت هزار واحد خون نادر از 26کشور جهان در شبکه ذخیره خونهای نادر بین المللی «دبلیو اچ او، آی اس بی تی» به‌صورت منجمد موجود است.»
مقدم تصریح کرد: «داشتن ذخیره خون نادر و منجمد، شاخصه استاندارد بالای یک سازمان انتقال خون است که توانسته توانمندی و نیاز روز خود را تامین و برای نیازهای آینده و سایر گروه‌های خونی جامعه برنامه‌ریزی کند.» مقدم افزود: «تاکنون اطلاعات هزار ایرانی با گروهای خونی نادر در بانک اطلاعاتی سازمان انتقال خون ثبت شده است.»
*یک درصد از خونهای کشور نادرند
رئیس آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی سازمان انتقال خون اضافه کرد: «از سال88 به این فکر افتاده‌ایم که باید یک برنامه برای خونهای نادر در کشور داشته باشیم.» وی با بیان اینکه افراد با گروه‌های خونی نادر یک‌درصد از جامعه را تشکیل می‌دهند، گفت: «به‌جای اینکه به‌صورت تصادفی به گروه‌های خونی نادر برخورد کنیم باید در این خصوص برنامه داشته باشیم تا بتوانیم در مواقع لزوم نیاز این افراد را به خون تامین کنیم.»
مقدم گفت: «برای رسیدن به این هدف افراد را در تعداد پنج تا 10هزار نفری برای 10گروه خونی به جزء گروه‌های خونی اصلی آزمایش می‌کنیم و از بین آنها افراد با گروه خونی نادر را شناسایی و بانک اطلاعاتی تشکیل می‌شود.»
وی تاکید کرد: «به این افراد یک لوح اطلاع‌رسانی و آموزشی داده می‌شود که به‌صورت همیشگی با ما در تماس باشند تا خون مورد نیاز آنها در مواقع لزوم تامین شود .» مقدم افزود: «همچنین برای این افراد یک پلاک تهیه که اسم، مشخصات و گروه خونی خاص آنها در آن حک شده و همچنین شماره تلفنی از سازمان انتقال خون که به‌صورت شبانه‌روزی آماده ارائه خدمات به آنها است.»
رئیس آزمایشگاه مرجع ایمنوهماتولوژی سازمان انتقال خون ابراز داشت: «اطلاعات این افراد در سامانه اطلاعات خونهای نادر سازمان انتقال خون سالانه به‌روز می‌شود.»
