داخلی صفحه جامعه آرشيو خبر

داستان این سینماها آنقدرها هم پیچیده به نظر نمی‌آید که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نتواند به کمک شهرداری فکری به حالش بکند! در شهری که هنرمندان و گروه‌های نمایشی از کمبود سالن یا محلی برای عرضه مستقیم محصولات شان در رنج هستند، قطعاً بلااستفاده ماندن بیش از 20 سینما در شهر تهران آسیب بزرگی است؛ هم به مالکان این بناها و هم به اهالی فرهنگ و هنر.

برخی از این سالن‌های قدیمی هم صرفاً چراغ‌ شان روشن است و سینمادار به هر زور و ضربی مجبور است صورتش را سرخ نگه دارد، وگرنه کوچکترین انتفاعی از سالن خود نمی‌برد! به اذعان برخی کارشناسان با آمدن پردیس‌های مدرن سینمایی آن هم با تجهیزات چند سالن سینمایی، پارکینگ و کافه و رستوران دیگر کسی رغبت نمی‌کند به این سینماها- مثلاً به سینما رودکی در لاله زار- برود. اکثر این سینماها مالکانی دارند که یا در قید حیات نیستند یا دیگر لقای سینما را به عطایش بخشیده‌اند و از ایران مهاجرت کرده‌اند. بعضی از این سینماها هم چندین مالک دارند که هیچ گاه بر سر بازسازی سینمای‌شان به تفاهم نرسیده‌اند. اگر هم بخواهند انحلال سینمایشان را اعلام کنند و از شهرداری جواز تغییر کاربری بگیرند، طبق قانون، نمی‌توانند و باز هم پشت درهای بسته می‌مانند. حال تکلیف چیست؟

تاکنون امکان نداشته در تهران سینمای متروکه‌ای تغییر کاربری دهد

علی خلیلی شهردار ناحیه 4 منطقه 7تهران در مورد امکان تغییر کاربری سینماهای متروکه‌ به «ایران» می‌گوید:«امکان ندارد در شهر تهران یک سینما تغییر کاربری بدهد و کسب و کار دیگری پیش بگیرد. چون سرانه فرهنگی در شهر تهران بشدت دچار کمبود است واگر بخواهیم همین سرانه موجود فرهنگی را هم از بین ببریم دچار چالش فرهنگی می‌شویم. مثلاً در میدان گرگان حداقل 20 سال است که سینمایی متروکه وجود دارد. اینها بعد از دو دهه مالکان شان سعی کردند تغییر کاربری دهند اما مدیریت شهری این کار را نکرد و از لحاظ قانونی هم نمی‌توانند. چون وقتی برای ملکی از نظر قانونی کاربری فرهنگی تعریف شده باشد، نمی‌تواند تغییر کاربری دهد و بهره‌ برداری از آن هم باید فرهنگی باشد و غیر از آن هم نمی‌تواند.»

حالا مالکان این سینماهای متروکه با این اوصاف فقط یک راه دارند؛ یا سینمایشان را دوباره بازسازی کنند یا به شکل دیگری از سینما استفاده کنند آن هم به شرطی که کارشان فرهنگی و هنری باشد. مثلاً سالن تئاتر باشد یا جایی برای برگزاری یک کلاس هنری یا حتی محلی برای نمایش آثار تجسمی.

خلیلی در ادامه در مورد سینماهایی که بازسازی شده‌اند، توضیح می‌دهد:«شهرداری در آماده‌سازی و زیرساخت‌های نوسازی بنا کمک می‌کند. اما دربحث تغییر کاربری باید این مسأله به کمیسیون ماده 5 برود و این کمیسیون هم نسبت به تغییر کاربری در تهران هیچ اقدامی انجام نمی‌دهد. مالکان این سینماها چون درآمدشان پایین آمده، انگیزه‌ای برای راه‌‌اندازی و ادامه کار ندارند. به خاطر همین وزارت فرهنگ باید اشتیاق صاحبان این سینماها را افزایش دهد. مثلاً سینما سروش مدتی تعطیل کرد. صاحبش می‌گفت برایم صرفه ندارد.»

سینماهایی که در حال تعطیلی‌اند

سینما سروش از آن دسته سینماهای فرسوده‌ای بود که صاحبش در سال 89 تصمیم به بازسازی آن گرفت تا دوباره سینمایش را رونق دهد. او بعد از سه سال و نیم این سینما را بازسازی کرد، اما حالا با وجود هزینه‌های بالای بازسازی، دخل وخرج نمی‌کند و به قول علی اصغرعاشوری، مدیر این سینما، اگر برخی فیلم ها که هر از گاهی از راه می‌رسند(مثل هزارپا) نباشد، شاید این سینما امسال تعطیل می‌شد.

او که دل پُری دارد، ادامه می‌دهد: «مؤسسه سینما شهر وزارت فرهنگ 50 درصد مبلغ بازسازی را به ما داد تا توانستیم دوباره آن را بازسازی کنیم. تازه وضعیت سینماها در جنوب شهر تهران اسفبارتر است؛ اصلاً از انقلاب به پایین سینما نداریم. سینماهای اطراف ما هم درحال تعطیلی هستند. مردم به سینما نمی‌آیند. اصلاً چرا باید سینماهای متروکه بازسازی شوند؟ وزارت فرهنگ باید از سینماها حمایت کند تا رونق بگیرند.»

حذف ضوابط و قوانین دست و پاگیر

برخی سینماداران قوانین دست و پا گیر وزارت فرهنگ را عامل بی‌رغبتی سینماداران می‌دانند تا برای سینمای متروکه‌ خود فکری بکنند.

رضا زاهدیان، وکیل مالکان سینمای بازسازی شده «صحرا» است. او در خصوص مشکلات سینمای‌شان می‌گوید:«مشکلات بسیاری بر سر ما سینماهای قدیمی که بازسازی کرده‌اند وجود دارد یکی اینکه برنامه‌های دست و پا گیر بسیاری از طرف وزارت فرهنگ بر سر راهمان است. دوم محدودیتی است که در تعداد پروانه نمایش با آن مواجهیم. یعنی از تعداد 60 الی 70 سینمایی که در تهران است به 30 سینما پروانه نمایش فیلمی پرفروش مثل هزارپا داده می‌شود. اما ما نتوانستیم اجازه اکران هزار پا را بگیریم. از طرفی ما باید با سینماهای اطرافمان که هم‌قیمت ما بلیت می‌فروشند، رقابت کنیم. اگر بخواهیم درصدی از بلیت را کم کنیم تا مخاطب را جذب کنیم، کلی کاغذبازی و نامه‌نگاری لازم دارد؛ تازه اگر با ممانعت برخی مواجه نشویم! حتی اگر بخواهیم برنامه تئاتر یا کنسرتی در این سینما بگذاریم، بازهم با مشکل روبه‌روییم. از مکاتبات با وزارت فرهنگ هم که بگذریم، بحث تعدد مالکان این سینما هم مطرح است[که البته ربطی به این بحث ندارد] اما درکل ما هر سال زیان می‌دهیم و امسال هم به همین منوال ضرر کردیم.»

او پیشنهادی هم برای رفع مشکلات سینماداران برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد: «وزارت فرهنگ باید تمام ضوابط اضافی یا قوانین دست و پاگیر دیگر را حذف کند. یعنی محتوای محصولات فرهنگی وهنری را کنترل کند تا منطبق بر موازین و فرهنگ ما باشد، اما بقیه کارها را بر عهده بازار و صاحبان سینماها بگذارد تا خودشان تصمیم بگیرند که چه فیلمی نمایش دهند. این گونه تحولی به وجود خواهد آمد و کار سهل‌تر خواهد شد. در تمام دنیا هم کار به همین منوال است.»

شهرداری و انگیزه بخشی به سینماداران

محمدرضا فرجی دبیر شورای صنفی اکران، در خصوص اینکه وزارت فرهنگ آیا سیاستی در جهت استفاده از این سینماهای متروکه دارد؟ یا تاکنون برنامه‌ای برای یک نشست با صاحبان این سینماها تدارک دیده است؟ یا با شهرداری تعاملی دارد؟ می‌گوید:«در سال های اخیر سینماهایی بوده‌اند که به‌دلیل فرسودگی یا قرار گرفتن در نقاط شلوغ و پرتردد شهر و جغرافیای نامناسب و ناهمگون، تعطیل شده اند؛ مثل مجموعه سینماهای لاله زار. مردم هم علاقه ندارند در این سینماها با آن بافت و سیستم قدیمی‌ فیلم ببینند. از طرفی ایجاد پردیس‌های خوب سینمایی که به ناوگان سینمایی کشور افزوده شده، میل خانواده‌ها خصوصاً نسل جوان را به طرف این سالن‌های جدید کشانده است. این امر باعث شده است که مالکان سینما هم بعد از این اتفاق انگیزه‌ای برای بازسازی بافت سینمای فرسوده نداشته باشند. وزارت فرهنگ علاقه‌مند است جاهایی که سینما ندارد یا سالن های سینمایی که می‌تواند با بازسازی و مرمت، با کمک شهرداری به ناوگان سینمایی کشور اضافه کند. سینماهایی هم که چارچوب بازسازی را ندارند باید منحل شوند. ما با مالکانی که در قید حیات بودند، جلساتی داشتیم و آنها معتقد بودند که انحلال هزینه هنگفتی دارد و امکان پذیر نیست. اگرشهرداری سینمای متروکه را برای خودش بردارد و در نقطه دیگری از تهران با بافت بهتری ملکی برای احداث سینما در اختیار مالکان قرار دهد، هزینه سنگینی متوجه مالکان نمی‌شود و سینماداران نیز انگیزه پیدا می‌کنند.»

او در پاسخ به اینکه آیا وزارت فرهنگ با شهرداری در این خصوص جلسه‌ای گذاشته، افزود: «سال‌ها پیش با شهردار منطقه 12 در خصوص سینمای خیابان لاله زار بحث‌هایی برای رونق این سینماها شد، اما آنچه اهمیت دارد، این است که مالکان تعدادی از این سینماهای خصوصی در قید حیات نیستند وتعدادی را هم شهرداری بواسطه اینکه در نقاط شلوغ واقع شده‌اند و مثلاً پارکینگ ندارند و... اجازه تغییر کاربری‌شان را نمی‌دهد. واقعاً چه تضمینی است که خانواده‌ها در ترافیک و ازدحام این گونه بافت‌ها به سینما بیایند؟ شهرداری باید کمک کند و پیشنهادهایی بدهد تا با انحلال سینماهای قدیمی و تغییر کاربری، در جاهای بهتری این کار انجام شود.»

خلیلی در خصوص این پیشنهاد فرجی می‌گوید:«امکانش هست و وزارت فرهنگ و شهرداری باید کارگروه مشترکی تشکیل دهند و جلساتی بگذارند تا با بررسی این موضوع به نتیجه روشنی برسند.»