انتخاب رییس جمهور آمریکا، پیچیده و عجیب!

مسیر رسیدن به کاخ سفید (و فرماندهی کل قوای آمریکا) طولانی، پردست انداز و پرپیچ و غم است و انتخاب رییس جمهوری بعدی آمریکا، به هیچ وجه کار ساده ای نبوده و نیست.

به گزارش ایران خبر، مسیر رسیدن به کاخ سفید (و فرماندهی کل قوای آمریکا) طولانی، پردست انداز و پرپیچ و غم است و انتخاب رییس جمهوری بعدی آمریکا، به هیچ وجه کار ساده ای نبوده و نیست. شاید بسیاری از رای دهندگان این کشور، قبل از روز برگزاری انتخاب عمومی، فقط یکی دو هفته برای انتخابات و برگزیدن نامزد مورد علاقه خود وقت صرف کنند، اما تلاش برای رسیدن به صندلی ریاست جمهوری معمولا چندین سال به برنامه ریزی، تامین هزینه و محاسبه فعال نیاز دارد.

 

اما اگر کنجکاویم که از فرایند پیچیده انتخابات آمریکا سر در بیاوریم، از کجا باید آغاز کنیم؟ تفاوت رای گیری در «انجمن های حزبی» و «انتخابات مقدماتی» چیست؟ «نمایندگان» (Delegates) یا «انتخاب کنندگان» (Electors) چه کسانی هستند و رای آن ها چه تاثیری در انتخاب رییس جمهور دارد؟ اگر می خواهید با نظام پیچیده و عجیب انتخابات آمریکا آشنا شوید، از جای خود تکان نخورید و به خواندن ادامه دهید.
 

برای درک بهتر نظام انتخاباتی آمریکا، پیش از هر چیز باید به دو نکته توجه کنیم: اول این که مردم آمریکا، در عمل، به طور مستقیم به نامزدهای ریاست جمهوری رای نمی دهند، هرچند نام نامزدها در برگه های رای نوشته می شود. در حقیقت نظام انتخاباتی این کشور نظامی است موسوم به «الکترال» که در آن رای دهندگان هر کدام از ایالت ها فهرستی از انتخاب کنندگان یا «الکترها» را انتخاب می کنند و در نهایت این انتخاب کنندگان هستند که تکلیف رییس جمهور بعدی آمریکا را مشخص می کنند.

 

دوم این که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از دو مرحله کلی تشکیل می شود: مرحله مقدماتی و مرحله عمومی. در مرحله مقدماتی حزب های اصلی آمریکا نامزد مورد نظرشان را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری از طریق انتخابات مقدماتی مشخص می کنند و در مرحله عمومی، نامزدهای ریاست جمهوری با یکدیگر به رقابت می پردازند و پس از روز انتخابات عمومی، رییس جمهور آمریکا مشخص می شود. البته این امکان هم وجود دارد که برخی نامزدها به صورت مستقل در انتخابات شرکت کنند که در آن صورت حمایت احزاب بزرگ (دموکرات ها و جمهوری خواهان) را نخواهندداشت و برای تامین هزینه های مالی و جمع آوری آرا، باید به فکر منابعی دیگر باشند. 

دو حزب اصلی ایالات متحده- حزب های دموکرات و جمهوری خواه- نامزد رسمی خودشان را از طریق رقابتی درون حزبی انتخاب می کنند که به صورت جداگانه در هر کدام از مناطق ایالات متحده برگزار می شود. این مرحله از ماه فوریه (بهمن) آغاز می شود و پنج ماه طول می کشد. ایالت های آیووا (Iowa) و نیوهمپشر (New Hampshire)، به شکل سنتی، ایالت هایی هستند که در سال برگزاری انتخابات این فرایند را آغاز می کنند و انتخابات ایالت های دیگر در پی می آید.

 

برای درک بهتر این مرحله، توجه به این نکته ضروری است که هر ایالت و منطقه ای از آمریکا، قانون ها و سنت های خاص خودش را دارد و انتخابات این مرحله را به شیوه خاص خودش برگزار می کند. با این حال یک نکته وجود دارد که رقابت های مقدماتی در گوشه و کنار آمریکا را به هم گره می زدند: در این مرحله، رقابت بر سر به دست آوردن رای نمایندگان هر کدام از ایالت ها یا دلگیت ها (Delegates) است.

 

نامزد جمهوری خواهان باید حداقل 1237 دلگیت به دست بیاورد تا به نامزدی حزب برسد و نامزد دموکرات ها، هم با به دست آوردن 2383 دلگیت می تواند به مرحله بعد برود.
 

همان طور که اشاره کردیم، هر کدام از ایالت ها روش خاصی برای رای گیری در مرحله مقدماتی دارد. اما به طور کلی می توان این رای گیری ها را به دو دسته تقسیم کرد: روش انتخابات مقدماتی یا پرایمری (Primary) و روش اجلاسی یا کاکِس (Caucus).

 

در روش پرایمری مردم رای دهنده ساکن ایالت، از طریق صندوق رای، از میان نامزدهای درون حزب، یک نفر را برای نامزدی ریاست جمهوری انتخاب می کنند. اما در روش کاکِس، اعضای حزب در همایش هایی در روزی معین، در نقاط مختلف ایالت گرد هم می آیند و با بحث و گفت و گو و رای گیری علنی، نامزد موردنظرشان را معرفی می کنند و دلگیت های آن ایالت را به حساب نامزد مورد نظر می نویسند.

 

تا اواخر قرن نوزدهم حزب های آمریکا در بیشتر ایالت ها از روش اجلاسی یا کاکس برای انتخاب نامزد حزب استفاده می کردند، اما به خاطر انتقادهای ساکنان ایالت ها از این سیستم، رفته رفته ایالت ها به انتخابات پرایمری روی آوردند. در حال حاضر 40 ایالت آمریکا از روش پرایمری و فقط 10 ایالت از روش کاکِس برای تعیین تکلیف رای نمایندگان (دلگیت ها) استفاده می کنند.

 

پس از پایان رقابت های مرحله مقدماتی، هر کدام از حزب ها کنوانسیونی ملی برگزار می کند.

 

در این کنوانسیون ها حزب ها نامزدهایشان را که از طریق آرای رای دهندگان حزب یا دلگیت ها (که تکلیف شان در پرایمری و کاکِس ها مشخص شده) انتخاب شده اند، به صورت رسمی معرفی می کنند.

 

در این کنوانسیون، نامزدها «همراه انتخاباتی»شان را هم به صورت رسمی معرفی می نمایند. این همراه انتخاباتی، درواقع نامزد معاون اولی رییس جمهور خواهدبود. از آن جا که معمولا نامزد حزب پیش از برگزاری کنوانسیون مشخص می شود، این مراسم بیشتر به سمت تجلیل از فرد انتخاب شده، بیان دیدگاه های سیاسی حزب و ترغیب رای دهندگان به حمایت از نامزد مورد نظر تمایل دارد.
 

بعد از کنوانسیون ها دور نهایی تبلیغات آغاز می شود و نامزدهای ریاست جمهوری در مجموعه ای از سفرهای انتخاباتی و گفت و گوها و مناظره های رادیویی و تلویزیونی به رقابت با هم می پردازند. رقابتی که میلیون ها دلار برای هر کدام از نامزدها هزینه دارد. انتخابات ریاست جمهوری آمریکا همواره در اولین دوشنبه بعد از اولین یکشنبه ماه نوامبر (امسال هشتم نوامبر، برابر با 18 آبان) برگزار می شود.

 

رای دهندگان، عملا، به طور مستقیم در انتخاب رییس جمهور نقش ندارند، بلکه «انتخاب کنندگان» یا «الکترها» را انتخاب می کنند. این انتخاب کنندگان هستند که با رای شان در «مجمع انتخاب کنندگان» رییس جمهور بعدی آمریکا را مشخص می کنند. هر ایالت تعداد مشخصی انتخاب کننده دارد که این تعداد با اندازه و تعداد ساکنان آن ایالت متناسب است. هر ایالتی هم قانون ها و سنت های خاص خودش را برای انتخاب این «الکترها» دارد و براساس آن عمل می کند. به همین دلیل است که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا انتخاباتی یک دست و همگن در سراسر ایالت های تشکیل دهنده این کشور نیست.

 

تقریبا در تمام ایالت ها، برنده آرای مردمی، تمام آرای انتخاب کنندگان آن ایالت را به خودش اختصاص می دهد. به خاطر همین نظام انتخاباتی، این امکان وجود دارد که نامزدی بدون آن که رای اکثریت مردم را به دست بیاورد، به کاخ سفید راه یابد. در رقابت انتخابات سال 2000 (1379) همین وضعیت بین جورج دبلیو بوش (George W Bush) و ال گور (Al Gore) پیش آمد و بوش بدون آن که رای اکثریت مردم را داشته باشد، روانه کاخ سفید شد.

 

اگر انتخابات و رای گیری مجمع انتخاب کنندگان شرایط لازم برای انتخاب رییس جمهور را تامین کند، فرد برنده فرایند تشکیل کابینه را آغاز خواهدکرد و دستور کار سیاسی کامل تر و دقیق تری آماده می کند. در همین مدت، رییس جمهور قبلی رفته رفته آماده می شود تا کاخ سفید را ترک کند.

 

طبق قانون اساسی ایالات متحده، رییس جمهور منتخب روز بیستم ژانویه سال بعد از انتخابات (در مورد انتخابات امسال، اول بهمن 1395) رسما کارش را آغاز می کند.
 

•  انجمن حزبی یا کاکِس (Caucus): جلسه ای با حضور نمایندگان محلی یک حزب سیاسی برای انتخاب نمایندگان کنوانسیون ملی حزب. یک انجمن حزبی در واقع مقدمه ای است برای یک انتخابات مقدماتی.

 

• نماینده یا دلگیت (Delegate): شخصی که اجازه یافته است به عنوان نماینده منتخب یکی از کنفرانس های حزب، دیگران را نمایندگی کند. این شخص درواقع نماینده گروهی خاص است و از طرف آن ها رای می دهد.

 

•  انتخاب کننده یا الکتور (Elector): یکی از اعضای مجمع انتخاب کنندگان.

•  مجمع انتخاب کنندگان (Electoral College): رای دهندگان هرکدام از ایالت ها، و منطقه کلمبیا، به انتخاب کنندگان یا الکترهای موردنظرشان رای می دهند تا آن ها رییس جمهور آمریکا را انتخاب کنند.

 

• شهروند متولد آمریکا (Natural Born Citizen): کسی که به عنوان شهروند آمریکا متولد شده باشد. شامل کسانی که در خاک ایالات متحده به دنیا آمده باشند، بچه های شهروندان ایالات متحده که در خارج از این کشور به دنیا می آیند یا بچه هایی که خارج از آمریکا به دنیا می آیند، ولی یکی از والدین آن ها شهروند آمریکاست.

 

• انتخابات مقدماتی (Primary): انتخاباتی که در آن رای دهندگان نامزدهای مورد نظرشان را برای انتخابات آینده بر می گزینند. نامزدهای برنده رای نمایندگان (Delegates) را در کنوانسیون ملی حزب خواهندداشت و آرای این نمایندگان نامزد آن حزب برای ریاست جمهوری را مشخص خواهدکرد.

 

 

 

مجمع انتخاب کنندگان یا همان «کالج الکترال» هیئتی است که اعضای آن براساس قانون اساسی ایالات متحده، از طرف ایالت های آمریکا انتخاب می شوند و کارش تعیین رییس جمهور و معاون رییس جمهوری بعدی این کشور است. تعداد آرای الکترال هر ایالت در این مجمع عبارت است از مجموع تعداد نمایندگان آن ایالت در مجلس نمایندگان و تعداد سناتورهای آن ایالت.

 

همچنین طبق اصلاحیه بیست و سوم قانون اساسی آمریکا، سه رای الکترال هم برای منطقه کلمبیا (یا همان واشنگتن، دی.سی.) در نظر گرفته شده است (شهروندان این منطقه تا سال 1960 (1339) و تصویب اصلاحیه بیست و سوم، از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری محروم بودند!).

 

در حال حاضر مجلس نمایندگان آمریکا، در مجموع 435 نماینده دارد. هر ایالت هم، بدون توجه به کوچکی یا بزرگی آن ایالت، دو نفر سناتور دارد (که در مجموع می شود 100 سناتور).

بنابراین در مجموع انتخاب کنندگان، 583 رای وجود دارد که رییس جمهور بعدی باید اکثریت این آرا (دست کم 270 رای) را به دست بیاورد تا به کاخ سفید راه یابد.

 

در حال حاضر گرچه رای دهندگان در برگه های رای خود نام رییس جمهور و معاون رییس جمهور مورد نظرشان را هم انتخاب می کنند، اما عملا به گروهی از انتخاب کنندگان (Electors) رای می دهند که بعدا در مجمع انتخاب کنندگان حاضر خواهندشد و رای الکترال آن ایالت را به صندوق خواهندریخت.

 

هرچند این انتخاب کنندگان در اکثر موارد متعهد می شوند تا به شخص خاصی (که اکثریت رای مردم را آورده) رای بدهند، اما مواردی هم وجود داشته است که کسانی در اعتراض به برخی سیاست های حزبی یا نامزدهای انتخاباتی، در روز رای گیری حاضر نشده اند یا به نامزدی رقیب رای داده اند. یکی از نمونه های اخیر این مورد به انتخابات سال 1988 (1367) بر می گردد که «مارگارت لیچ) (Margarette Leach)، الکتر ویرجینیای غربی از حزب دموکرات، در اعتراض به سنت رای شماری «همه برای برنده»، رای الکترال خود را به نامزد اصلی حزب دموکرات نداد.

 

در آن سال، «جان آدامز» که نسبت به رقیبش 15 رای الکترال کمتر داشت، توسط مجلس نمایندگان به عنوان دهمین رییس جمهور آمریکا انتخاب شد. اگر کنگره هم نتواند تکلیف رییس جمهور بعدی آمریکا را مشخص کند، آن وقت مجلس سنا معاون رییس جمهور را به طور خودکار انتخاب می کند.

منبع : مجله همشهری دانستنیها