«امید» به ایران باز می‌گردد؟

 

امید، تنها بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری است که تا ۱۶ سال قبل با «آرزو» همسرش برای زمستان‌گذرانی به تالاب فریدونکنار در مازندران می‌آمد. پس از شکار یا تلف‌شدن پرنده ماده که هنوز دلیل اصلی ازدست‌رفتن او به‌صورت واضح مشخص نیست، هرساله مسیر چند ۱۰۰ کیلومتری را بال می‌زند و به شمال کشور می‌آید.

تک درنای سفید سیبری برای رسیدن به مازندران باید مسیر پنج‌هزار کیلومتری از زیستگاه اصلی‌اش در سیبری را با گذر از روسیه، قزاقستان و آذربایجان طی کند. مدت ماندگاری امید در مازندران به‌طور معمول چهار ماهه است، ولی سال گذشته خیلی زود سفرش را پایان داد.

این پرنده مهاجر هر سال چهار ماه برای زمستان گذارانی در تالاب‌های فریدونکنار زیست می‌کند و تقریباً هر ساله اسفندماه به زیستگاه اصلی خود بر می‌گردد. این پرنده زیبا و نادر سال‌ها است به صورت انفرادی مهاجرت می‌کند و پیش از آن با جفت خود آرزو به تالاب فریدونکنار سفر می‌کرد.

طی سال‌های گذشته امید این موقع به ایران رسیده بود ولی امسال هنوز خبری از او در دست نیست و این موضوع نگرانی‌هایی را برای دوست داران حیات وحش و محیط زیست ایجاد کرده است.

از طرفی بعد از انجام اقدامات بین المللی ۶ بهمن ماه پارسال رؤیا جفت جدید امید از بلژیک به ایران آمد و با رعایت پروتکل‌های لازم وارد منطقه فریدونکنار شد ابتدا در سازه رها سازی در محل زمستان گذرانی امید جای گرفت. درناهای «امید» و «رؤیا» روز ۱۴ اسفند ماه پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما درنای بلژیکی مسیر را ادامه نداده و در منطقه‌ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد. از آن تاریخ تاکنون درنای بلژیکی به فضای محیط بانی «اجاکله» شهرستان فریدونکنار منتقل شد و در آنجا زندگی می‌کند.

آمدن امید به ایران هنوز دیر نشده است

غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره موضوع امید و رؤیا اظهارداشت: امید هنوز به ایران بازنگشته و هنوز آمدنش به کشور دیر نشده است.

وی افزود: دیرتر سرد شدن هوا در سیبری و روسیه شاید از دلایل تأخیر در حرکت این درنا به سمت ایران شده است. البته دیر و زود آمدن امید به ایران غیر طبیعی نیست و حتی طی یک سال (سال ۸۸) اصلاً این درنا به ایران برای زمستان گردی نیامد و امیدواریم هرچه زودتر شاهد حضور این درنا در ایران باشیم.

ریسک نصب ردیاب را نپذیرفتیم

ابدالی گفت: ۳ سال پیش هم امید آذرماه به ایران آمد و پارسال هم ۵ آبان و به طور میانگین بین ۱۵ تا ۳۰ آبان درنای امید به ایران می‌آید.

هیچ ردیابی بر روی امید نصب نشده چرا که ممکن است این مساله سبب بروز مشکل برای آن شود چرا که ردیاب وزن حداقل ۱۰۰ تا ۳۰۰ گرم دارد و سازمان حفاظت محیط زیست ریسک نصب ردیاب بر روی بال یا پای این درنا را نپذیرفته است.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در پاسخ به این پرسش که آیا ردیابی بر روی این پرنده قرار دارد تا مسیر آن بررسی شود؟، گفت: خیر هیچ ردیابی بر روی امید نصب نشده چرا که ممکن است این مساله سبب بروز مشکل برای آن شود چرا که ردیاب وزن حداقل ۱۰۰ تا ۳۰۰ گرم دارد و سازمان حفاظت محیط زیست ریسک نصب ردیاب بر روی بال یا پای این درنا را نپذیرفته است.

درنای بلژیکی منتظر امید

ابدالی درباره درنای بلژیکی که سال پیش برای هم مسیر شدن با امید به ایران منتقل شد، گفت: رؤیا در فریدونکنار منتظر امید است.

وی در مورد اینکه آیا درنای جدید دیگری برای هم مسیری با امید از بلژیک می‌پذیرد؟ گفت: خیر هنوز به جمع بندی در این زمینه نرسیده‌ایم و باید ارزیابی‌ها صورت گیرد.

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش همچنین گفت: برای ورود درنای بلژیکی ایران هزینه‌ای نداد و این مساله در جهت توجه به مساله حیات وحش بوده است.

گفتنی است؛ درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شد که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می‌کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می‌آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می‌شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می‌گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می‌کند.

امید تنها بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری است از لحاظ وفاداری و حفظ مسیر مهاجرتش به ایران به قهرمانی تبدیل شده که در این مدت به تنهایی کریدور غربی مهاجرت که به ایران ختم می‌شد را حفظ کرده است؛ اما مساله این است که این تک درنا تا چه زمانی می‌تواند این رسالت را انجام دهد؛ اگر اتفاقی برایش بیفتد و تلف شود و یا به مرگ طبیعی بمیرد، آن وقت تکلیف این مسیر پروازی و نسل این گونه ارزشمند چه می‌شود؟

هر چند سازمان محیط زیست سعی کرد سال گذشته با آمدن «رؤیا» گامی در جهت بهبود این شرایط و حفظ کریدور حرکتی این درنا ایجاد کند و شاید به هوای آنها درناهای بیشتری به ایران بیایند ولی هنوز این موضوع محقق نشده است و اکنون باید منتظر ماند و دید امید کی به ایران می‌رسد و آیا رؤیا تا پایان مسیر ۵ هزار کیلومتری با آن همراه می‌شود؟